Ivoriaanse Nasionale Rugbyspan

Hulle dra die bynaam Les Éléphants (“die olifante”), genoem na die Afrika-olifant, Ivoorkus se wapendier. Rugby word in Ivoorkus geadministreer deur die Ivoriaanse Rugbyfederasie (Fédération ivoirienne de rugby, FIR) wat in 1961 gestig is. Ivoorkus word deur Wêreldrugby as ’n vlak drie-span erken. Die Ivoriaanse rugbyspan is tans (April 2024) 46ste op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys. Die span word as een van die sterker Afrikaspanne na die Suid-Afrikaanse Springbokke en die Namibiese Welwitschias beskou.

Ivoorkus
Unie		Ivoriaanse Rugbyfederasie (FIR)
Bynaam(e)		Les éléphants (“Die olifante”)
Embleem		die Olifant
Stadion		Stade Félix Houphouët-Boigny, Abidjan
Kapasiteit		50 000
Afrigter(s)		Andre Adopo
Kaptein(s)		Charles Zamble
Spankleure		Alt. kleure
Statistiek
Meeste toetse		5 spelers (8 elk)
Meeste punte		Athanase Dali (31)
Meeste drieë		Abubacar Camara (3)
Eerste internasionale wedstryd
Zimbabwe 22–9 Ivoorkus (Harare, Zimbabwe; 5 Mei 1990)
Grootste oorwinning
Ivoorkus 83–3 Mauritius (26 Junie 2013)
Grootste nederlaag
Ivoorkus 0–89 Skotland (Rustenburg, Suid-Afrika; 26 Mei 1995)
Wêreldbeker
Verskynings		1/10 (Eerste in 1995)
Beste uitslag		Laaste in groep 1995

Ivoorkus het in 1990 sy eerste toetswedstryd teen Zimbabwe gespeel. Die span kon vir een rugbywêreldbekertoernooi kwalifiseer, maar hulle het tydens die 1995-toernooi al hul groepwedstryde verloor. Sedert 2001 neem Ivoorkus aan die jaarlikse Afrikabeker deel.

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Ivoriaanse Rugbyfederasie.

Die beheerliggaam vir rugby in Ivoorkus is die Ivoriaanse Rugbyfederasie (Frans: Fédération ivoirienne de rugby, FIR). Die Ivoriaanse Rugbyfederasie is in 1961 gestig en het in 1988 ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou Wêreldrugby) geword. Daarbenewens was die Ivoriaanse Rugbyfederasie ’n stigtingslid van die kontinentale beheerliggaam Konfederasie van Afrikarugby (Engels: Confederation of African Rugby; Frans: Confédération Africaine de Rugby; nou Rugby Afrika) wat in 1986 in Tunis deur agt beheerliggame gestig is.

Naas die amptelike nasionale span roep die Ivoriaanse Rugbyfederasie ook ander keurspanne byeen. Nes ander rugbylande beskik Ivoorkus oor ’n o/20-nasionale span wat aan die Wêreldrugby o/20-kampioenskap deelneem. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hul met hul afrigting.

Invoering en vestiging van rugby

Rugby is tydens die Franse koloniale tydperk na Ivoorkus saamgeneem. Die eerste bekende wedstryd in Ivoorkus is net ná die einde van die Tweede Wêreldoorlog gespeel en in 1946 deur Mme Andre Benois tussen setlaars gereël. Vir die wedstryd is ’n geïmproviseerde bal, gemaak uit die buis van ’n motorband, gebruik. Die sport is deur Franse skoolmeesters, wat in die land gewerk het, verder ontwikkel. As ’n voormalige Franse kolonie is die ontwikkeling van die spel veral deur Frankryk beïnvloed en talle spelers soos Max Brito het daar gespeel. Hoewel die Ivooriaanse rugby se oorspronge dateer uit die 1960’s en vroeër, het dié sport eers in die 1980’s ’n aansienlike ontwikkeling ondergaan, nadat die Franse amptenaar Jean-François Turon die sport by die Universiteit van Abidjan gevestig het. Onafhanklik daarvan word François Dali as “vader van Ivooriaanse rugby” beskou en sy seun Athanase Dali was in die 1990’s kaptein van die nasionale span.

Die Ivoriaanse Rugbyfederasie (Fédération Ivoirienne de Rugby, FIR) is in 1961 gestig. In Januarie 1986 was Ivoorkus in Tunis een van die stigtingslede van die Konfederasie van Afrikarugby (Engels: Confederation of African Rugby; Frans: Confédération Africaine de Rugby; nou Rugby Afrika). Die ander stigtingslede was die beheerliggame van Kenia, Madagaskar, Marokko, Senegal, Seychelle, Tanzanië en Tunisië. In dieselfde jaar het Ivoriaanse verteenwoordigers aan die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou Wêreldrugby) se eeufees deelgeneem. In 1985 het die IRVR, wat destyds baie eksklusief was en slegs agt lede gehad het, op die invoering van die rugbywêreldbekertoernooi besluit. Vir die eerste Rugbywêreldbeker 1987 het die IRVR nege spanne vir deelname genooi, maar Ivoorkus het geen uitnodiging ontvang nie. In 1988 het die Ivoriaanse Rugbyfederasie by die Internasionale Rugbyvoetbalraad aangesluit. Tydens die Rugbywêreldbeker 1991-kwalifisering het Ivoorkus sy eerste toetswedstryd gespeel teen Zimbabwe, maar met 9–22 verloor. Nadat hulle ook in die ander twee wedstryde deur Tunisië en Marokko geklop is, het hulle die toernooi misgeloop.

Op pad na die eerste rugbywêreldbekerdeelname

Tydens die Rugbywêreldbeker 1995-kwalifisering het Ivoorkus vir die eerste keer die hooftoernooi gehaal. Daarmee het hulle die eerste Franstalige Afrikaland een ook die eerste buite die Suid-Afrikaanse invloedsfeer geword wat vir dié toernooi kon kwalifiseer. Aangesien die span in teenstelling met dié van Suider-Afrika geheel en al uit “swart” spelers bestaan het, is dit as ’n positiewe teken vir rugby in Afrika geag. Die hoofafrigter Claude Ezoua het aangevoer, dat hulle aan die wêreld wou wys dat rugby in Afrika uit meer bestaan as Suid-Afrika. Hulle is in die groepfase in Suid-Afrika egter ná drie nederlae teen Skotland (met 0–89), Frankryk (met 18–54) en Tonga (met 11–29) uitgeskakel. Die 0–89-nederlaag teen Skotland is die ergste in die Ivoriaanse beheerliggaam se geskiedenis. ’n Tragiese ongeluk van die Ivoriaanse speler Max Brito het die laaste wedstryd teen Tonga oorskadu: In die derde speelminuut het hy ná ’n duikslag op die grond geval, ’n aantal spelers het op hom beland en hy het bewusteloos bly lê. Hy is dadelik na ’n hospitaal geneem waar sy lewe gered is, maar hy het van die nek af verlam gebly en was sedertdien aan ’n rolstoel gekluister.

Misgelope toernooie

 

Ná die Rugbywêreldbeker 1995 het Ivoorkus hulself vir drie jaar aan alle internasionale toernooie onttrek en eers weer in September 1998 vir die Rugbywêreldbeker 1999-kwalifisering teruggekeer. Ivoorkus se prestasie was swak, toe hulle al hul drie wedstryde teen Namibië (met 10–22), Zimbabwe (met 0–32) en Marokko (met 3–6) tydens ’n toernooi in Casablanca, Marokko, verloor het.

In 2000 is die eerste Afrikabeker beslis, maar Ivoorkus het nie aan dié toernooi deelgeneem nie. Een jaar later het die Olifante aan die Afrikabeker 2001 deelgeneem, maar albei wedstryde teen Marokko verloor: met 11–18 tuis en met 18–20 weg; en teen Tunisië in ’n 11–11 gelykop weg gespeel en ’n 46–0-oorwinning tuis aangeteken. Tydens die Afrikabeker 2002 wat ook as Rugbywêreldbeker 2003-kwalifisering gedien het, is Ivoorkus ná twee nederlae teen Tunisië (met 8–13) en Marokko (met 21–23) uitgeskakel.

Tydens die Afrikabeker 2003 het hulle ’n naelskraapse nederlaag teen Marokko gely, terwyl die span die wedstryd teen Tunisië weens dié opponent se onttrekking gewen het. Een jaar later het hulle ná oorwinnings oor Tunisië en Kameroen, asook ’n nederlaag teen Marokko tweede in hul groep geëindig. Tydens die Afrikabeker 2005 is die wedstryd teen Namibië weens die onttrekking van Ivoorkus as ’n nederlaag geag, terwyl hulle deur Madagaskar verneder is. In 2005 het hulle die Rugbywêreldbeker 2007-kwalifisering met twee oorwinnings oor Senegal (met 20–6) en Zimbabwe (met 33–3) belowend afgeskop. Die Afrikabeker 2006 was ook deel van die kwalifisering, maar hulle het gemengde resultate opgelewer teen Marokko – ’n 9–9-gelykop tuis en ’n 7–23-nederlaag weg – en Uganda – met ’n 7–32-nederlaag weg en ’n 18–7-oorwinning tuis – waarmee hulle uitgeskakel is.

Die Afrikabeker 2007 het Ivoorkus ná naelskraapse oorwinnings oor Senegal en Tunisië en ’n naelskraapse nederlaag in die halfeinstryd teen Madagaskar met nog ’n naelskraapse nederlaag in die uitspeelwedstryd teen Kenia in die vierde plek afgesluit, hul beste prestasie in dié toernooi ooit. Die Afrikabeker 2008/09 het as die Rugbywêreldbeker 2011-Afrikakwalifisering gedien en die span het ná oorwinnings oor Zambië en Marokko die halfeindstryd gehaal. Hulle het toe teen Namibië te staan gekom en in ’n 13–13-gelykop in Abidjan gespeel, maar met 14–54 in Windhoek verloor, en daarmee die toernooi weereens misgeloop.

Tydens die Afrikabeker 2010 het hulle in die halfeindstryd ’n nederlaag teen Marokko en in die uitspeelwedstryd ’n nederlaag teen Senegal gely. In die daaropvolgende jaar het Ivoorkus weens finansiële beperkings hulself onttrek. In 2012, gelyktydig die eerste rondte van die Rugbywêreldbeker 2015-Afrikakwalifisering, is Ivoorkus in die groepfase uitgeskakel, nadat hulle as naaswenner in ’n vyf-span-groep geëindig het. Elke span het slegs twee wedstryde elk gespeel, dus het Ivoorkus ondanks twee oorwinnings agter Botswana geëindig, wat ook albei sy wedstryde kon wen en die volgende rondte gehaal het.

Die daaropvolgende toernooi het Ivoorkus sy groep gewen ná maklike oorwinnings oor Zambië en Mauritius, asook ’n naelskraapse oorwinning oor Marokko. In 2014 kon die span in die halfeindstryd Uganda klop en het die afdelingeindstryd gehaal, waar hulle egter deur Tunisië verslaan is. Een jaar later het hulle nederlae gely teen Uganda en Madagaskar, voordat hulle ’n naelskraapse oorwinning oor Senegal kon behaal.

In 2016 het die span sy afdeling tweede afgesluit agter Tunisië en daarmee in die Rugbywêreldbeker 2019-kwalifisering die daaropvolgende rondte gehaal, wat op 8 Julie 2017 in die Afrikasilwerbeker teen Marokko in Casablanca beslis is. Hulle het egter met 3–8 vasgeval en kon sodoende nie tot die Goue beker vir die laaste rondte van die kwalifisering vorder nie.

Nadat die toernooi twee keer vanweë die wêreldwye Covid-19-pandemie gekanselleer is, het die Ivoriane wel deelgeneem aan die Afrikabeker 2021/22, wat by uitsteek oor twee jaar gestrek het. Die eerste rondte, wat in 2021 in Grand-Bassam beslis is, het met ’n naelskraapse oorwinning oor Namibië en ’n naelskraapse nederlaag teen Madagaskar afgeskop, waarmee die Ivoriane die uitklopfase gehaal het. Om epidemiologiese redes is dit in Julie 2022 in die Franse stede Marseille en Aix-en-Provence beslis. Hulle het egter in die kwarteindstryd teen Zimbabwe vasgeval.

Ivoorkus speel tradisioneel in ’n oranje trui met wit broeke en groen sokkies. Hul alternatiewe trui is wit met oranje broeke en oranje sokkies.

Die Ivoriaanse Rugbyfederasie se kenteken toon ’n rugbyspeler met doelpale op die agtergrond en ’n Afrika-olifant, Ivoorkus se wapendier. Die nasionale span se bynaam is Les éléphants (“die olifante”).

 

Ivoorkus se tuisstadion is die Stade Félix Houphouët-Boigny in die hawestad Abidjan met ’n kapasiteit van sowat 50 000.

Ivoorkus het 29 van sy 63 toetswedstryde gewen, ’n wenrekord van 46,03%. Ivoorkus se statistieke in toetswedstryde teen alle lande, in alfabetiese volgorde, is soos volg (korrek in Desember 2022):

Opponent	Gespeel	Gewen	Verloor	Gelykop	% Gewen
Algerië	2	0	2	0	0,00
Botswana	1	1	0	0	100,00
Frankryk	1	0	1	0	0,00
Ghana	1	1	0	0	100,00
Kameroen	1	1	0	0	100,00
Kenia	1	0	1	0	0,00
Madagaskar	2	0	2	0	0,00
Marokko	13	2	10	1	19,23
Namibië	5	2	2	1	40,00
Nigerië	1	1	0	0	100,00
Rwanda	1	1	0	0	100,00
Senegal	6	5	1	0	80,00
Skotland	1	0	1	0	0,00
Switserland	1	0	1	0	0,00
Tonga	1	0	1	0	0,00
Tunisië	8	5	2	1	68,75
Uganda	2	1	1	0	50,00
Zambië	2	2	0	0	100,00
Zimbabwe	4	2	2	0	50,00
Totaal	63	29	31	3	46,03

Wêreldbekerrekord

Ivoorkus het tot dusver vir een rugbywêreldbekertoernooi gekwalifiseer. Hulle is tydens die 1995-toernooi egter sonder ’n oorwinning in die groepfase uitgeskakel.

Afrikabeker

Ivoorkus neem sedert 2001 aan die jaarlikse Afrikabeker deel. Hulle kon die toernooi egter nog nie wen nie.

Ander toetswedstryde

Vanweë sy laat vestiging in 1990 het Ivoorkus gedurende die amateurtydperk min toere volgens die ou tradisie onderneem, aangesien dit teen die jaar 2000 tot ’n einde gekom het. Deesdae is toetswedstryde teen die spanne van die Noordelike Halfrond tweekeer per jaar moontlik. Gedurende Juniemaand se midjaarrugbytoetsreeks vertrek Europese spanne na Ivoorkus en gedurende Novembermaand se eindjaarrugbytoetsreeks reis die Ivoriane na Europa. In teenstelling met die meeste ander rugbylande speel Ivoorkus nie vir enige trofee teen sy opponente nie.

Huidige span

Agterspelers (arrières) Speler Posisie Klub Firmin Kohon Douho Gnonsio Skrumskakel Yopougon RC Paul Régis Lohoury Skrumskakel ROC Houilles-Carrières Ezer Kosse Losskakel CA Lormont Jonathan Kévin Lo Losskakel Rugby Épernay Champagne Yacouba Dembele Senter Yopougon RC Eric Abo Joseph Floch Senter SC Rieumois Lohore Yann-Eauthys Jose-Mary   Senter SOC Chambéry Brahima Ahmed Diabate Vleuel Olympique Rugby Club Koumassi Toussaint Kassi Anzian Vleuel Treichville Biafra Olympique William Edan Vleuel Yopougon RC James Koussai Zie Vleuel Rugby Chartres Benjamin Youzan Heelagter Treichville Biafra Olympique Salif Touré Heelagter Rugby Épernay Champagne

Voorspelers (avants) Speler Posisie Klub Brahima Konate Haker Treichville Biafra Olympique Youssouf Dosso Haker Union sportive Orthez rugby Franck Yeo Haker CA Orsay Rugby Club Stéphane David Akah Stut union sportive Saint sulpicienne F1 Gbapo Behi Kessie Jean Emmanuel Stut Yopougon RC Kevin Brou Stut Amicale sportive vauréenne Poupeau Quentin Gérard Yves Stut Saint Médard rugby club Arthur Roméo N'Da Slot Rugby Épernay Champagne Yassi Bolly Junior William Slot Yopougon RC Gori Jean Philippe Kevin Slot Avenir Aturin Christian Emmanuel Sahin Nesmon Slot Yopougon RC Bakary Meité Losvoorspeler Carcassonne Charles Lebon Zamble Losvoorspeler Yopougon RC Ismaël Silue Losvoorspeler Yopougon RC Oulai Dion Evrard Losvoorspeler Aviron bayonnais Paul Diallo Dit Peres Agsteman Stade Nantais Dov Ore Kosse Agsteman Stade niçois

Bekende spelers

Tot dusver is geen voormalige Ivoriaanse speler in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem nie.

Spelerstatistieke

Vervolgens die belangrikste statistieke van Ivoorkus se spelers. Die spelers wat met * gekenmerk is, is nog aktief en kan hul statistieke verbeter.

(Korrek teen: April 2022)

• (en) Huw Richards (2007). A Game for Hooligans: The History of Rugby Union. Edinburg: Mainstream Publishing. ISBN 978-1-84596-255-5.
• (en) Richard Bath (1997). The Complete Book of Rugby. Seven Oaks. ISBN 1-86200-013-1.

• (en) Ivoorkus by Wêreldrugby