Christiaan Iv Van Denemarke

Christiaan IV (Deens: Christian den Fjerde; 12 April 1577 - 28 Februarie 1648) was van 1588 tot 1648 koning van Denemarke en Noorweë en Hertog van Sleeswyk en Holstein.

Sy bewind van 59 jaar is die langste van enige Deense of Skandinawiese koning.

Christiaan IV
Koning van Denemarke en Noorweë
Portret deur Pieter Isaacsz.
Portret deur Pieter Isaacsz.
Tydperk 4 April 158828 Februarie 1648
Voorganger Frederik II
Opvolger Frederik III
Huis Oldenburg
Vrou Anna Katharina van Brandenburg
Kirsten Munk
Vader Frederik II
Moeder Sofie van Mecklenburg-Schwerin
Gebore (1577-04-12)12 April 1577
Oorlede 28 Februarie 1648 (op 70)

Christiaan het sy persoonlike bewind in Denemarke in 1596 in die ouderdom van 19 begin as lid van die Huis van Oldenburg. Hy word dikwels onthou as een van die gewildste en mees ambisieuse Deense konings. Hy het baie hervormings en projekte deurgevoer en ’n vlak van vooruitgang en rykdom gehandhaaf wat feitlik ongeëwenaar was in Europa. Hy het talle oorloë onderneem, waarvan die belangrikste die Dertigjarige Oorlog (1618–'48) was – dit het ’n groot deel van Duitsland verwoes, die Deense ekonomie ondermyn en Denemarke sommige van sy verowerde gebiede gekos.

Christiaan het die Noorse hoofstad, Oslo, hernoem tot "Christiania" na homself; die naam is tot in 1925 gebruik.

Vroeë jare

Christiaan Iv Van Denemarke 
Die kroning van Christiaan IV op 29 Augustus 1596, deur Otto Bache, 1887.

Christiaan was die oudste seun van koning Frederik II en Sofie van Mecklenburg-Schwerin. Deur sy ma se kant van die familie het hy afgestam van koning Hans van Denemarke; hy was dus die eerste afstammeling van koning Hans wat die troon bestyg het sedert die afsetting van Christiaan II.

Denemarke het in dié tyd nog sy konings gekies en dit was dus nie ’n uitgemaakte saak dat hy sy pa sou opvolg nie, maar in 1580, toe hy drie jaar oud was, het sy pa hom tot opvolger laat verkies.

Christiaan was elf toe sy pa dood is en hoewel hy toe koning geword het, het ’n raad namens hom regeer. Sy ma is nie toegelaat om ’n hand in die regering te hê nie.

Christiaan het sy studies voortgesit en het die reputasie verwerf as ’n talentvolle student. Op 17 Augustus 1596 het die 19-jarige Christiaan sy kroningsmanifes onderteken. Hy is 12 dae later, op 29 Augustus, in Kopenhagen gekroon.

Bewind

Christiaan Iv Van Denemarke 
’n Standbeeld van Christiaan IV in Oslo, deur Carl Ludvig Jacobsen.

Christiaan het ’n belangstelling in baie en verskillende sake getoon, insluitende ’n reeks binnelandse hervormings en die verbetering van Deense wapentuig. Nuwe vestings is gebou en die Deense vloot, wat in 1596 net 22 skepe gehad het, is uitgebrei tot sowat 60 in 1610. Christiaan het sommige self ontwerp. Hy het Denemarke se oorsese handel uitgebrei, die bou van fabrieke gesteun en baie geboue in die Nederlandse Renaissancestyl laat bou.

Sy suster, Anna het met koning Jakobus VI van Skotland getrou wat die Engelse troon in 1603 bestyg het. Om goeie betrekkinge te handhaaf, het Christiaan Engeland in 1606 amptelik besoek. Die besoek is algemeen as ’n sukses beskou.

Ondanks Christiaan se baie pogings het die nuwe ekonomiese projekte nie ’n wins gemaak nie. Hy het na ander lande begin kyk vir ’n nuwe inkomste. In 1605 tot 1607 het hy ekspedisies na Groenlandse en Arktiese waterweë gestuur, onder meer om Deense heerskappy oor Groenland te vestig. Dit was egter onsuksesvol. in 1619 het ’n ekspedisie na Noord-Amerika gevolg. Die skepe het egter verdwaal en die koue, honger en skeurbuik het die lewe van die meeste bemanningslede geëis.

In 1611 het Christiaan ’n oorlog met Swede begin vir heerskappy oor die Oossee. Ondanks ’n gunstige vredesverdrag vir Denemarke in 1613, was daar nie groot voordele in nie. Hierna het hy deelgeneem aan die Dertigjarige Oorlog in Duitsland, waar hy ’n nederlaag gely het.

Swede was daarna, danksy sy oorwinnings in laasgenoemde oorlog, in staat om Denemarke vanuit die suide en ooste aan te val. Teen die einde van Januarie 1644 was die hele skiereiland Jutland in Sweedse hande. Hierdie onverwagse aanval het ’n verlammende uitwerking op Denemarke gehad. Die Deense vloot het verhoed dat Swede van Jutland na Funen vorder en het ook ’n Nederlandse vloot verslaan wat tot die Swede se hulp gekom het. Eindelik het die gesamentlike Sweedse en Nederlandse vloot die Deense vloot egter verwoes en die Deense militêre hulpbronne uitgeput. Christiaan was verplig om die bemiddeling van Frankryk en Nederland te aanvaar, en ’n vredesverdrag is eindelik op 8 Februarie 1645 onderteken. Denemarke en Noorweë het albei gebiede verloor en Swede het heerskappy oor die Oossee gekry.

Verwysings

Eksterne skakels

Tags:

Christiaan Iv Van Denemarke Vroeë jareChristiaan Iv Van Denemarke BewindChristiaan Iv Van Denemarke VerwysingsChristiaan Iv Van Denemarke Eksterne skakelsChristiaan Iv Van DenemarkeDeensDenemarkeNoorweëSkandinawiëSleeswyk-Holstein

🔥 Trending searches on Wiki Afrikaans:

SkaakMuggieOntkiemingLys van veltoestandeNazi-saluutKunsMadison IvyGrasProstaatklierSaharaDulcie van den BerghKoorsblaarNederduitse Gereformeerde KerkKoekie (rekenaarwetenskap)PapegaaieWes-KaapAardbewingDoopInhoudISBN (identifier)Akira ToriyamaAngssteuringSuid-Afrikaanse WeermagLiturgiese jaarBosluisbytkoorsGerrie PretoriusAgter Elke ManNelson MandelaWallisDiepaartromboseBeroerteLiefdeLys van openbare vakansiedae in Suid-AfrikaDigvormVyfsterPeach van PletzenVergelykings (taalkunde)TuberkuloseOrtopedieEuropese UnieHorlosieAtriale fibrillasieInfeksieSkildklierPlae van EgipteDemensieCobus RossouwSlaapapneeInternetDinosourus2024 Japannese Grand PrixOoiNaeltjiesKameelperdWortelkanaalHolocaustTydPersentasieSiberiëJohan StemmetMeksikoDissipel vir wie Jesus baie lief wasDermpoliepE-posGoogleKankerDanie du ToitSean CombsOntlasting🡆 More