Eduard Die Belyer

1003 – 5 Januarie 1066) was een van die laaste Angel-Saksiese konings van Engeland. Hy het sy halfbroer Hartaknoet opgevolg en het van 8 Junie 1042 tot op 4 Januarie 1066 regeer. Hy word in die algemeen beskou as die laaste koning van die Huis van Wessex. Die laaste monarg is eintlik Edgar die Adeling, wat in 1066 vir ’n kort rukkie as koning uitgeroep is. Hy is egter nooit gekroon nie en het net sowat agt weke regeer.

Eduard die Belyer
Koning van Engeland
Eduard die Belyer
Huis	Wessex
Regeer	8 Junie 1042 – 5 Januarie 1066
Voorganger	Hartaknoet
Opvolger	Harold Godwinson
Eggenote	Edith van Wessex
Gebore	ca. 1003; Oxfordshire, Engeland
Oorlede	5 Januarie 1066; Londen
Vader	Ethelred II
Moeder	Emma van Normandië
Feesdag	13 Oktober

Sint Eduard die Belyer
Koning van Engeland, Belyer
Gebore	ca. 1003, Oxfordshire, Engeland
Sterfte	5 Januarie 1066, Londen
Vereer in	Rooms-Katolieke Kerk Oosters-Ortodokse Kerk Anglikaanse Gemeenskap
Heiligverklaring	13 Oktober 1161, Rome deur Pous Alexander III
Pelgrimsoord	Westminster-abdy
Feesdag	13 Oktober
Attribute	Koning gekroon met nimbus, septer, muurswaeltjie
Beskermheilige	Moeilike huwelike; Engeland (voor 1347); Engels koninklike familie; Konings

Eduard was lank in Normandië in ballingskap en dit het daartoe gelei dat Normandiese konings lank oor Engeland regeer het ná sy opvolger, Harold Godwinson, se kort bewind.

Toe sy pa, koning Ethelred II in 1013 voor die Dene gevlug het, het sy ma, Emma van Normandië, die koningsgesin na Normandië geneem – sy was die suster van hertog Richard van Normandië. Ná die dood van haar man is sy getroud met die Deense koning Knoet die Grote, wat intussen ook koning van Engeland geword het.

In die kwarteeu dat Eduard in Normandië was, het hy baie kontakte opgebou. Hy het in 1036 vergeefs probeer om op die Engelse troon te kom toe hy en sy broer, Alfred Adeling, probeer het om Harold Haasvoet te onttroon. Sy broer is vermoor en Eduard moes na Normandië terugkeer.

In 1041 het Hartaknoet hom genooi om saam met hom te regeer. Op 8 Junie 1042 het hy sy kinderlose halfbroer opgevolg en so het die Huis van Wessex weer aan die bewind gekom.

Op 23 Januarie 1045 het Eduard met Edith van Wessex getrou, hoewel die huwelik volgens sommige bronne om godsdienstige redes nooit voltrek is nie. Eduard het sy grootneef Edgar Adeling gekies as sy erfgenaam. Edgar het egter nie ’n groot aanhang gehad nie en was maar 14 jaar oud.

Nie die Saksiese of Deense adel was ingenome met Eduard se Normandiese vriende wat hy bevoordeel het nie. Struwelinge het veral ontstaan tussen Eduard en sy skoonpa, Godwin, Graaf van Wessex. Godwin is in 1051 selfs verban, maar het ’n jaar later met ’n gewapende mag teruggekeer en sy titel teruggeëis. Hy is in 1053 dood, maar sy seun, Harold, het nog meer grond en mag bymekaargemaak en met die dood van die kinderlose Eduard in Januarie 1066 het hy die troon opgeëis. Hy het verklaar dat Eduard hom die troon op sy sterfbed belowe het.

Hertog Willem van Normandië het egter beweer dat die troon aan hóm belowe is en hy het Engeland later die jaar met 7 000 man binnegeval en Harold van die troon gesit. Edgar is toe as koning uitgeroep, maar ná ’n bewind van sowat agt weke is hy van die troon gesit en het Willem koning geword.

Eduard is in 1161 heiligverklaar deur pous Alexander III. Hy word beskou as die beskermheilige van konings, moeilike huwelike en geskeide eggenote. Sy feesdag is op 13 Oktober, die datum waarop hy as heilige verklaar is, eerder as sy sterfdag.

Histories word Eduard se bewind beskou as die skeidslyn tussen die 10de-eeuse Wes-Saksiese konings van Engeland en die Normandiese monargie wat op Harold se dood gevolg het. Eduard se lojaliteit was verdeel tussen Engeland en sy ma se Normandiese bande. Die groot graafskappe wat onder Knoet die Grote gestig is, het al hoe magtiger geword terwyl Normandiese invloede ’n groot faktor geword het in die regering en die leierskap van die Rooms-Katolieke Kerk.

Sekere eienskappe van die Engelse monargie wat vandag nog bestaan, is tydens Eduard se bewind ingevoer. Hy was verantwoordelik vir die instelling van die koninklike seël en kroonsierade. Daar was ook ’n merkbare verandering in Angel-Saksiese kuns, met invloede van die Europese vasteland wat al hoe meer prominent geword en Keltiese invloede vervang het in skilderye, beeldhouwerk, kalligrafie en juweliersware. Sy kroon het glo behoue gebly tot met die Engelse Burgeroorlog, toe Oliver Cromwell in 1649 na bewering opdrag gegee het dat dit vernietig word.

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Nederlandse Wikipedia-artikel nl:Eduard de Belijder