Heldedig Van Gilgamesj: Epiese gedig uit Mesopotamië

Die Heldedig van Gilgamesj is ’n epiese gedig uit antieke Mesopotamië. Dit dateer uit die Derde Dinastie van Ur (omstreeks 2100 v.C.) en word dikwels beskou as die eerste groot letterkundige werk. Die letterkundegeskiedenis van Gilgamesj begin met vyf Sumeriese gedigte oor "Bilgamesj" (die Sumeries vir Gilgamesj), die koning van Uruk. Dié onafhanklike stories is later saamgevoeg as een heldedig. Die eerste weergawe wat behoue gebly het, bekend as die "Oud-Babiloniese weergawe", dateer van die 18de eeu v.C.. Net ’n paar kleitablette daarvan bestaan nog. Die latere "standaardweergawe" dateer van die 13de tot 10de eeu v.C. Sowat twee derdes van dié langer weergawe (12 tablette) is al ontdek: van die beste eksemplare in die ruïnes van die Biblioteek van Assurbanipal uit die 7de eeu v.C.

Heldedig van Gilgamesj
’n Deel van die Heldedig van Gilgamesj in Akkadies uit die Biblioteek van Assurbanipal. Britse Museum.
Taal	Oorspronklik Sumeries
Beskrywing
Skryfwerk	Op klei
Geskep/ontstaan	c. 2100-1200 v.C.
Ontdekking
Plek ontdek	Mesopotamië
Kultuur	Derde Dinastie van Ur

Die eerste helfte van die heldedig bespreek Gilgamesj, die koning van Uruk, en Enkidu, ’n wilde man wat deur die gode geskep is om Gilgamesj se verdrukking van die mense van Uruk stop te sit. Ná ’n aanvanklike stoeigeveg raak Gilgamesj en Enkidu groot vriende. Saam reis hulle na Berg Cedar en verslaan Humbaba, sy monsteragtige bewaker. Later maak hulle die Bul van die Hemel dood wat die godin Isjtar stuur om Gilgamesj te straf omdat hy haar toenaderings verwerp het. As straf vir dié dade veroordeel die gode Enkidu ter dood.

In die tweede helfte van die heldedig onderneem Gilgamesj, wat treur oor die dood van Enkidu, ’n lang en gevaarlike reis om die geheim van die ewige lewe te ontdek. Hy leer eindelik: "Die lewe, waarvoor jy soek, sal jy nooit vind nie. Want toe die gode die mens geskape het, het hulle die dood deel van hom gemaak, en die lewe in hul eie hande weerhou." Danksy sy groot bouprojekte, sy weergawe van ’n wyse man se advies en wat ’n onsterflike man vir hom vertel het oor die Groot Vloed, oorleef Gilgamesj se roem egter sy dood.

•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki