Aspergersindroom (afgekort: AS) is 'n steuring binne die outismespektrum.
Dit word hoofsaaklik gekenmerk deur 'n verminderde vermoë om met ander mense te kommunikeer of om ander mense se nie-verbale seine raak te sien.
Aspergersindroom | |
---|---|
Ander name | Aspergers, Sukhareva se sindroom, outistiese psigopatie |
Beperkte belangstellings of herhaalde gedrag, soos dié seun se belangstelling in 'n speelgoedmodel van 'n molekule, kan aanduidings van Aspergers wees. | |
Spesialiteit | Kliniese sielkunde, psigiatrie, pediatrie |
Simptome | Probleme met sosiale interaksie, nieverbale kommunikasie, beperkte belangstellings, herhaalde gedrag |
Komplikasies | Sosiale isolasie, probleme met indiensneming, familiestres, boeliegedrag, selfbesering |
Begin gewoonlik op | Voor tweejarige ouderdom |
Tydsduur | Lang termyn |
Oorsake | Nie goed verstaan nie |
Diagnostiese metode | Gebaseer op die simptome |
Medikasie | Vir verwante toestande |
Frekwensie | 37,2 miljoen wêreldwyd (0,5%) (2015) |
Mediese waarskuwing |
Daarnaas het die Aspergersindroomlyer meestal 'n eksentrieke persoonlikheid en motoriese probleme; hy het spesiale, meestal baie intense belangstellings, rigiede gedragspatrone en idees, onhandige gebruike en spesiale spraakgebruik. Hierdie persoonlikheid, met sy wyse taalgebruik, sonderlinge stokperdjies en onvermoë – of onwilligheid – om by groepe in te pas, word soms die "nerd-sindroom" genoem. Mense met Aspergersindroom beskik oor 'n normale of hoë intelligensie, 'n goeie tot baie goeie spraak- en skryfvermoë en is dikwels sterk analities aangelê.
Die meeste volwassenes met Aspergersindroom het geleer hoe om dit te hanteer. Die sindroom word 'n ontwikkelingsteuring genoem en nie 'n geestesteuring nie. Die ontwikkelingspsigoloog prof. Simon Baron-Cohen noem dit eerder 'n manier om inligting te verwerk en 'n tipe gedrag wat aansluit by 'n "uiters manlike brein". Die meeste volwassenes leer om vriende te maak, werk te kry en gewone of suksesvolle lewens te lei. Persone wat aan die sindroom ly kan, na gelang van hul improvisasie- of nabootsingsvermoë, vir die buitewêreld die opvallende kenmerke van die sindroom wegsteek.
Reeds in 1926 het Groenja Jefimowna Soecharewa in Rusland die "skisoïede psigopatie" beskryf waarvan die simptome baie ooreenstem met dié van Aspergersindroom. In 1943 het die Oostenryks-Amerikaanse psigiater Leo Kanner sy artikel Autistic Disturbances of Affective Contact gepubliseer wat die basis gevorm het vir hedendaagse outismenavorsing. In hierdie artikel beskryf hy kinders wat baie ooreenkomste toon met Aspergersindroomlyers, soos die aandrang op eendersheid (“insistence on sameness”). In 1944 het die Weense kinderdokter Hans Asperger egter die eerste beskrywing gepubliseer van die latere Aspergersindroom, wat na hom genoem is, waarin hy melding maak van uitsonderlike kinders wat soos “klein professortjies” praat, wat stout, onhanteerbaar, selfsugtige, eiewyse enkelinge is, maar wat oor oorspronklike idees, denkwyses en spraakvermoë beskik.
Aspergersindroom word beskou as ’n ligte vorm van outisme en raak vanaf die derde tot vyfde lewensjaar duidelik. By diagnose word meestal die volgende maatstawwe gebruik.
Ofskoon van die gedragspatrone ’n las plaas op die mense se sosiale netwerke, veral vir familie en vriende, is alle aspekte nie negatief nie. Daar is talle gevalle waar lyers ’n bogemiddelde intelligensie of hoogs ontwikkelde, geïsoleerde gawes het. Ligter gevalle van AS word in Engels ook in die omgangstaal die little professor syndrome, geek syndrome of nerd syndrome genoem. Meer ekstreme vorme van geïsoleerde gawes kan onder die "savant"-kenmerke val, byvoorbeeld uitsonderlike rekenvaardigheid, kalenderrekenvaardigheid (byvoorbeeld die vermoë om binne enkele sekondes te bereken op watter dag iemand oor 40 jaar sal verjaar) en die vermoë om tien tale vloeiend te praat.
Klassifikasie | |
---|---|
Eksterne bronne |
This article uses material from the Wikipedia Afrikaans article Aspergersindroom, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Inhoud is onderhewig aan CC BY-SA 4.0, tensy anders vermeld. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Afrikaans (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.