Hermann Hesse: Duits-Switserse skrywer en Nobelpryswenner (1877-1962)

Sy romans word gekenmerk deur raak psigologiese beskrywings en digte komposisie. In die jare sestig het die pop-generasie in Amerika en Engeland hom begin verafgod en gevoel dat veral sy roman Der Steppenwolf uitdrukking gee aan hul eie Iewensbeskouing. Die Nobelprys vir Letterkunde is in 1946 aan hom toegeken.

Hermann Hesse is op 2 Julie 1877 in Calw, Württemberg, gebore. Sy ouers was streng godsdienstig en het jare lank sendingwerk in Indië gedoen. Toe Hesse vyftien was, het hy uit die teologiese skool in Maulbronn, waar hy op kosskool was, weggeloop. Hy het later as boekhandelaar in Tübingen en Basel gaan werk. Van 1904 af het hy hom voltyds op die skryfkuns toegespits. In 1914 het hy hom die onmin van die Duitse pers op die hals gehaal met sy artikel 0 Freunde nicht diese Töne!, waarin hy te velde getrek het teen die Duitsers wat met hulle land en volk gedweep het. Ná die Eerste Wêreldoorlog het hy hom op die Switserse bergdorp Montagnola gevestig en in 1923 'n Switserse burger geword. Op 9 Augustus 1962 is hy in Montagnola oorlede.

Hesse het sy debuut met liriesimpressionistiese gedigte, Romantische Lieder (1899), en sketse, Eine Stunde hinter Mitternacht (1899) gemaak. Sy groot deurbraak, die psigologiese roman Peter Camenzind (1904), is in die Jiriese tradisie van sy poësie geskryf, terwyl die romans Rosshalde (1914) en Knulp (1915) dié periode afgesluit het.

In die roman Demian (1919), wat hy onder die skuilnaam Emil Sinclair geskryf het, het Hesse die essensie van die persoonlikheid met behulp van psigo-analise probeer peil. Hy het in dié tyd self psigoanalitiese behandeling ontvang en 'n intensiewe studie daarvan gemaak. Ook in die kunstenaarsroman Klingsors letzter Sommer (1920) speel psigo-analise 'n rol.

Die roman Siddhartha (1922) speel in die Indië van 550 v.C. af. Siddhartha word ná 'n losbandige lewe deur 'n eenvoudige skipper op die relatiwiteit van alle aardse dinge en die lewe gewys. Dié boek, wat op die vroeë aardse lewe van Boeddha gegrond is, is in 1972 verfilm.

In 1927 het Der Steppenwolf verskyn.en vanweë die eksperimentele aard daarvan heelwat aandag getrek. Die hoofkarakter, Harry Haller, probeer om met behoud van sy eie opregtheid 'n sinvolle bestaan te maak in 'n samelewing wat al hoe groter twyfel wek. Die simboliese teregstelling van Harry in die "magiese teater" suggereer dat humor en die spel self moontlik die weg na 'n sinvolle leefwyse is.

Der Steppen wolf het veral weerklank gevind by die jonger geslag wat aan die maatskappy en sy waardes twyfel en burgerlike optimisme verafsku. In die jare sestig het groepe wat krities teenoor die maatskappy gestaan het, die roman as 't ware herontdek en in 1974 is dit verfilm. Die herlewing van belangstelling in die Oosterse mistiek was een van die redes vir die hernieude belangstelling in Hesse se werk.

In Narziss und Goldmund (1930) word die konflik tussen die liggaam en die gees, 'n belangrike tema in Hesse se werk, in die twee hoofkarakters verpersoonlik. Sy laaste groot roman, Das Glasperlenspiel (1943), behoort tot die genre van die utopiese roman en gaan oor 'n staat vir geleerdes in die jaar 2200.

Hesse het as essayis, resensent en uitgewer 'n groot invloed op die Duitse literatuur van die 20e eeu gehad. In sy essays raak hy die problematiek van vrede en oorlog dikwels aan, onder meer in "Der Europäer" (1946) en "Krieg und Frieden" (1946).

• Wêreldspektrum, Volume 10, bl.210-211, ISBN 0908409451