Italiaans-Oos-Afrika

Dit is in 1936 gestig deur die vereniging van Italiaans-Somalië, Italiaans-Eritrea en die pas besette Keiserryk Ethiopië, wat in die Tweede Italiaans-Ethiopiese Oorlog verower is.

Italiaans-Oos-Afrika was verdeel in ses goewernorate. Eritrea en Somalië, wat sedert die 1880's Italiaanse besittings was, is met verowerde Ethiopiese gebiede vergroot en het die Eritrese en die Somaliese Goewernoraat geword. Die res van "Italiaans-Ethiopië" het bestaan uit die goewernorate Harar, Galla-Sidamo, Amhara en Scioa. Fascistiese koloniale beleid was een van verdeel en heers; die Somali's en Tigrayane is bevoordeel om die Amhare, wat die regerende etniese groep in Ethiopië was, te verswak.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog is Italiaans-Oos-Afrika in November 1941 deur ’n hoofsaaklik Britse mag beset. Ná die oorlog is Italiaans-Somalië en Eritrea onder Britse administrasie geplaas, terwyl Ethiopië weer onafhanklik geword het. In 1950 het die besette Somalië die Verenigde Nasies se Trustgebied Somaliland geword tot met sy onafhanklikwording in 1960. Die besette Eritrea het in 1952 ’n outonome deel van Ethiopië geword en in 1993 onafhanklik.

Verowering van Ethiopië

 

Historici verskil steeds oor die rede dat Italië Ethiopië in 1935 aangeval het. Sommige glo dit was ’n daad van sosiale imperialisme, dat die Groot Depressie Mussolini se aansien groot skade berokken het en hy ’n buitelandse oorlog nodig gehad het om die openbare mening af te lei. Ander glo die aanval was deel van ’n plan om Italië se grondgebied uit te brei en dit die belangrikste mag in die Rooiseegebied en die Midde-Ooste te maak.

Anders as 40 jaar vroeër, met die Eerste Italiaans-Ethiopiese Oorlog, was die Italiaanse magte veel sterker as Ethiopië s'n, veral in die lug, en hulle het gou geseëvier. Keiser Haile Selassie moes uit die land vlug terwyl Italiaanse magte die hoofstad, Addis Abeba, inmarsjeer en teen 5 Mei 1936 ’n "Italiaanse Keiserryk Ethiopië" aankondig. Sommige Ethiopiërs het die Italiane verwelkom en in die regering met hulle saamgewerk, soos Ras Sejum Mangascià, Ghetacciù Abaté en Kebbedé Guebret. In 1937 het Sejum Mangascià se vriendskap met die Italiaanse onderkoning, prins Amedeo, meegebring dat hy ’n groot rol gespeel het in die vrylating van 3 000 Ethiopiese oorlogsgevangenes wat in Italiaans-Somalië aangehou is.

Die Italiaanse oorwinning het saamgeval met die hoogtepunt van die internasionale gewildheid van diktator Benito Mussolini se fascistiese regering, en kolonialistiese leiers het Mussolini geprys vir sy dade. Mussolini se internasionale gewildheid het afgeneem nadat hy Nazi-Duitsland se anneksasie van Oostenryk goedgekeur het, ’n daad wat gelei het tot ’n politieke oorhelling na Duitsland en die eindelike val van Mussolini en sy fascistiese regering tydens die Tweede Wêreldoorlog. Italiaans-Oos-Afrika is op 1 Junie 1936, kort ná die oorwinning, gestig deur die reeds bestaande Italiaans-Somaliland en Italiaans-Eritrea met die nuut verowerde gebied te verenig.

Tweede Wêreldoorlog en ontbinding

 

Op 10 Junie 1940 het Italië oorlog teen Brittanje en Frankryk verklaar. Dit het die Italiaanse militêre magte in Libië ’n bedreiging vir Egipte gemaak en dié in Italiaans-Oos-Afrika vir die Britse en Franse gebiede in die Horing van Afrika.

Italiaanse oorlogvoering het ook die Middellandse See vir die Geallieerdes gesluit en Britse voorraadroetes aan die kus van Oos-Afrika en deur die Golf van Aden, Rooisee en Suezkanaal in gevaar gestel. (Egipte het neutraal gebly, maar ’n verdrag van 1936 met Brittanje het Brittanje die mag gegee om Egipte en Soedan te beset.)^{:6–7, 69} Egipte, Frans-Somaliland en Brits-Somaliland was ook kwesbaar vir invalle, maar die Italianers het vir ’n oorlog ná 1942 beplan. In die somer van 1940 was die land nog geensins gereed vir ’n lang oorlog of die besetting van groot dele van Afrika nie.^:38–40

Vyandelikhede het op 13 Junie 1940 begin, met ’n Italiaanse lugaanval in die Oos-Afrika-protektoraat (Kenia). In Augustus 1940 is die protektoraat Brits-Somaliland deur Italiaanse magte beset en in Italiaans-Oos-Afrika opgeneem. Dié besetting het sowat ses maande geduur.

Teen vroeg 1941 is die Italiaanse magte in ’n groot mate teruggedryf van Kenia en Soedan af. Op 6 April 1941 is Addis Abeba deur ’n Britse afdeling beset en het die stad oorgegee.^:421–422 Die res van die Italiaanse magte in die land het in November 1941 ná die Slag van Gondar oorgegee, buiten groepe wat tot in September 1943 ’n Italiaanse guerrillaoorlog teen die Britte in Ethiopië gevoer het.

In Januarie 1942, met die finale oorgawe van die Italiane, het die Britte onder Amerikaanse druk ’n tussentyde ooreenkoms met Haile Selassie onderteken waarin Ethiopië se onafhanklikheid erken is. Makonnen Endelkachew is as eerste minister gekies en op 19 Desember 1944 is die finale Brits-Ethiopiese Ooreenkoms onderteken. In die vredesverdrag van 1947 met Italië het Italië amptelik afstand gedoen van sy kolonies in Afrika.

• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Italiaans-Oos-Afrika.

•   Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wiki vertaal.