I.d. Lamprecht

Lamprecht (1933–2017) was 'n Afrikaanse skrywer van jeug- en spanningsverhale. Hy het ook onder die skuilname Jan Lategan en Koot Kampher geskryf.

Izak David Lamprecht is gedurende die Groot Droogte op 18 Augustus 1933 as die derde van ses kinders op Philippolis in die Vrystaat gebore. In 1951 matrikuleer hy aan die Hoërskool M.T. Steyn op sy geboortedorp.

Na skool gaan werk hy by die groot Afrikaanse handelsbank Volkskas Beperk en word onder andere rekenmeester by die bank se takke op Aliwal-Noord, Excelsior, Oos-Londen, Mafeking, Kuruman, Bellville en Springs voordat hy na hul hoofkantoor in Pretoria verplaas word.

Na verskeie groot operasies waartydens sy hele maag verwyder is, gaan hy met vervroegde aftrede en vestig hom op Mosselbaai. Later verhuis hy na Christiana (Noordwes) waar hy baie jare woon, voordat hy in 2011 na 'n aftreeoord in Pretoria verhuis.

Hy is teen die einde van 1955 getroud met Louise J. Smith, oorspronklik van Aliwal-Noord, en die egpaar het 'n dogter, Juanita Louise, en 'n seun, Heinrich Siegfriedt. Hulle het ook 'n kleindogter, (Juanita) en 'n agterkleinseun (Damian).

Lamprecht is op 9 Augustus 2017 in Pretoria oorlede.

Sy eerste ernstige poging tot skryfwerk is op skool met die beskrywing van 'n ware gebeurtenis. Hy en sy broer moes as jong seuns op 'n onweersnag sukkel om 'n koei met haar pasgebore kalfie by die huis te kry. Hierdie opstel word aan die klas voorgelees, maar smalend afgemaak as handelende oor “koeitjies en kalfies”. Na sy vrou 'n ernstige hartkwaal ontwikkel en hulle buite-aktiwiteite as gevolg daarvan tot 'n einde kom, wend hy sy aandag aan skryfwerk om die tyd te verwyl. Hy begin met spanningsverhale, waarvan die eerste een in 1972 gepubliseer is, maar skryf later ook liefdesverhale en selfs jeugverhale. Verskeie vervolgverhale en kortverhale word in tydskrifte gepubliseer.

Jeugverhale

Sy jeugverhale sluit in Ghoen keer terug, Die koperperd, Die blinde horlosie en Oom Johnny.

In Oom Johnny moet Barney van der Spuy gou geld in die hande kry. Nie sy nuuskierigheid oor die vreemde gedoentes by die spookhuis langsaan, of muisneste, of die gedurige veglustigheid van Spiere en sy makkers durf sy planne in die wiele durf ry nie. Oom Johnny hou die sleutel tot ’n oplossing.

Sending Kosmos is ’n ruimtefantasieverhaal wat ook op die jeugmark gerig is.

Spanningsverhale

Hy is egter veral bekend vir sy aksieverhale, veral die Dokter Skip Wessels en Hugo Storm boekreekse.

Hugo Storm-reeks

Hugo Storm is ’n private speurder. In Die vierkantige driehoek (1973) moet Hugo ’n misdaadbende binnesypel en dan die hele bende van kant maak – teen betaling natuurlik. Dis natuurlik nie so maklik om dit te doen nie en nadat hulle bewus word van sy motiewe is hy sy lewe nie meer seker nie. Daar’s ’n gat in die grond (1986) sê die ou tannie vir Hugo. Sy bedoel prospekteergate, maar hy besef gou dat iemand hom in ’n ander gat in die grond wil hê, want daar is verskeie onverklaarbare aanslae op sy lewe. Dit het iets te doen met die groot gat wat Bill Raymond op tant Em se plaas grawe, maar dit is al wat hy weet. In Kat aan die stert probeer Hugo uitvind watter verband die skatryk magnaat Jan du Preez, wat betrokke is by sake van staatbelang, met die berugte Smoothy Johnson en John Edwell het. In Die Judaskus vra twee mooi nooiens vir Hugo om ’n saak te ondersoek. Een wil hê hy moet haar broer se onskuld aan dwelmhandel bewys, die ander versoek hom om haar broer se skuld te bewys. Albei die meisies het boonop dieselfde naam en Hugo is smoorverlief op albei. Hugo aanvaar die uitdaging wat die saak bied en bevind hom byna onmiddellik in die pekel. Hy word deur vreemde mans as slaansak gebruik, die polisie wantrou hom en albei meisies gee voor dat hulle op hom verlief is. Een van hulle se soen is egter ’n Judaskus.

Klub 707-reeks

Sy boeke Ook terwyl ek lag, Die kleiskyf, Die derde kant van die sirkel, Vlug van die feniks, Die bangoed van Agan, Die Judaskus, Operasie skaakmat, Dank jou die duiwel en Blindemol is almal deel van die Klub 707-reeks.

Liefdesverhale

In die geur van narsings en Sing weer jou lied vir my (1984) is liefdesverhale. In Sing weer jou lied vir my  sterf Vienna Krogh se ouers in ’n ongeluk en sy erf skatryk, maar hoor die ontnugterende nuus dat sy ’n aangenome kind was. Sy besluit om na haar eie ma te gaan soek en versoek vir Karel Schoeman om haar te help. Karel het haar lief, maar sy behandel hom soos ’n ouer broer. Deur Karel ontmoet sy die losbol Mike Byleveldt, wat besluit om haar te verower. Om dit te doen, moet hy hom soos ’n heer gedra en sy ouers, met al hulle geraamtes in die kas, in bedwang hou. Die verlore ma word opgespoor en dit lei na ’n spannende einde.

Skuilname

Hy skryf ook onder die skuilname Jan Lategan en Koot Kampher. Die swart engel en ’n Knak in die kring is boeke in die Skip Wessels reeks wat hy onder die skuilnaam Jan Lategan skryf. Die rus is elders verskyn ook onder die naam Jan Lategan. Hierin verlaat die ambisieuse Anna Bornman die dorpie Stofdraai om in Johannesburg haar fortuin as model te gaan soek, maar sy loop sommer dadelik in die moeilikheid in. Sy kry losies in ’n jeugherberg, maar vind gou uit dat dit meer van ’n bordeel is. Wanneer die polisie ’n klopjag uitvoer, probeer sy wegsluip, maar die polisie sien haar. Die onbekende George Bosman verklaar egter aan die polisie dat hulle met mekaar uitgaan en hy neem haar na tant Bets se huis vir herberg, help haar om werk te kry as model, tree op as haar bestuurder en sorg dat sy ’n baie goeie salaris kry. Dan vind sy uit dat iemand sonder haar medewete naakfoto’s van haar geneem het en sy word afgepers.

Werke uit sy pen sluit in:

Tydskrifte en koerante

• Anoniem. Van rekenmeester tot trefferboek-skrywer. Die Transvaler, 9 Februarie 1984

Verwysings