Groot Ierse Hongersnood

Die gebiede wat die ergste geraak is in die weste en suide van Ierland, waar die Ierse taal oorheersend was. Die periode is terselfdertyd in Iers bekend as An Drochshaol, losweg vertaal as die "moeilike tye" (of letterlik, "Die slegte lewe"). Die slegste jaar van die periode was 1847, bekend as "Swart 47". Tydens die hongersnood het ongeveer een miljoen mense gesterf en 'n miljoen meer uit Ierland geëmigreer, wat die bevolking van die eiland met tussen 20% en 25% laat daal het.

Groot Hongersnood An Gorta Mór/Drochshaol
Toneel by Skibbereen tydens die Groot Hongersnood, deur Cork-kunstenaar James Mahony (1810–1879), in opdrag van The Illustrated London News, 1847
Land	Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland
Ligging	Ierland
Tydperk	1845–1849
Totale sterfgevalle	1 miljoen
Waarnemings	Mislukte beleid, aartappelroes
Teorie	Corn Laws, Poor Law Amendment Act, William Henry Gregory amendament, Encumbered Estates' Court, Crime and Outrage Bill (Ierland) 1847, Jong Ierse rebellie van 1848, Drie Fs
Verligting	sien onder
Impak op demografie	Bevolking daal met 20–25% weens sterftes en emigrasie
Gevolge	Permanente verandering in die land se demografiese, politiese en kulturele landskap
Gedenkteken	Sien Lys van gedenktekens vir die Groot Hongersnood
Voorafgegaan deur	Ierse Hongersnood (1740–41) (Bliain an Áir)
Opgevolg deur	Ierse Hongersnood, 1879 (An Gorta Beag)

Daar word soms na die voorval verwys as die Ierse aartappel hongersnood, meestal buite Ierland. Die onmiddellike oorsaak van die hongersnood was 'n natuurlike gebeurtenis, 'n aartappelroes wat aartappelgewasse dwarsdeur Europa gedurende die 1840's besmet het, wat ook ongeveer 100 000 sterftes buite Ierland veroorsaak het en 'n groot deel van die onrus in die wydverspreide Europese revolusies van 1848 beïnvloed het. Vanaf 1846 is die impak van die roes deur die Whig-regering se ekonomiese beleid van laissez-faire-kapitalisme vererger. Oorsake op langer termyn sluit in die stelsel van afwesige verhuurders en afhanklikheid van enkelgewasboerdery.

Die hongersnood was 'n waterskeiding in die geskiedenis van Ierland, wat van 1801 tot 1922 direk deur Westminster as deel van die Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland regeer is. Die hongersnood en die gevolge daarvan het die demografiese, politieke en kulturele landskap van die eiland permanent verander, wat 'n geskatte twee miljoen vlugtelinge opgelewer het en 'n eeu-lange bevolkingsafname aangespoor het. Vir beide die Ierse bevolking en diegene wat in die diaspora gegaan het, sal die hongersnood nooit deur die volk vergeet word nie, hulle sal dit altyd onthou. Die reeds gespanne betrekkinge tussen baie Iere en hul regering het gedurende en na die hongersnood verder verswak, wat etniese en sektariese spanning verhoog het, en die Ierse nasionalisme en republikanisme in Ierland en onder Ierse emigrante in die Verenigde State en elders versterk.

Die aartappelroes het in 1879 na Europa teruggekeer, maar op daardie stadium het die Landoorlog ('n periode van woelinge en onrus op die platteland van Ierland) plaasgevind. Die Landoorlog word beskryf as een van die grootste landboubewegings in die 19de-eeuse Europa. Die beweging, georganiseer deur die Landliga, het die politieke veldtog vir die Drie F's (Fair rent, Free sale and Fixity of tenure) voortgesit, wat in 1850 deur die Tenant Right League tydens die Groot Ierse Hongersnood uitgereik is. Toe die aartappelroes in die hongersnood in 1879 terugkeer, het die Liga 'berugte verhuurders' en sy lede geboikot en die uitsettings van boere fisies geblokkeer; die gevolglike afname in haweloosheid en huisvernietigings het gelei tot 'n drastiese afname in die aantal sterftes.

• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Groot Ierse Hongersnood.

•   Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wiki vertaal.