Bloemfontein: Die hoofstad van die Vrystaat, Suid-Afrika

Bloemfontein is die hoofstad van die Suid-Afrikaanse provinsie Vrystaat en die land se sesde grootste stad.

Dit is ook sedert 1910 Suid-Afrika se regterlike hoofstad (een van die land se drie hoofstede). Bloemfontein staan informeel as Bloem bekend en word in Suid-Sotho Mangaung genoem en deur die Griekwas ǀʼAuxa ǃXās. Die stad beslaan 'n oppervlakte van 236 vierkante kilometer en het 'n bevolking van sowat 528 000.

Bloemfontein

Mangaung (st)
ǀʼAuxa ǃXās
Stad
'n Uitsig oor Bloemfontein
'n Uitsig oor Bloemfontein
Wapen van Bloemfontein
Wapen
Byname: 
Rosestad
Bloemfontein is in Vrystaat
Bloemfontein
Bloemfontein
Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur Bloemfontein se ligging in Vrystaat
Koördinate: 29°7′11″S 26°13′30″O / 29.11972°S 26.22500°O / -29.11972; 26.22500 26°13′30″O / 29.11972°S 26.22500°O / -29.11972; 26.22500
LandVlag van Suid-Afrika Suid-Afrika
ProvinsieVrystaat
MunisipaliteitMangaung
Stigting1846
Oppervlak
 • Totaal236,17 km2 (91,19 vk. myl)
Hoogte
1 395 m (4 577 ft)
Bevolking
 (2021)
 • Totaal528 000
Rasverdeling (2021)
 • Wit mense29,8%
 • Indiërs/Asiërs0,8%
 • Bruin mense12,8%
 • Swart mense56,1%
 • Ander9,5%
Taal (2021)
 • Afrikaans42,5%
 • Suid-Sotho33,4%
 • Engels7,5%
 • Xhosa7,1%
 • Ander9,5%
Poskode (strate)
9300
Poskode (posbusse)
9301
Skakelkode051
WebwerfMangaung-munisipaliteit
Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur
'n Uitsig oor Bloemfontein, soos gesien vanaf Naval Hill
Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur
Die Appèlhof van Suid-Afrika in Bloemfontein

Bloemfontein lê in die hart van die Vrystaat se sentrale plato en is een van die min stede met 'n wildtuin in sy sentrum, bo-op Naval Hill. Bloemfontein staan nog steeds vir sy blommeprag bekend en het die bynaam Rosestad.

Die stad het sy oorsprong in 'n Britse fort en nedersetting wat in 1846 deur majoor Henry Douglas Warden in die destydse Transoranje-streek gevestig is. Dit het vervolgens as administratiewe setel van die Britse kolonie Oranjerivier-soewereiniteit (1848–1854) en die onafhanklike Boererepubliek Oranje-Vrystaat gedien wat in 1854 gestig is.

Tussen Mei en Junie 1899 is die historiese Bloemfontein-konferensie hier gehou as 'n laaste vergeefse poging om 'n militêre konflik tussen die destydse Boererepublieke en die Britse Ryk te vermy.

In die 20ste eeu het Bloemfontein tot die geografiese spilpunt van Suid-Afrika se spoorwegnetwerk ontwikkel. Sowat 160 km noordoos van Bloemfontein het 'n groot ekonomiese opswaai vanaf 1948 met die ontginning van die Vrystaatse Goudveld begin. Later, vanaf 1962, het die gebied sentraal gestaan in die verwesenliking van die Oranjerivierprojek met sy waterkragsentrales en besproeiingskemas.

Vandag is Bloemfontein 'n moderne stad met wolkekrabbers, winkelsentrums en restaurante; en die Sand du Plessis-teater as een van sy kenmerkendste argitektoniese besienswaardighede. Tegelykertyd het Bloemfontein sy kulturele erfenis bewaar, en die stad spog met pragtige historiese geboue soos die Raadsaal, een van die mooistes in Suid-Afrika.

Etimologie en bynaam

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Bloemfontein soos in 1868 deur H. Nicolls geskilder

Daar is onsekerheid oor die oorsprong van die stad se naam. Daar word aangeneem dit kom van die Nederlandse woorde bloem en fontein, dus "fontein van blomme".

Een van die gewilde koloniale legendes lui 'n os met die naam Bloem het behoort aan Rudolphus Martinus Brits, een van die eerste boere, wat naby 'n fontein op sy plaas deur 'n leeu gevang is.

'n Waarskynliker verhaal is dié oor Jan Bloem II (1775–1858), 'n Griekwa-leier wat hom daar gevestig het. Sy vader was Jan Bloem, 'n vlugteling van die Kaapkolonie, waar hy na bewering gesoek is in verband met die moord op sy eerste vrou. Bloem was bekend as 'n goeie skut en het 'n rol gespeel in die opleiding van Griekwavegters tydens die Griekwaoorloë in die 18de eeu. Sy seun het later die leier van die streek geword.

Die Suid-Sotho-naam, Mangaung, beteken "die plek waar die jagluiperds (cheetahs) dwaal". Die Griekwa-naam, ǀʼAuxa ǃXās, verwys na Jan Bloem II.

Daar word dikwels na die stad verwys as die "Rosestad" danksy die verskeidenheid rose wat goed in die klimaat aard en jaarliks van die lente tot diep in die herfs 'n blommeprag oplewer.

Geskiedenis

Vroeë geskiedenis

Die Bloemfonteingebied is oorspronklik deur San, Griekwas en Basotho bewoon voordat die eerste Voortrekkers hulle in die 1830's hier gevestig het. Een van die eerste Afrikaners, wat omstreeks 1840 'n plaas in die streek bewoon het, was Johannes Nicolaas Brits (* 1790). Volgens oorlewering het Brits sy plaas na aanleiding van 'n fontein met blomme "Bloemfontein" genoem.

Britse dorpstigting

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
'n Foto van Kerkstraat, tans bekend as Oliver Tambo-weg, in Bloemfontein (omstreeks 1900). Agter is die Tweetoringkerk en Naval Hill

Alhoewel Bloemfontein later merendeels deur Afrikaners bewoon is, is die nedersetting in 1846 deur 'n Engelse majoor, Henry Douglas Warden, as 'n Britse fort en buitepos in die Transoranje-streek gestig – 'n gebied met voldoende watervoorrade wat destyds deur trekboere, Griekwas en Basotho bewoon is. Warden het die plek hoofsaaklik gekies weens die nabyheid tot die hoofroete na Winburg, die uitgestrekte oop terrein en die feit dat dit destyds vry van perdesiekte was. Brits het sy plaas vervolgens vir £37 10s aan majoor Warden verkoop.

Die gebied rondom Bloemfontein is op 3 Februarie 1848 amptelik deur die Britse regering geannekseer en het vervolgens as die Oranjerivier-sowereiniteit bekendgestaan, met Bloemfontein as administratiewe setel.

Die dorp is in 1850 die eerste keer as 'n woongebied verklaar, vier jaar voor die stigting van die Oranje-Vrystaat waarvan Bloemfontein die regeringsetel geword het. Die dorpsgebied is deur Andrew Hudson Bain opgemeet. Sy reghoekige uitleg het voorsiening gemaak vir lang strate wat parallel met die plaaslike rivier in noord-suidelike rigting geloop het en kort strate. Die nedersetting het geleidelik na terreine noord van die rivier uitgebrei. In 1851 het die bevolking op sowat 300 te staan gekom en was daar sowat sestig woonhuise.

Vroeë kerkgemeentes en perswese

Die Eerste Raadsaal is in 1849 in St Georgesstraat gebou waar dit aanvanklik as skoolgebou en vergadersaal gedien het, maar ook vir kerkdienste gebruik is. Die eerste Nederduitse Gereformeerde gemeente is reeds in 1848 gestig en kon in Mei 1852 hul nuwe kerkgebou, die bekende tweetoringkerk, in Kerkstraat inwy. In dié tyd het ook die eerste Rooms-Katolieke, Anglikaanse en Metodistegemeentes in Bloemfontein ontstaan wat hul kerkdienste almal in die Eerste Raadsaal gehou het. Die Metodiste-predikant, wat in 1850 in Bloemfontein aangekom het, het ook kerkdienste vir die bruin en swart bevolking gehou, al moes hulle hiervoor in 'n meer beskeie gebou, 'n eenvoudige hut, vergader. Die eerste Rooms-Katolieke kerkgebou is in 1852 naby die regeringskantore in St Georgesstraat opgerig. Die eerste dagblad, The Friend of the Sovereignty and Bloemfontein Gazette, het op 10 Junie 1850 verskyn.

"Die Volksblad", later Volksblad, uit die Media24-stal was die laaste oorblywende dagblad wat in Bloemfontein vervaardig en na die hele Vrystaat en Noord-Kaap versprei is. Dit is tans net aanlyn beskikbaar.

Koloniale ekonomie en infrastruktuur

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Derde Raadszaal van die Volksraad van die Oranje-Vrystaat, Bloemfontein, 1893, kort voor dit deur die Vierde Raadszaal vervang is

Terwyl die nedersetting aanhou groei het, is ook steeds meer besighede in Bloemfontein gevestig. In Junie 1850 is die eerste munisipale amptenaar benoem. Nogtans het die dorp in dié tyd nog geen volle munisipale status gehad nie en was die infrastruktuur maar gebrekkig. 'n Beperkte posdiens tussen Bloemfontein en Colesberg is reeds in 1846 deur majoor Warden gevestig, en kort daarna het ander posroetes gevolg.

Die eerste amptelike poskantoor is in 1875 in die Ou Parlementsgebou op Markplein ingerig. Toe dit te klein geraak het, is dit deur 'n groter gebou op dieselfde plek vervang. Die gebou troon steeds sedert sy opening op 22 Junie 1892 oor Hoffmanplein in die sentrale stad.

Die vervoer van goedere was 'n ander belangrike vraagstuk. Bloemfontein was in die 1850's nog 'n taamlik afgeleë nedersetting in Suid-Afrika. Aanvanklik kon boumateriale, klere, huishoudelike goedere en meubels slegs in beperkte hoeveelhede met ossewaens vanuit Port Elizabeth en Oos-Londen se seehawens na Bloemfontein vervoer word. Goedere wat nie plaaslik vervaardig kon word nie, was gevolglik skaars en duur.

Die Britse bewind was in die beginjare allesbehalwe gevestig en verhoudinge tussen die verskillende bevolkingsgroepe gespanne. So is majoor Warden ontslaan en op 23 Julie 1852 deur Henry Green vervang.

Oranje-Vrystaat

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die oostelike kantooringang tot Bloemfontein se stadsaal
Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die Tweetoringkerk in 2018.
Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Bloemfontein se Konsentrasiekamp tydens die Tweede Vryheidsoorlog
Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die Vierde Raadsaal

Nòg die Britse Koloniale Kantoor te Londen nòg die meerderheid Nederlandssprekende bewoners van die Oranjerivier-soewereiniteit was werklik tevrede met die politieke situasie in die kolonie, en so het die Britte besluit om hulle aan die gebied te onttrek. Op 30 Januarie 1854 is die Republiek van die Oranje-Vrystaat gestig en Bloemfontein tot sy hoofstad verklaar.

Nuwe administratiewe strukture is in 1859 in die dorp gevestig, en in 1880 het Bloemfontein munisipale status verwerf. Robert Innes is as die eerste burgemeester verkies, terwyl die destydse bevolking op 2 567 beraam is.

Bloemfonteiners kon ekonomiese voordeel trek uit die opening van die Kimberley-diamantveld in die 1860's as verblyfplek vir delwers uit ander landsdele op hul pad na die Noord-Kaap. Die verskaffing van dienste aan diamantdelwers was die eerste stap in Bloemfontein se 19de-eeuse ekonomiese groeifase.

Later het 'n aantal finansiële en handelsondernemings hulle hoofkwartiere hier gevestig. Bloemfontein het daarna tot 'n belangrike vervoerspilpunt ontwikkel, veral nadat die spoorwegverbinding tussen Kaapstad en Johannesburg, wat destyds in aanbou was, in 1890 tot by Bloemfontein gevorder het.

In 1899 is die Bloemfontein-konferensie gehou wat gepoog het om die uitbreek van die Anglo-Boereoorlog te vermy. Deel van die onderhandelinge was die ontmoeting tussen die president van die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR), Paul Kruger, en Sir Alfred Milner. Dié twee staatsmanne is deur die staatshoof van die Oranje-Vrystaat, president Steyn, na Bloemfontein genooi om die dreigende militêre konflik tussen die ZAR en die Britse Ryk af te weer. Op 13 Maart 1900 het Britse magte die stad oorgeneem.

Bloemfontein in die Unie van Suid-Afrika

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die Afskeidmonument by die Suid-Afrikaanse Oorlogmuseum (voor 30 November 2015 bekend as Oorlogsmuseum) versinnebeeld die begin van die Suid-Afrikaanse Oorlog (voor 30 November 2015 bekend as Tweede Vryheidsoorlog of Anglo-Boereoorlog)
Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die Nasionale Vrouemonument is op 16 Desember 1913 onthul ter gedagtenis aan 26 370 Afrikanervroue en -kinders wat gedurende die Tweede Vryheidsoorlog (of Anglo-Boereoorlog) gesterf het. Die monument is gebou met blokke gesny uit Kroonstad-sandsteen

Tien jaar later (1910) het Bloemfontein deel van die Unie van Suid-Afrika geword en is die Appèlafdeling van die Suid-Afrikaanse Hooggeregshof hier gevestig.

Bloemfontein, wat in die sentrum van die nuutgestigte staat geleë was, het destyds nie oor 'n noemenswaardige nywerheidsbasis beskik nie, maar het nogtans danksy enkele belangrike onderwysinstellings 'n nasionale rol as opvoedkundige sentrum gespeel.

In 1912 het swart afgevaardigdes van dwarsoor Suid-Afrika in Bloemfontein vergader om die voorloperorganisasie van die African National Congress (ANC), die Native National Congress (NNC), in die lewe te roep. Die afkondiging van die Naturelle-grondwet – die eerste in 'n reeks vroeë Apartheidswette wat grondbesit deur swart Suid-Afrikaners beperk het – in die wit Suid-Afrikaanse parlement is daardeur verhinder.

In 1945 het Bloemfontein stadstatus verwerf en op 18 Maart 1950 is die Universiteit van die Oranje-Vrystaat in die stad gevestig.

Apartheidsera

Die segregasie van woonbuurte in Bloemfontein het in die 19de eeu reeds begin met die aanvaarding van Ordinansie 1 van 1860. Daarvolgens mag geen "nieblanke" sonder geskrewe toestemming van die eienaar, bly op grond in dorpe waar plaaslike munisipaliteite nog nie bestaan het nie. Op 3 Junie 1861 het die raad die volgende terreine in Bloemfontein aangewys: Die swart bevolking moes na die gebied regs van die buurt bekend as Kaffirfontein trek, bruin mense na die Waaihoek- swart buurt aan die oostelike buitewyke van die stad. Die inwoners van dié gebiede moes "hutbelasting" betaal, sowel as belasting op weiregte. Dit het die fondament gelê vir die toepassing van woonbuurtsegregasie soos gevisualiseer deur die argitekte van apartheid, wat in 1948 in werking getree het.

Toe die regering die Groepsgebiedewet van 1950 uitvaardig, het die Bloemfonteinse minisipaliteit veranderings in werking gestel in die rasse-opset van die stad. Die munisipaliteit het die Cape Stands-woongebied afgebreek waar die stad se bruin bevolking gewoon het en het die inwoners na Heidedal geskuif. Omdat bruin en swart so naby aan mekaar gewoon het, het gemengde huwelike algemeen voorgekom, en dit het gelei tot 'n gedeeltelik gemengde bevolking in Heidedal en Mangaung. In 1952 het Bloemfontein nuwe woongebiede vir die swart bevolking begin bou. Nuwe woongebiede is gestig om 'n skeiding te tref tussen die rassegroepe, soos die Basoeto, Xhosas en Tswanas. Die gebiede was saam bekend as Mangaung.

Phahameng, 'n Suid-Sotho-township, was die eerste formele behuisingsprojek wat deur die munisipaliteit goedgekeur is, in 1956. Fisieke buffers soos die spoorlyn en paaie tussenin is gebruik om die swart etniese groepe, die wit mense en die bruine mense van mekaar te skei. Tussen 1952 en 1968 is 11 000 huise in Mangaung gebou.

In 1968 het Mangaung 'n ernstige tekort aan huise gehad, met sowat 3 000 tot 6 000 eenhede wat benodig is. Om die probleem op te los is 'n uitbreiding van 55 km na oos, Botshabelo, in 1979 bygevoeg. Die Bloemfonteinse munisipaliteit het alle swart verstedeliking na Thaba Nchu en Botshabelo gekanaliseer. Dié is ontwikkel as 'n bron van goedkoop arbeid vir die stad en 'n gesubsidieerde busdiens is ingestel. In 1988 het sowat 14 500 mense elke dag tussen Botshabelo en Bloemfontein gependel.

In 1994, ná apartheid, het Bloemfontein, Botshabelo en Thaba Nchu deel van die Motheo-distriksmunisipaliteit geword. Op 18 Mei 2011 is dié munisipaliteit ontbind en Mangaung is opgradeer tot 'n metropolitaanse munisipaliteit met Bloemfontein as hoofsetel.

Kultuur

Kultureel is die stad toonaangewend. Skeppende werk op die gebied van uitvoerende kuns, beeldende kuns, letterkunde en skilderkuns word gedoen. Die stad is sentrum vir die Vrystaat Kunswedstrydvereniging.

Teaters: Sand du Plessis; Sterrewag; Wynand Mouton; Scaena; Odeion; André Huguenot; Stadskouburg. Die Sand du Plessis-teater is een van die grootste en mees moderne in die Suidelike Halfrond met 'n kapasiteit van ongeveer 1 000. Die teater huisves ook die Vrystaatse Simfonieorkes (VSSO).

Museums: Nasionale Museum; Suid-Afrikaanse Oorlogsmuseum (voor 30 November 2015 bekend as Oorlogsmuseum); Freshford; Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN); Oliewenhuis; Nasionale Vrouemonument.

Rosefees

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die Loch Logan-waterfront, waar die grootste deel van die Rosefees plaasgevind het

Tot onlangs het Bloemfontein elke jaar in Oktober 'n Rosefees gehou. Dan blom rose in die Vrystaat op hulle beste. Die meeste bedrywighede het by die Loch Logan-waterfront in die stad plaasgevind. Die fees het roosliefhebbers van heinde en ver gelok met 'n groot tentoonstelling van rose en ander plaaslike gebeure. Die fees het Bloemfontein 'n gewilde jaarlikse bymekaarkomplek vir duisende mense gemaak.

Die eerste Rosefees het in 1976 plaasgevind, toe stadraadslede besluit het 'n Rosefees sal geskik wees vir die Rosestad. In 1976 het die feesgebeure oor 'n paar dae plaasgevind en bedrywighede in die Sanlam-plaza ingesluit wat met rose verband hou. Die fees het daarna aansienlik uitgebrei. Tuinmakers is genooi om deel te neem aan kompetisies wat fokus op die ontwerp en verbetering van tuine in die stad. Inwoners het ook hulle tuine vir die algemene publiek oopgestel.

Verder is 'n Mej. Bloemfontein Roos-kompetisie gehou, en vir die kleintjies 'n Mej. Roosknoppie-kompetisie.

Demografie

Volgens die 2011-sensus het die stad 'n bevolking van 556 000 gehad (meer as 'n verdubbeling sedert 111 697 in 2001), van wie 56% swart mense en 30% wit mense was. Die res was 12,8% bruin mense en 0,8% Asiate.

Joodse gemeenskap

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Wolf Ehrlich was van 1906 tot ’07 Bloemfontein se eerste Joodse burgemeester en in 1912 die eerste president van die Suid-Afrikaanse Joodse Raad van Afgevaardigdes

Joodse families het ’n belangrike rol in die totstandkoming en ontwikkeling van die Vrystaatse hoofstad gespeel. Isaac Baumann van Hesse-Cassel (1813–1881), een van die eerste nedersetters wat in 1848 grond in die nuwe dorpsgebied gekoop het, het die eerste winkel opgerig. Die vroegste Groot Versoendag- (Jom Kippoer) dienste is in 1871 in sy huis gehou. In 1873 is huwelike ingevolge Joodse gebruike in die Oranje-Vrystaat gewettig. ’n Hebreeuse gemeente is in 1876 gestig en ’n sinagoge in 1903 opgerig. Die eerste president (1902–’24) daarvan was Wolf Ehrlich. Namate die Oos-Europese element toegeneem het, het die gemeenskapsleierskap geleidelik na hulle toe oorgegaan. Hierin het Jacob Philips en Henry Bradlow ’n belangrike rol gespeel.

Jode het ’n aktiewe aandeel aan munisipale aangeleenthede gehad. Baumann was die tweede voorsitter van Bloemfontein se munisipale raad, die voorloper van die dorpsraad. Sy seun Gustav was die eerste landmeter-generaal van die Oranje-Vrystaat. Moritz Leviseur, wat deelgeneem het aan die Basoeto-oorlog (1865–’66), het die dorp se eerste hospitaal help stig en ook die Nasionale Museum. Sy vrou, Sophie, het Ouma Looks Back geskryf, herinnerings aan die vroeë dae, en het bekend geword as die “Grand Old Lady of Bloemfontein”.

Wolf Ehrlich, ’n vriend van die Boeregeneraal en latere eerste minister J.B.M. Hertzog, het as senator in die Suid-Afrikaanse parlement gedien. Bloemfontein het drie Joodse burgemeesters gehad: Ehrlich (1906–’07 en 1911–’12), Ivan Haarburger (1912–’14) en Sol Harris (1929).

Die gemeenskap het ’n goed ontwikkelde netwerk instellings gehad, waaronder ’n doelmatige gemeenskapsentrum vir kultuur- en opvoedingsaktiwiteite. In 1965 is ’n groot nuwe sinagoge gebou. In 1956 het die Hebreeuse gemeente, Chevra Kaddisha, talmoed tora, en liefdadigheidsinstellings saamgespan om die Verenigde Hebreeuse Instellings van Bloemfontein te vorm.

Daar was ook onder meer ’n OVS- provinsiale komitee van de Suid-Afrikaanse Joodse Raad van Afgevaardigdes en die OVS- en Noord-Kaapse Sionistiese Raad. Ook het die stad ’n klein Hervormde groep gehad. In 1967 het die Joodse gemeente 1 347 getel uit ’n totale bevolking van 119 000. Daarna het die gemeenskap, soos almal landwyd buiten in Johannesburg, Kaapstad en Durban, geleidelik gekwyn. In 1997 is die sinagoge verkoop en het die gemeenskap oorgetrek na die nou ontbinde Hervormde gemeente se tuiste. Teen 2004 het net 180 Jode in Bloemfontein oorgebly.

Woonbuurte

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
'n Uitsig oor die Hamilton-nywerheidsgebied in Bloemfontein

Bloemfontein se woonbuurte sluit in Heidedal in die ooste en suidooste, Bainsvlei, Woodland Hills, Brandwag, Ehrlichpark, Fauna, Fichardtpark, Fleurdal, Gardeniapark, Generaal De Wet, Hospitaalpark, Kiepersol, Lourierpark, Park-Wes, Pellissier, Uitsig, Universitas, Westdene, Wilgehof en Willows in die suide.

Wes van Bloemfontein, is daar Langenhovenpark en noord van die stad Arboretum, Baysvalley, Bayswater, Dan Pienaar, Heliconhoogte, Heuwelsig, Hillsboro, Hillside, Hilton, Naval Hill, Navalsig, Noordhoek, Pentagonpark, Panoramapark en Waverley.

In die noordooste kan Roodewal en Vallombrosa gevind word. Die hoofsaaklik swart woonbuurte is Rocklands, Phahameng, Phelindaba, Bloemanda, Bochabela en die historiese Batho met die Maphikela-huis, waar die ANC gestig is. Oos van Bloemfontein is Botshabelo en Thaba Nchu.

Infrastruktuur

Vervoer

Paaie

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Hoffmanplein in die middestad

Bloemfontein se nasionale en streekpaaie is soos volg: Die N1, 'n hoofpad wat tussen Kaapstad in die suidweste en Johannesburg en Zimbabwe in die noorde loop, loop wes van die stad verby. Die N8 loop oos/wes en verbind Bloemfontein met Kimberley en Maseru, die hoofstad van Lesotho. Bloemfontein is ook die noordelike eindpunt van die N6 wat rofweg suidwaarts loop na die hawestad Oos-Londen. By 'n kruising net voor die stad word die N6 die M30. Dié pad eindig in 'n wisselaar met die N1.

Daar is ook tweesyfer-R-roetes. Die R64 is die ou pad na Kimberley deur Dealesville en Boshof. Dit eindig by die N1. Die R30 eindig by die N1 noord van die stad. Dit is die pad na Welkom en loop deur Brandfort en Theunissen. Dit loop verder na Rustenburg.

Drie driesyfer-R-roetes begin in Bloemfontein. Die R706 begin by die N8 in die middestad en loop suidwes na Jagersfontein en Fauresmith. Die R702 begin ook by die N8 in die middestad, maar loop suidoos na Dewetsdorp en Wepener. Die derde R-roete, die R700, begin suid van die middestad by die M30 en loop noord. Dit kruis die N8 en N1 op pad na Bultfontein.

Bloemfontein het daarbenewens verskeie metropolitaanse of M-roetes. Dié paaie word onafhanklik van dié in ander stede in Suid-Afrika genommer.

Spoorlyne

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Bloemfonteinstasie

'n Treinspoor is in 1890 gebou om Bloemfontein met Kaapstad te verbind. Omdat Bloemfontein sentraal geleë is, lê dit tans aan die groot spoorroete tussen Kaapstad en Johannesburg, terwyl treine daagliks na en van stede soos Port Elizabeth, Oos-Londen en ander stede loop.

Lugvervoer

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die Bram Fischer Internasionale Lughawe

Bloemfontein het twee lughawens: die New Tempe Aerodrome en die Bram Fischer Internasionale Lughawe. Die Tempe-lughawe het geen geskeduleerde vlugte nie, maar word as opleidingsgerief gebruik. Bram Fischer het geskeduleerde vlugte na al die groot stede.

Geïntegreerde Vervoernetwerk

In Oktober 2016 het die Mangaung-munisipaliteit en verskeie taxiverenigings 'n ooreenkoms bereik oor die Geïntegreerde Vervoernetwerk, wat tans in aanbou is. Die projek bestaan uit twee fases – in die eerste fase word buslane in die stad gebou en in die tweede fase bushaltes en -stasies.

Onderwys

Van die skole in Bloemfontein sluit in:

  • Brandwag Primary School

Geografie en klimaat

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die Bloemfontein in Bloemfontein

Die stad is geleë by 29 grade suiderlengte en 26 grade oosterbreedte en is 1 395 meter bo seevlak.

Bloemfontein ontvang gemiddeld 559 mm reën per jaar, meestal in die somermaande.

Gemiddelde dagtemperature wissel van 16 °C in Junie tot 32 °C in Januarie. Die omgewing is die koudste in Julie wanneer die kwik in die loop van 'n wintersnag gemiddeld tot -2 °C daal.

Weergegewens vir Bloemfontein
Maand Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Des Jaar
Hoogste maksimum (°C) 39 39 35 33 30 25 24 29 34 35 37 38 39
Gemiddelde maksimum (°C) 31 29 27 23 20 17 17 20 24 26 28 30 24
Gemiddelde temperatuur (°C) 22 22 18 16 10 6 6 11 14 17 19 21 15
Gemiddelde minimum (°C) 15 15 12 8 3 −2 −2 1 5 9 12 14 8
Laagste minimum (°C) 6 4 1 −3 −9 −9 −10 −10 −7 −3 0 3 −10
Neerslag (mm) 83 111 72 56 17 12 8 15 24 43 58 60 559
Bron: weathersa.co.za

Ekonomiese basis

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Die hoofgebou van die Universiteit van die Vrystaat

Onderwys (Universiteit van die Vrystaat en Sentrale Universiteit vir Tegnologie), ligte nywerhede, spoorwegaanleg (sedert laat 1990's in mindere mate), Provinsiale administrasie en Mangaung metro-munisipaliteit.

Die stad geniet bestendige groei, te danke aan volgehoue uitbouing van die plaaslike ekonomie. 'n Sosiale en maatskaplike onderbou word gehandhaaf en die aantrekkingskrag van 'n landelike karakter van die sesde grootste stad in Suid-Afrika maak dit die ideale vestigingsgebied vir sy inwoners.

Sport

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
Buiteaansig van die Vrystaatstadion in Bloemfontein

Die Vrystaatstadion en die omliggende sportkompleks is van die vernaamste sportgeriewe in Bloemfontein en die Vrystaat. Dit is al tydens geleenthede soos die Rugbywêreldbeker 1995, Afrikanasiesbeker 1996, FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2009 en die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010 benut. Die stad beskik ook oor ander sportplekke, insluitende sportgeriewe van die Universiteit van die Vrystaat, skole en ander sportklubs. Van die ander stadions in Bloemfontein sluit in Mangaung-ovaal, Dr. Petrus Molemela-stadion en Clive Solomons-stadion.

Bloemfontein is saam met die nabygeleë Botshabelo die tuiste van Bloemfontein Celtic wat in die Premier Sokkerliga meeding.

Bloemfontein se Vrystaatstadion huisves twee rugbyspanne: die Cheetahs wat in die Pro14 meeding en die Vrystaat Cheetahs wat in die plaaslike Curriebeker speel. Die Vrystaat Cheetahs kon in 2005 die Curriebeker inpalm, nadat hulle die Blou Bulle geklop het, in 2006 het hulle die eindstryd teen die Blou Bulle getrek en kon die Curriebeker in 2007 behou toe hulle die Goue Leeus geklop het. Vervolgens was die Vrystaat Cheetahs tot in 2008 die kampioene, wanneer hulle versuim het om die eindstryd vir die eerste keer sedert 2004 te bereik. In 2009 kon die Vrystaat Cheetahs die eindstryd bereik, maar hulle was nie in staat om die Blou Bulle op Loftus Versfeld te verslaan nie. In 2016 het die Vrystaat Cheetahs die beker na 'n perfekte seisoen ingepalm en die Blou Bulle tuis in Bloemfontein geklop.

Die Knights-krieketspan verteenwoordig die Vrystaat en die Noord-Kaap op Mangaung-ovaal wat tot die Vrystaatstadionkompleks behoort. Bloemfontein is 'n gereelde aanbieder van internasionale en plaaslike kriekettoernooie. Tydens die Krieketwêreldbeker 2003 is vyf wedstryde in Bloemfontein se Mangaung-ovaal beslis.

Bekende boorlinge van Bloemfontein

Bloemfontein: Etimologie en bynaam, Geskiedenis, Kultuur 
J.R.R. Tolkien, ca. 1925

Sien ook

Verwysings

Eksterne skakels

Tags:

Bloemfontein Etimologie en bynaamBloemfontein GeskiedenisBloemfontein KultuurBloemfontein DemografieBloemfontein InfrastruktuurBloemfontein Geografie en klimaatBloemfontein Ekonomiese basisBloemfontein SportBloemfontein Bekende boorlinge van Bloemfontein Sien ookBloemfontein VerwysingsBloemfontein Eksterne skakelsBloemfonteinGriekwasHoofstadLys van dorpe in Suid-AfrikaSuid-AfrikaSuid-SothoVierkante kilometerVrystaat

🔥 Trending searches on Wiki Afrikaans:

EmfiseemNoot vir NootYstervarkMiljardAgtervoegselKykNETAnrich HerbstBTWKontinentKinderregteBorskankerGoogle MapsBloublasieAntjie SomersEmo AdamsLiesbreukGeestesgesondheidMuskeljaatkatSteenvrugJanita ClaassenMosesHartSelfstandige naamwoordEjakulasieWikiOu Apostoliese KerkGé KorstenOkkerneutSendelingposisieDie Voëlvry-bewegingVir die voëlsRocco SiffrediAapKoos KombuisSimon PetrusDermpoliepNoord-CarolinaLika BerningHuisvliegEngelsVier temperamenteDawidTsakaneTonteldoosBul (sterreteken)SonnestelselPynstillerPotchefstroomPampoentjiesOvulasieTobie CronjéLys van Afrikaanse televisiereekseGewone luislangLuislangeWeeluisDieetkundeSkeletVolstruisEkotoerismeMangelontstekingDruiweJoodse kalenderSpinnekopJean-Michel BasquiatDie BylKunstenaarPaarl GimnasiumURIOpenbare BeskermerMorfologie (taalkunde)LuiperdBemarkingPublieke domeinPierre van Pletzen🡆 More