Eddie Daniels

Hy was vyftien jaar lank politieke gevangene op Robbeneiland gedurende die jare wat Nelson Mandela daar deurgebring het.

Eddie Daniels
Gebore	Edward Daniels (1928-10-25)25 Oktober 1928 Distrik Ses, Kaapstad
Sterf	30 November 2017 (op 89) Somerset-Wes, Wes-Kaap
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Bekend vir	anti-apartheidsaktivis

Eddie se vader was 'n Engelsman uit Engeland, en sy moeder 'n sogenaamde Kleurling; dus is hy outomaties as Kleurling geklassifiseer. Hy neem aanstoot aan hierdie term, en verkies om 'n Suid-Afrikaner genoem te word. Hy het grootliks gelukkige kinderdae deurgebring in die omgewing om Distrik Ses en Lavender Hill. Ontmoetings en voorvalle met bendes en die polisie het bygedra tot die vorming van sy sterk gevoel oor regverdigheid en ordentlike gedrag. Met Tafelberg so naby, het hy en sy vriende genoeg geleentheid gehad vir stap en bergklim.

Eddie het plaaslike skole bygewoon, en met 'n standerd-ses sertifikaat die lewe betree. Hy het verskeie werke gehad, selfs vanaf sy skooldae. Kort na die einde van die Tweede Wêreldoorlog, wou hy sy droom om by die handelsvloot aan te sluit bewaarheid; maar hy moes maar wag tot 1954, toe hy begin walvisse jag het.

Na sy jare as visterman, sluit Daniels aan by die diamantontginningsbesigheid in Oranjemund waar hy met behulp van groot masjienerie gehelp het om die rotslaag te ontbloot. Dit is interessant om op te let dat, sonder navraag, hy as wit aanvaar is. Die stilte en natuurskoon van beide die see en die woestyn het hom besonder aangetrek.

Daniels se oplettendheid het hom vroeg bewus gemaak van ongeregtigheid om hom. In 1952 begin hy meer aktief raak deur protes-opmarse en -vergaderings by te woon. Hier het sy betrokkenheid by die Liberale Party (LP), sy politieke tuiste, ook begin.

Met sy terugkeer na Kaapstad, vanaf Oranjemund, begin Eddie meer bewus word van ongeregtigheid deur sy betrokkenheid by 'n fotografiese saak. Hy begin sien hoeveel mense seergemaak word slegs deurdat hulle nie wit was nie. Na sy deelname aan verskeie demonstrasies, vind hy dat die beginsels van die Liberale Party – demokrasie en geregtigheid in 'n nie-rassige Suid-Afrika – hom besonder byval.

Toe Eddie vir Walter Sisulu vertel hoe hy by die LP aangesluit het, was Sisulu verstom dat hy doodluiters by 'n organisasie aangesluit het bloot omdat hulle beginsels hom aangestaan het.

Deur die militante houding van die LP en verwante organisasies, word Eddie betrek by sabotasie wat uiteindelik gelei het daartoe dat hy 'n politieke gevangene word.

Tussen 1964 en 1979 was Daniels in die tronk – die grootste deel op Robbeneiland. Hy vertel van sy ondervindinge met hofamptenare, polisie, tronkbewaarders en mede-gevangenes met eerlikheid en humor. Alhoewel hy nie lid was van die African National Congress nie, was hy na aan Nelson Mandela, en is hy dikwels uitgesonder om inligting te deel. Na sy ontslag van gevangenskap word Eddie nog onder huisarres gehou tot Julie 1983.

Gedurende die jare in die tronk, slaag Eddie daarin om BA en BComm grade te verwerf. Na sy banningsbevel opgehef is het hy 'n onderwysdiploma verkry en het hy sy onderwysloopbaan begin – ongelukkig tydens hewige studente-protestye.

Gedurende die tyd toe Daniels tot die Kaapstadse Magistraatsdistrik beperk is, hervat hy sy vriendskap met Eleanor Buchanan (nou 'n weduwee) met wie hy bevriend was in Oranjemund. Dit was nie moontlik vir hulle om te trou nie aangesien Eleanor blank was, maar hulle kon die wet oortree deur hulle ernstige verhouding.

In 1983, trou hulle nogtans, ten spyte van die Groepsgebiedewet. Sewe jaar later, na die herroeping van die wet, het Eddie en Eleanor weer (wetlik) getrou. Hulle sou vele gelukkige jare verder saam deurbring voor Eleanor hom in 2001 ontval het.

Eddie reis dikwels oorsee waar hy meesal studente toespreek, en mense dikwels bedank vir ondersteuning tydens die moeilike jare.

Eddie sterf te Somerset-Wes op 30 November 2017, op 89 jaar.

• There & Back Robben Island 1964–1979, 2002 (Derde uitgawe), ISBN 0-620-26786-0, Outeur.