Johan Ballot

Johan Stephen Simeon Ballot (Tulbagh, 3 Desember 1804 – George, 5 November 1868), was predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk en 'n boekeliefhebber. Sy dienstyd in die NG gemeente George van 1828 tot 1862 is vandag nog die langste van enige leraar daar.

Ballot was die enigste kind van ds. Hendrik Willem Ballot en sy tweede vrou, Elisabeth Wilhelmina Cruywagen. Hy het van 1815 af sy skoolonderwys in Nederland ontvang waar hy op 31 Mei 1820 aan die Universiteit van Leiden ingeskryf word as student in die regte sowel as die teologie. Kort ná sy terugkeer in 1827 is hy deur die regering as predikant van George aangestel, waar hy ds. T.J. Herold opgevolg en gearbei het van Oktober 1827 tot hy in 1862 aftree.

Veertien jaar lank het hy gewerk om die kerkgebou wat nou nog op George as moederkerk dien, op te rig. Hy ontwerp self die kerk en hou self oor die bouwerk toesig. Omdat geld karig was, moes hy hom lank inspan om geld vir die kerkgebou in te samel. Hy lê self die hoeksteen (14 April 1832) en op 9 Oktober 1842 wy hy die kerk plegtig in.

Sy gemeente het 'n uitgestrekte gebied beslaan waaruit later ongeveer 15 gemeentes van die NG Kerk afgestig is. Op huisbesoek het hy per ossewa, oor berge en deur woude gereis sonder behoorlike paaie; soms was hy op sy reise weke lank van sy huis af weg. Hy het skole opgerig, 'n sendinggemeente gestig en was ook die stigter van 'n openbare biblioteek op George. Die naam Ballotsbaai herinner vandag nog aan sy pogings om 'n vissershawe langs die kus aan te lê.

Hy het sy vader se boekery, en ook dié van sy skoonvader, geërf en dit mettertyd aangevul. Die versameling is in 1945 deur die biblioteek van die Universiteit van Kaapstad aangekoop.

Hy was 'n helder denker met gesonde insig en luimig in sy gesprekke, begaafd met 'n fyn humorsin, maar daarby vasberade en 'n man met groot deursettingsvermoë.

Ballot het op 20 Oktober 1830 met Christina Elizabeth Kicherer, die enigste kind van ds. J.J. Kicherer, vroeër van Graaff-Reinet, ten tyde van dié huwelik van Tulbagh. Daar was ses seuns en vier dogters. Volgens sy portret (De Jager, infra) was hy 'n baie gesette man, soos sy vader; hy het blykbaar geen blakende gesondheid geniet nie en moes weens toenemende liggaamswakte sy emeritaat aanvra. Die gemeente laat by sy aftrede vir hom 'n huis bou op George, want op latere leeftyd verkeer hy in geldnood, hoewel hy vroeër betreklik welgesteld was. Hy is in die kerkhof agter die kerk begrawe en 'n gedenksteen is in 1872 deur die kerkraad van George op sy graf ge-plaas.

• (af) De Jager, D.M. 1942. Gedenkboek van die gemeente George, by die geleentheid van die honderdjarige herdenking van die kerkinwyding, 1842-1942. George: NG gemeente George.
• (af) De Kock, W.J. (hoofred.). 1968. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek. Kaapstad: Nasionale Boekhandel Beperk.