1973 Demokratiese Party

Theo Gerdener, voormalige Nasionale Party-parlementslid, senator, administrateur van Natal en van 1970 af minister van binnelandse sake, het in 1972 uit die kabinet en later ook die party bedank. Hy stig op 16 November 1973 die Demokratiese Party. Die party het die integrasie van die bruin en Indiese groepe met die blankes, maar afsonderlike ontwikkeling vir swartes, voorgestaan. Nie een kandidaat van die D.P. is in 1974 verkies nie, maar hulle het, gegewe die party se kort bestaan, verbasend goed gevaar en 10 050 stemme op hulle verenig.

In 'n tussenverkiesing in 1975 in die "veilige" Verenigde Party-kiesafdeling Umhlatuzana het die Natalse leier van die V.P. vir Gerdener met net 30 stemme verslaan. Die party het sir De Villiers Graaff se veldtog om 'n opposisieparty met 'n breër basis te stig, gesteun en uiteindelik met die V.P. in die Nuwe Republiek Party saamgesmelt op 29 Junie 1977. Gerdener bedank egter kort voor die verkiesing van 30 November 1977, hoofsaaklik as gevolg van 'n meningsverskil oor die NRP se kandidaat in Hillbrow.

• Van Wyk, Bettie (hoofred.), Official Yearbook of the Republic of South Africa 1979, Chris van Rensburg Publications (Pty.) Limited, 1979.