Aappokke is 'n aansteeklike virussiekte wat by mense en sommige ander diere kan voorkom.
Simptome sluit in koors, geswelde limfknope en 'n uitslag wat blase vorm en dan korsies oor die blase. Die tyd vanaf blootstelling tot die aanvang van simptome wissel van 5 tot 21 dae. Die duur van simptome is tipies 2 tot 4 weke. Daar kan ligte simptome wees, maar dit kan voorkom sonder dat enige simptome bekend is. Daar is gevind dat die klassieke voorstelling van koors en spierpyne, gevolg deur geswelde kliere, met letsels in dieselfde stadium, nie algemeen is vir alle uitbrake nie. Gevalle kan ernstig wees, veral by kinders, swanger vroue of mense met onderdrukte immuunstelsels.
Die siekte word veroorsaak deur aappokkevirus, 'n soönotiese virus in die genus Orthopoxvirus. Die variola-virus, die veroorsakende agent van pokke, was ook in hierdie genus. Van die twee tipes by mense, veroorsaak die Wes-Afrikaanse tipe 'n minder ernstige siekte as die Sentraal-Afrikaanse (Kongokom) tipe. Dit kan versprei deur die hantering van bosvleis, dierebyte of -skrape, liggaamsvloeistowwe, besmette voorwerpe of ander noue kontak met 'n besmette persoon. Verspreiding kan plaasvind deur klein druppels en moontlik die lugroete. Mense kan die virus versprei vanaf die begin van simptome totdat al die rowe afgeval het; met 'n bewys van verspreiding vir meer as 'n week nadat letsels rowe gevorm het. Daar word geglo dat die virus normaalweg onder sekere knaagdiere in Afrika versprei.Diagnose kan bevestig word deur 'n letsel vir die virus se DNS te toets. Die siekte kan soortgelyk aan waterpokkies lyk.
Daar is geen bekende genesing nie. 'n Studie in 1988 het bevind dat die pokke-entstof ongeveer 85% beskermend was om infeksie in noue kontak te voorkom en om die erns van die siekte te verminder. 'n Nuwer pokke- en aappokke-entstof gebaseer op gemodifiseerde vaccinia Ankara is goedgekeur, maar met beperkte beskikbaarheid. Ander maatreëls sluit in gereelde handewas en vermyding van siek mense en ander diere. Antivirale middels, sidofovir en tekovirimat, vaccinia immuunglobulien en die pokke-entstof kan tydens uitbrake gebruik word. Histories het die risiko van dood gewissel van 0% tot 11%. In onlangse tye was die sterftesyfer ongeveer 3 tot 6%. Die meeste mense herstel.
Daar word geglo dat die siekte nie meer so skaars is as wat voorheen gedink is nie; moontlik as gevolg van kwynende immuniteit sedert die staking van roetine-pokke-inenting. Gevalle het aansienlik toegeneem sedert die 1980's. Sporadiese gevalle kom gereeld in Sentraal- en Wes-Afrika voor, en dit is hoogs endemies in die Demokratiese Republiek van die Kongo (DRK). Jagters in die tropiese woude van Sentraal- en Wes-Afrika word die meeste blootgestel. Dit is vir die eerste keer in 1958 as 'n afsonderlike siekte geïdentifiseer onder laboratoriumape in Kopenhagen, Denemarke. Daar word vermoed dat verskeie spesies diere as 'n natuurlike reservoir van die virus optree. Die eerste gevalle by mense is in 1970 in die DRK gevind. 'n Uitbreking wat in 2003 in die Verenigde State plaasgevind het, is opgespoor na 'n troeteldierwinkel waar knaagdiere wat uit Ghana ingevoer is, verkoop is. Sedert 2017 vind 'n groot uitbreking in Nigerië plaas. Die 2022-aappokkie-uitbraak verteenwoordig die eerste voorkoms van wydverspreide gemeenskapsoordrag buite Afrika, wat aanvanklik in Mei 2022 in die Verenigde Koninkryk geïdentifiseer is, met daaropvolgende gevalle wat in ten minste 20 lande in Europa, Noord-Amerika, Suid-Amerika, Asië, Afrika en Australië bevestig is. Op 23 Julie het die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) die uitbreking van aappokke tot 'n “openbare gesondheidsnood van internasionale kommer” verklaarmet meer as 16 000 aangemelde gevalle in 75 lande en gebiede.
This article uses material from the Wikipedia Afrikaans article Aappokke, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Inhoud is onderhewig aan CC BY-SA 4.0, tensy anders vermeld. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Afrikaans (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.