Desjima: Klein kunsmatige eilandjie in die hawe van Nagasaki in Japan

Die eilandjie was van 1641 tot 1859 'n Nederlandse handelspos wat onder leiding van 'n opperhoof van die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie gestaan het.

Dezjima
Dejima

← 1641–1854
Vlag Wapen
Plattegrond van Desjima
Hoofstad	Dezjima 32°44′N 129°52′O / 32.733°N 129.867°O / 32.733; 129.867 129°52′O / 32.733°N 129.867°O / 32.733; 129.867
Taal/Tale	Nederlands
Regering	Monargie
Historiese tydperk	Nuwe Tyd
- Nederlandse handelspost verskuif vanaf Hirado	1641
- Konvensie van Kanagawa	1854
Oppervlakte
- 1641	13 696 km2 5 288 sq mi
Bevolking
- 1641 skatting	20
Digtheid	0 /km²  0 /sq mi
Geldeenheid	Teal

Alhoewel daar al sedert 1600 kontak was tussen die Nederlanders en Japan, het die handelsverhouding teen 1641 gedreig om ten gronde te gaan. Die shogun het nie die opdringerigheid van die Europeërs vertrou nie, waarvan sommige, by name die Portugese, al langer in Japan aanwesig was. Die pogings van die Jesuïete, gesteun deur Spanjaarde en Portugese, om die Japannese te bekeer, was veral vir hom 'n doring in die vlees, aangesien die bekeerde daimyo's versetgebiede gevorm het. Hy was veral bevrees oor die feit dat hulle 'n ander (wêreldse) 'leier' as hulle opperhoof beskou het: die hoof van die Vatikaan, die pous.

Hy het daarom aan alle buitelanders die bevel gegee om hulle eie huise aan die brand te steek. Die Nederlanders het dit sonder teëspraak gedoen (die enigstes) en het hom vriendelik by die rokende puinhope ingewag met die vraag hoe hulle dan nou die naderende winter moes deurkom. As gevolg van hierdie optrede was hulle die enigste buitelanders wat hy toegelaat het om te bly. Verder het hulle ook 'n rol gespeel in die stryd van die shogun teen die Japannese Christene. Daar was wel streng beperkings: Die Nederlanders moes op Dezjima gaan woon, en hulle kontak met die Japannese is tot die noodsaaklike minimum beperk.

In die hele tydperk tot 1853 was Dezjima die enigste punt van kontak van die keiserryk met die buitewêreld. Daar is altyd slegs 'n beperkte aantal (20) Nederlanders op die eiland toegelaat en behalwe een jaarlikse besoek aan die shogun in Edo (vandag Tokio) mag hulle nie die eilandjie verlaat het nie. Bowendien het daar ongeveer 200 sogenoemde dwarskijkers op die eiland gewoon, mense wat die gevaarlike barbare in hulle gate moes hou.

Hoewel die Nederlandse handelspos met sy handelsmonopolie vir die VOC besonder winsgewend was, is Japan ook baie aan Dezjima verskuldig. Die Nederlandse skepe het boeke en ander inligting na Japan gebring wat die land in staat gestel het om meer oor die buitewêreld, en in die besonder die ontwikkelende Europese wetenskap, te leer. Die Japanners, waarvan sowat 70% tot 80% geletterd was, het ywerig Rangaku beoefen, 'n soort 'Nederlandkunde' waarvolgens duisende Nederlandse boeke vertaal en versprei is. Die vertaalde boeke het gretig aftrek in die geïsoleerde Japan gekry.

Die aanwesigheid van die Nederlanders het ook die plaaslike kultuur beïnvloed. In straatfeeste in die stad Nagasaki word afbeeldings van die Nederlandse skepe, kompleet met rooi-wit-blou, rondgedra. Verder het Nagasaki 'n pretpark, Huis ten Bosch, met Nederland as onderwerp.

Met verloop van tyd het die oorspronklike Dezjima byna geheel en al verdwyn; deur drooglegging is dit al lank nie meer 'n eilandjie nie en die ou geboue is grotendeels gesloop. Na aanleiding van die herdenking van die 400 jaar oue betrekkinge tussen Nederland en Japan in die jaar 2000 is daar egter 'n projek van stapel gestuur om die eiland weer in geheel na sy ou staat te restoureer. Inmiddels is enkele van die geboue op ware skaal gerekonstrueer en dien tans as museums.

• Blomhoff, J.C. (2000). The Court Journey to the Shogun of Japan: From a Private Account by Jan Cock Blomhoff. Amsterdam
• Blussé, L. et al., eds. (1995-2001) The Deshima [sic] Dagregisters: Their Original Tables of Content. Leiden.
• Blussé, L. et al., eds. (2004). The Deshima Diaries Marginalia 1740-1800. Tokyo.
• Boxer. C.R. (195). Jan Compagnie in Japan, 1600-1850: An Essay on the Cultural Aristic and Scientific Influence Exercised by the Hollanders in Japan from the Seventeenth to the Nineteenth Centuries. Den Haag.
• Caron, F. (1671). A True Description of the Mighty Kingdoms of Japan and Siam. London.
• Doeff, H. (1633). Herinneringen uit Japan. Amsterdam.
• Leguin, F. (2002). Isaac Titsingh (1745-1812): een passie voor Japan, leven en werk van de grondlegger van de Europese Japanologie. Leiden.
• Nederland's Patriciaat, Vol. 13 (1923). Den Haag.
• Screech, Timon. (2006). Secret Memoirs of the Shoguns: Isaac Titsingh and Japan, 1779-1822. London.
• Siebold, P.F.v. (1897). Nippon. Würzburg e Leipzig.
• Titsingh, I. (1820). Mémoires et Anecdotes sur la Dynastie régnante des Djogouns, Souverains du Japon. Paris.
• Titsingh, I. (1822). Illustrations of Japan; consisting of Private Memoirs and Anecdotes of the reigning dynasty of The Djogouns, or Sovereigns of Japan. London.

• Webblad van Nagasaki oor Dezjima Geargiveer 12 Desember 2009 op Wayback Machine