Bette Davis

Sy word beskou as een van die grootste aktrise in die geskiedenis van Hollywood, en is bekend daarvoor dat sy bereid was om onsimpatieke, siniese karakters te vertolk. Sy het positiewe kritiek ontvang vir haar spel in verskeie genres, van moderne misdaaddramas tot historiese en periodeprente, en soms selfs komedies. Haar grootste sukses het sy egter in romantiese dramas behaal.

Bette Davis
Davis in die 1940's.
Geboortenaam	Ruth Elizabeth Davis
Geboorte	(1908-04-05)5 April 1908
Sterfte	6 Oktober 1989 (op 81)
Nasionaliteit	Amerikaans
Beroep(e)	Aktrise
Aktiewe jare	1929–1989
Internet-rolprentdatabasis-profiel

Davis was die eerste vroulike president van die Academy of Motion Picture Arts and Sciences en het die Oscar twee keer gewen. Sy was die eerste mens wat 10 Oscar-benoemings vir toneelspel gekry het en was die eerste vrou wat ’n prys van die American Film Institute gekry het vir haar lewenslange bydrae.

Haar loopbaan het verskeie insinkings beleef en sy het erken haar sukses was dikwels ten koste van haar persoonlike verhoudings. Sy was vier keer getroud; sy het drie keer geskei en een man aan die dood afgestaan. Sy het haar kinders as ’n enkelouer grootgemaak.

Haar laaste jare is gekenmerk deur ’n lang tydperk van siekte, maar sy het aanhou toneelspeel tot kort voor haar dood aan borskanker – sy het meer as 100 rolprent-, teater- en TV-rolle agter haar naam.

In 1999 is sy tweede geplaas op die AFI se lys van die grootste aktrises van die klassieke Hollywoodse rolprentwese.

 

Nadat Davis in Broadway-toneelstukke verskyn het, het sy in 1930 na Hollywood getrek, maar haar eerste prente was onsuksesvol. Sy het in 1932 by Warner Bros. aangesluit en haar loopbaan gevestig met verskeie rolle waarvoor sy lof ingepalm het. In 1937 het sy probeer om die kontrak te beëindig en hoewel sy ’n hofsaak verloor het wat baie publisiteit gekry het, was dit die begin van die suksesvolste tydperk van haar loopbaan.

Tot die laat 1940's was sy een van Amerika se gewildste hoofaktrises, bekend vir haar kragtige en intense styl. Sy het die reputasie gekry as ’n perfeksionis wat gereeld konfrontasies met uitvoerende beamptes, regisseurs en medespelers gehad het. Haar reguit persoonlikheid, afgebete stem en alomteenwoordige sigaret het bygedra tot haar kenmerkende persona.

All This and Heaven Too (1940) was finansieel haar suksesvolste prent tot op daardie tydstip, hoewel The Letter (ook 1940) deur The Hollywood Reporter beskou is as "een van die beste rolprente van die jaar" en Davis groot lof gekry het vir haar vertolking van ’n owerspelige moordenares.

Ander prente waarin sy in dié dekade verskyn het, sluit in Now, Voyager (1942); Watch on the Rhine, Thank Your Lucky Stars en Old Acquaintance (1943); Hollywood Canteen (1944); The Corn Is Green (1945); en A Stolen Life (1946). Laasgenoemde het swak resensies gekry, maar dit was finansieel een van haar suksesvolste flieks.

Possessed (1947) is gemaak met Davis in gedagte, maar sy het swanger geraak en haar rol is vertolk deur Joan Crawford, wat ’n Oscar-benoeming gekry het. Ná haar terugkeer tot die silwerdoek is sy ’n rol in The African Queen (1951) aangebied. Toe sy hoor dit gaan in Afrika geskiet word, het sy dit van die hand gewys. Katharine Hepburn het die rol vertolk en is ook vir ’n Oscar benoem. Davis is ook ’n rol in die tronkdrama Women Without Men aangebied, maar sy het dit duidelik gemaak sy sal nie in ’n "dyke movie" speel nie. Die prent is as Caged (1950) verfilm en Eleanor Parker, wat een van die hoofrolle vertolk het, is weer eens vir ’n Oscar benoem.

Die verfilming van die 1948-prent Winter Meeting het met groot drama gepaardgegaan, onder meer omdat Davis gehoor het die regisseur gebruik "sagter" beligting om haar ouderdom te verbloem, asook weens ’n wantroue in die prent se hoofakteur, James Davis, en ’n ontevredenheid oor veranderings en snywerk aan die prent. Dit was ’n mislukking by die loket en die ateljee het byna ’n miljoen dollar verloor.

Ook met die maak van June Bride (1948) en Beyond the Forest (1949) was daar onmin. Een resensent het laasgenoemde prent beskryf as "’n ongelukkige finale vir haar briljante loopbaan".

 

In 1950 is Davis die rol van die ouer wordende teateraktrise Margo Channing in All About Eve (1950) aangebied. Sy het van die draaiboek gehou en die rol aanvaar. Die regisseur was vol lof vir Davis en sy het goeie resensies en ’n Oscar-benoeming gekry. Sy het ook die prys vir beste aktrise op die Cannes-rolprentfees en die New York en San Francisco Film Critics Circle Award vir haar spel gewen. Min van haar ander prente in die 1950's was egter suksesvol en haar spel is dikwels gekritiseer.

In 1962 was sy in die riller What Ever Happened to Baby Jane? Sy het vermoed dit gaan ’n sukses wees en het ’n ooreenkoms aangegaan waarvolgens sy 10 persent van die wêreldwye wins bykomend tot haar salaris kry. Die fliek, ook met Joan Crawford, was een van die jaar se grootste suksesse. Spanning op die stel en opmerkings deur die twee aktrises oor mekaar ná die tyd het tot ’n lewenslange vyandskap tussen hulle gelei. Toe Davis vir ’n Oscar benoem word, het Crawford die ander benoemdes (wat nie die seremonie kon bywoon nie) gekontak en aangebied om die prys namens hulle te ontvang as hulle sou wen. Dit is presies wat gebeur het toe Anne Bancroft as die wenner aangekondig word: Crawford het die prys namens Bancroft in ontvangs geneem.

Ná ’n paar ander prente het Davis se loopbaan weer ’n insinking beleef. Die meeste van haar rolle hierma was in TV-produksies. Sy het ’n Emmy gewen vir Strangers: The Story of a Mother and Daughter (1979) en is benoem vir haar spel in White Mama (1980) en Little Gloria... Happy at Last (1982). Sy het ook byspelerrolle gehad in twee Disney-prente, Return from Witch Mountain (1978) en The Watcher in the Woods (1980).

Siekte, konflik en die dood

 

In 1983, nadat filmwerk aan die loodsepisode van die TV-reeks Hotel voltooi is, is borskanker by Davis gediagnoseer en het sy ’n mastektomie ondergaan. Binne die twee weke daarna het sy vier beroertes gehad wat ’n verlamming aan die linkerkant van haar gesig en in haar linkerarm tot gevolg gehad het. Haar spraak is ook aangetas. Ná ’n lang tydperk van terapie het sy gedeeltelik van die verlamming herstel. Sy het nog tot laat in haar lewe 100 sigarette per dag gerook.

In dié tyd het haar verhouding met haar dogter B.D. Hyman versuur nadat Hyman ’n wedergebore Christen geword het en wou hê Davis moes haar voorbeeld volg. Nadat haar gesondheid gestabiliseer het, het sy na Londen gereis vir werk aan die Agatha Christie-raaiselprent Murder with Mirrors (1985). Met haar terugkeer het sy gehoor Hyman het haar memoires, My Mother's Keeper, gepubliseer waarin sy ’n moeilike verhouding tussen ma en dogter beskryf, en tonele uitbeeld van Davis se oorheersende en dronk gedrag. Verskeie van Davis se vriende het gesê Hyman se beskrywings is nie akkuraat nie en ’n 60 Minutes-onderhoud met haar is weer gebeeldsend waarin sy ’n paar jaar tevore Davis se talente as moeder geprys en gesê het sy het baie van Davis se beginsels toegepas in die opvoeding van haar eie kinders. Ook Davis se eksman Gary Merrill het haar verdedig en haar aangenome seun, Michael Merrill, het daarna kontak met Hyman verbreek. Davis het haar ook onterf.

Davis het in die TV-fliek As Summers Die (1986) en die rolprent The Whales of August (1987) gespeel terwyl haar gesondheid agteruitgegaan het. Laasgenoemde het goeie resensies gekry. Haar laaste rol was in Larry Cohen se Wicked Stepmother (1989). Teen dié tyd was sy nie meer gesond nie en ná onenigheid met Cohen het sy die stel verlaat. Die draaiboek is herskryf om groter klem op haar medester Barbara Carrera se karakter te plaas, en die prent is ná Davis se dood uitgereik.

• Bret, David (2006). Joan Crawford: Hollywood Martyr. Carroll & Graf Publishers. ISBN 978-0-7867-1868-9.
• Chandler, Charlotte (2006). The Girl Who Walked Home Alone: Bette Davis, A Personal Biography. Simon and Schuster. ISBN 978-0-7432-6208-8.
• Considine, Shaun (2000). Bette and Joan: The Divine Feud. Backinprint.com. ISBN 978-0-595-12027-7.
• Ringgold, Gene (1966). The Films of Bette Davis. Cadillac Publishing Co. ISBN 0-8065-0953-8.
• Spada, James (1993). More Than a Woman. Little, Brown and Company. ISBN 0-316-90880-0.
• Staggs, Sam (2000). All About "All About Eve". St. Martin's Press. ISBN 0-312-27315-0.

• Amptelike webtuiste Geargiveer 19 Augustus 2006 op Wayback Machine, bedryf deur die boedel van Bette Davis
• Bette Davis in die Internet-Broadway-databasis
• Bette Davis in die Internet-rolprentdatabasis
• Bette Davis in die TCM-rolprentdatabasis
• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Bette Davis.
•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki