Antisosiale Persoonlikheidsversteuring

Antisosiale persoonlikheidsversteurning

class of disease

Subklas van	Cluster B personality disorders, Persoonlikheidsteuring, Siekte
Kort naam	ASPD
Mediese vakgebied	Psigiatrie, sielkunde
Simptome	anti-sosiale gedrag, fraud, geweld, impulsivity, prikkelbaarheid
Mediese behandeling	psigoterapie
Dwelm wat gebruik word vir behandeling	Antipsigotikum
ICD-9-CM	301.7
ICPC 2 ID	P80
NCI Thesaurus ID	C88413

’n Verarmde morele bewustheid of gewete is dikwels prominent sowel as ’n geskiedenis van misdaad, wetlike probleme en/of impulsiewe en aggressiewe gedrag.

Antisosiale persoonlikheidsversteuring (APV) word deur ’n diepgaande en volgehoue miskenning van morele waardes, sosiale norme en ander persone se regte en gevoelens gedefinieer. Individue met hierdie persoonlikheidsversteuring skroom gewoonlik nie om ander mense vir hulle eie gewin of genot uit te buit nie. Hulle is dikwels manipulerend en vals teenoor ander, en kry hulle sin deur hulle gevatheid en oppervlakkige sjarme, of deur intimidasie en geweld. Hulle is arrogant, sien neer op ander en toon geen berou oor hulle verkeerde optrede nie. Onverantwoordelikheid is ’n kerneienskap van hierdie versteuring: hulle vind dit baie moeilik om ’n stabiele werk te behou en om hulle maatskaplike en finansiële verpligtinge na te kom. Mense met hierdie versteuring lei dikwels ’n uitbuitende, wettelose of parasitiese lewe.

Persone met ’n antisosiale persoonlikheidsversteuring is dikwels impulsief en roekeloos, sonder inagneming van die gevolge van hulle dade Hulle kan hulle eie veiligheid en dié van ander herhaaldelik in gevaar stel. Hulle is dikwels aggressief en vyandig en onvoorspelbaar; hulle kan gewelddadige uitbarstings hê wanneer hulle uitgelok word of frustrasie beleef. Individue is geneig tot substansmisbruik en verslawing, en die misbruik van verskeie psigoaktiewe middels kom algemeen voor. Hierdie gedrag lei daartoe dat hulle gereeld met die gereg bots, en baie mense met APV het ’n uitgebreide geskiedenis van antisosiale gedrag en kriminele oortredings wat uit hulle kinderjare dateer.

Persone met hierdie versteuring se interpersoonlike verhoudings word deur aansienlike probleme gekenmerk. Gehegtheid en emosionele bande is swak, en interpersoonlike verhoudings draai dikwels om die manipulasie en uitbuiting van ander. Terwyl dit oor die algemeen vir hulle maklik is om verhoudings aan te knoop, vind hulle dit moeilik om hierdie verhoudings in stand te hou. Verhoudings met gesins- en familielede is dikwels gespanne as gevolg van hierdie gedrag en die gereelde probleme waarin hierdie individue hulle bevind.

Gedragsteuring

Terwyl antisosiale persoonlikheidsversteuring eers by volwassenes gediagnoseer word, word dit deur sekere gedragsprobleme in die kinderjare voorafgegaan. Volgehoue antisosiale gedrag sowel as ’n gebrek aan respek vir ander in kinderjare en adolessensie staan as gedragsteuring bekend en is die voorloper van AVP. Ongeveer 25-40% van jeugdiges met gedragsteuring sal as volwassenes met AVP gediagnoseer word.

Gedragsteuring (GS), ’n versteuring wat by kinders gediagnoseer word, toon ooreenkomste met die eienskappe wat by AVP aangetref word, en word deur ’n herhalende en aanhoudende gedragspatroon gekenmerk waarin die basiese regte van ander sowel as belangrike ouderdomsgepaste norme geskend word. Kinders met hierdie versteuring openbaar dikwels impulsiewe en aggressiewe gedrag, mag ongevoelig en onderduims wees en kan herhaaldelik by geringe misdade soos steel of vandalisme betrokke wees, of met ander kinders en volwassenes baklei.

GS word in twee kategorieë verdeel, gebaseer op die ouderdom waarop simptome sigbaar word. Die eerste staan as die "kindertipe" bekend en kom voor wanneer simptome voor die ouderdom van 10 jaar teenwoordig is. Die tweede is die "adolessente tipe" en kom voor wanneer die gedragsteuring ná die ouderdom van 10 ontwikkel. By laasgenoemde is die verswakking van verskeie kognitiewe en emosionele funksies minder fel, en die adolessente tipe mag teen volwassenheid afneem. Die kindertipe se behandelingsuitkoms is gewoonlik swakker as dié van die adolessente tipe.

DSM IV-TR

Die APA (Amerikaanse Psigiatriese Vereniging) se Diagnostiese en Statistiese Handleiding van geestesversteurings definieer antisosiale persoonlikheidsversteuring (Kluster B) soos volg:

A) ’n Diepgaande, volgehoue miskenning en skending van ander se regte wat vanaf die ouderdom van 15 jaar manifesteer, soos aangedui deur drie of meer van die volgende:
1. die versuim om aan sosiale norme te voldoen met betrekking tot wetsgehoorsaamheid soos aangetoon deur herhaaldelike dade wat tot arrestasie kan lei;
2. misleiding, soos aangedui deur herhaaldelike leuens, die gebruik van aliasse, of swendelary vir persoonlike wins of genot;
3. impulsiwiteit of die onvermoë vooruit te beplan;
4. liggeraakheid en aggressie, soos aangetoon deur herhaaldelike fisiese skermutselings of aanrandings;
5. roekelose minagting van eie of ander mense se veiligheid;
6. konstante onverantwoordelikheid, soos aangedui deur die onvermoë om ’n werk te behou of finansiële verpligtinge na te kom;
7. gebrek aan berou, soos gemanifesteer in ongeërgdheid of rasionalisering wanneer ander seergemaak, mishandel of besteel is.
B) Die individu is minstens 18 jaar oud.
C) Daar is aanduidings van gedragsteuring voor die ouderdom van 15 jaar.
D) Die antisosiale gedrag is nie net beperk tot skisofrenie of ’n maniese episode nie.

Psigopatie

Psigopatie word oor die algemeen as ’n persoonlikheidsteuring gedefinieer wat deels deur antisosiale gedrag, ’n gebrekkige kapasiteit vir berou en swak gedragsbeer gekenmerk word.

Volgens die DSM is daar ook al na APV as psigopatie verwys. Maar kritici voer aan dat APV nie sinoniem met psigopatie is nie aangesien die diagnostiese kriteria nie identies is nie. Kriteria met betrekking tot karaktertrekke word nie in ’n mindere mate by eersgenoemde beklemtoon.

In die DSM-5 word APV met psigopatiese eienskappe beskryf as ’n toestand gekenmerk deur "’n gebrek aan angs of vrees en ’n selfversekerde interpersoonlike styl wat wanaangepaste gedrag (bv. oneerlikheid) kan wegsteek." Lae ontrekkingsvlakke en hoë vlakke van aandagsoekery, gekombineer met lae angsvlakke word met "sosiale vermoë" en "stres-immuniteit" in psigopatie geassosieer.^:765

Komorbiditeit

Die volgende toestande kom dikwels saam met APV voor:

• Angsversteurings
• Depressiewe versteuring
• Impulsbeheerversteurings
• Substansverwante steurings
• Somatisasieversteuring
• Aandaggebrek- en hiperaktiwiteitsversteuring
• Grenstipe persoonlikheidsversteuring
• Histrioniese persoonlikheidsversteuring
• Narsissistiese persoonlikheidsversteuring
• Sadistiese persoonlikheidsversteuring

Fisiologies

Hormone en neurotransmitters

Traumatiese gebeure kan tot ’n ontwrigting van die standaardontwikkeling van die sentrale senustelsel lei. Dit veroorsaak ’n vrystelling van hormone wat normale ontwikkelingspatrone kan aantas. Aggressie en impulsiwiteit is van die moontlike simptome van APV. Testosteroon is ’n hormoon wat ’n belangrike rol in aggressie in die brein speel.

Een van die neurotransmitters wat in individue met APV aandag ontvang, is serotonien, ook bekend as 5HT. In ’n meta-analise van 20 studies is daar aansienlik laer 5-HIAA-vlakke aangetref (’n aanduiding van laer serotonienvlakke), veral by diegene onder die ouderdom van 30 jaar.

Sommige studies het ’n verhouding tussen monoamienoksidase A en antisosiale gedrag, insluitend gedragsteuring en simptome van volwasse APV, by mishandelde kinders gevind.^{[verwysing benodig]}

Hoofbeserings

Navorsers het ’n verband tussen hoofbeserings en antisosiale gedrag ontdek. Sedert die 1980’s verbind wetenskaplikes traumatiese breinbeserings, insluitend skade aan die prefrontale korteks, met ’n onvermoë om moreel en sosiaal aanvaarbare besluite te neem.  Daarbenewens kan skade aan die amigdala die prefrontale korteks se vermoë om terugvoer van die limbiese stelsel te interpreteer, belemmer. Dit lei dikwels tot ongeïnhibeerde seine wat in gewelddadige en aggressiewe gedrag manifesteer.

Limbiese neurale wanontwikkeling

Cavum septi pellucidi (CSP) is ’n merker vir limbiese neurale wanontwikkeling, en die teenwoordigheid daarvan is losweg met sekere geestesversteurings, soos skisofrenie en posttraumatiese stressteuring geassosieer. In een studie is daar bevind dat persone met CSP aansienlik hoë vlakke van antisosiale persoonlikheid, psigopatie, arrestasies en skuldigbevindings toon.

Omgewingsfaktore

Gesinsomgewing

Sommige studies dui daarop dat die sosiale en huislike omgewing tot die ontwikkeling van antisosiale gedrag bydra. Daar is bevind dat die ouers van hierdie kinders antisosiale gedrag toon, wat dan aan hulle kinders oorgedra kan word.

Kulturele invloede

Vanuit die sosiokulturele perspektief van kliniese sielkunde word versteurings deur kulturele aspekte beïnvloed; aangesien kulturele norme aansienlik verskil, word geestessteurings soos APV’s verskillend beskou.

APV is een van die moeilikste persoonlikheidsversteurings om te behandel.^{[verifikasie nodig]} Weens hulle baie gebrekkige of afwesige kapasiteit vir berou, ontbreek dit individue met APV dikwels aan die nodige motivering, en sien hulle nie die nadele wat met antisosiale optrede geassosieer word nie. Hulle sal eerder voorgee dat hulle berou het as om werklik ’n poging aan te wend om te verander. Studies toon dat buitepasiëntterapie minder suksesvol is. Die mate waarin persone met APD totaal onbehandelbaar is, is egter moontlik oordryf.

Die enigste rede waarom baie persone met APV behandeling ontvang, is omdat dit deur ’n eksterne bron, soos ’n parool, vereis word. Inwonende programme word aanbeveel wat ’n gekontroleerde, gestruktureerde omgewing, toesig sowel as portuurgroepkonfrontasie behels. Skematerapie word ook as ’n behandeling vir APV nagevors. ’n Studie deur Charles M. Borduin dui op die sterk invloed van Multisistemiese terapie (MST) wat hierdie belangrike kwessie potensieel kan verbeter.

Terapeute van individue met APV het soms aansienlike negatiewe gevoelens teenoor kliënte met ’n lang geskiedenis van aggressiewe, uitbuitende en misbruikende gedrag. In plaas daarvan om so ’n individu se gewete te probeer ontwikkel, iets wat weens die aard van die versteuring uiters moeilik is, fokus terapeutiese tegnieke op rasionele en praktiese argumente teen die herhaling van vorige foute. Hierdie benaderings fokus op die tasbare, materiële waarde van prososiale gedrag en die onthouding van antisosiale gedrag. Die impulsiewe en aggressiewe aard van persone wat aan hierdie versteuring ly, kan egter die effektiwiteit van selfs hierdie vorm van terapie beperk.

Geen medikasie is deur die Voedsel- en Medisyne-administrasie vir die behandeling van APV goedgekeur nie. Sekere psigiatriese medikasies kan toestande verlig wat met die versteuring verband hou en met simptome soos aggressie verband hou, insluitend antipsigotiese, antidepressante of gemoedstabiliserende medikasies.