Александр Македонский

АЛЕКСА́НДР МАКЕДО́Н, Алдарлыг Алек­сандр III (грек.

Ἀλέξᾳνδρος Γ′ ὁ Μέγας) (356, Пел­ла – б.э.ч. 323, Ва­ви­лон) – Македонияның хааны (б.э.ч. 336 чыл), тергиин шериг баштыңчызы. Фи­лип­п II-ниң оглу. 343 чылдан тура 3 чыл дургузунда Александр Македоннуң кижизидикчи башкызы Аристотель турган, ол философия, медицина дээш оон-даа өске эртемнерге өөредип, грек чогаалга хандыкшылын өөскүткен. Филлип оглун эрте чажындан тура-ла күрүнениң база шериг-албан айтырыгларынче хаара тудуп эгелээн. Биче чажындан тура Александр Македон ат алдарлыг улуг маадыр болуксаар турган, ол дидим, ынчалза-даа улуг айтырыглар шиитпирлээрде бичии турум, шынгыы. Өске кижилерге хамаарылгазы каржы, дужааган аажы чаңныг, а чамдыкта чымчак сеткилдиг, экииргек-даа апаар. Ону өскелерден ылгалдырып турар чүүл дээрге ооң сонуургаа. Бүдүн чурталгазының дургузунда билиглерже чүткүп, билбес чүвезин өөренип көрүп, кыдыг-кызыгаары чок улуг сорулгаларлыг турган.

Александр Македонский

бурун-грек Ἀλέξανδρος Γ' ὁ Μέγας

Портрет
Төрүттүнген хүнү 356 б. э. ч. июльдуң 20
Мөчээн хүнү 323 б. э. ч. июньнуң 10 (32 хар)
Чурт
Ашаа азы кадайы Роксана[d], Статира[d] биле Парисатида[d]

Хаанның эрге-чагыргазын хүлээп ап тура, Александр Македон ачазын эндээн өлүрүкчүлер-биле, база хаан дүжүлгезинче кордакчыларны шаажылап, аайлап каавыткан. Бүдүн чылдың дургузунда ол иштики удурланыкчы бөлүктү узуткап, фракий база иллирий аймактарны, тура халышкан грек хоорайларны оожуктургаш, Фиваны когунга чедир узуткап үрээш, ооң чурттакчы чонун кулдар кылдыр саткылап чоргузупкан. 334 чылдың чазында Александр Македон Геллеспонту (Дарданеллдер) кешкеш чөөн чүкче походу-биле Персияже дайын-чааны эгелеп чорупкан. Ахеменидтерге удур чоргускан поход албан-ёзузу-биле азиат гректерни перстерниң эрге-чагыргазындан хостап, база гректер-биле перстерниң аразында дайын үезинде гректерниң ыдыктыг черин дорамчылап турганы дээш өжээн негеп турган. Грек-македон шеригге 30 хире муң чадаг шериг база 5 хире муң аъттыг шериг санаттынып турган. Перстерниң аг-шерии оон хөй-даа болза, өөредилге база ок-чепсек талазы-биле гректерниң шерии ажып турган. Александр Македоннуң 334 чылдың майда Граник деп хем чанынга бир дугаар тиилелгези Биче Азияже орукту ажыткан. 333 чылда ол соңгу талакы Сирияны эжелеп, 332/331 чылдарда Египетти эжелээн.

331 чылдың чазында А. М. аг-шерии Вавилон биле Сузты эжелеп, походун уламчылап эвээш эвес девискээрлерни чаалап алган: Гиркания, Парфия, Ария, Дрангиана база Арахосия. 327 чылда А. М. Индияже походтуг углапкан. Удурланыкчылар орук ара хөй болган-даа болза, тарамык-тарамык таварышкан болгаш А. М. аг-шериинге күш четпээннер. Инд хемниң чанында улуг девискээрлерни чаалап алган. 324 чылда поход төнүп, А. М. шериинниң чүгле дөртүң бир кезии чанып келген (Плутархтың бижип турары-биле). 10 чылдың дургузунда уламчылап келген походта дайынчылар барык 19 муң км. девискээрни эрткеннер. А. М. үндезилеп тургускан күрүнези (төвү Вавилон) Египеттен тура Инд хемниң эриктеринге дээр база Кара далайдан Персид ээтпекке чедир чаптылы берген.

Дайынчы чедиишкиннери А. М. девискээрин улам улгаттырып, ооң-биле удуртулга ажылын чорудуп эгелээрин негеп эгелээн, чүге дизе ооң хөй чаалап алган девискээрлери тоо-быдаргай, уттурганнарның база тиилекчилерниң аразында чөрүлдээлер  чорбушаан турган. А. М. күрүнезиниң административтиг системазынче улуг өскерлиишкиннерни киирип, шериг саң-хөө башкарылгазын аңгылап, дээш улуг ажылды чоруткан. А ооң кол кичээнгейин шериг айтырыы эжелеп турган: ол барык 30 муң аныяк перс. оолдарны өөредип киирген. А. М. улаштыр барыын чүкче походка белеткенип турган, белеткели кидин-түлүк чоруп турда ол хенертен халыын аарыг-биле аарааш чок болган ( өске чугаа-биле алырга - хоранаттырып алган).

Шөлүглер

Дөзүглел болгаш номнарда

Дөзүглел

  1. Марк Анней Лукан. Фарсалия. — М.: Ладомир, 1993. — ISBN 5-86218-056-7.
  2. Луций Анней Сенека. Письма к Луцилию о нравственности. Хынааны 2018 Беш айның 7.
  3. Аппиан Александрийский. Римская история. — М.: Ладомир, 2002. — ISBN 5-86218-174-1. Архивтен хоолга, 28 Алды айның 2017 – Wayback Machine
  4. Арриан. Поход Александра / Пер. с древнегреч. М. Е. Сергеенко. — М.: Миф, 1993.
  5. Геродиан. История императорской власти после Марка. — М.: РОССПЭН, 1996. — (Классики античности и средневековья). — ISBN 5-8600-4073-3.
  6. Геродот. История. — М.: Ладомир, 2001. — ISBN 5-86218-353-1.
  7. Диодор Сицилийский. Историческая библиотека. Сайт «Симпосий». Хынааны 2018 Февраль 23.
  8. Дион Кассий. Римская история. Хынааны 2018 Дөрт айның 16.
  9. Квинт Курций Руф. История Александра Македонского. С приложением сочинений Диодора, Юстина, Плутарха об Александре. — М.: МГУ, 1993. — ISBN 978-5-211-02061-8.
  10. Тит Ливий. История Рима от основания города. — М.: Наука, 1989. — Т. 1. — ISBN 5-02-008995-8.
  11. Павел Орозий. История против язычников. — СПб.: Издательство Олега Абышко, 2004. — ISBN 5-7435-0214-5.
  12. Плиний Старший. Естественная история. Хынааны 2018 Беш айның 7.
  13. Плутарх. О судьбе и доблести Александра // Плутарх. Сравнительные жизнеописания. Трактаты и диалоги / Сост. С. С. Аверинцев. — М.: Рипол классик, 1997. — С. 400-426. — (Бессмертная библиотека. Философы и мыслители). — ISBN 5-7905-0086-2. Хынааны 2018 Беш айның 7.
  14. Плутарх. Сравнительные жизнеописания. — СПб.: Наука, 1994. — Т. 2. — ISBN 5-02011570-3.
  15. Гай Светоний Транквилл. Жизнь двенадцати цезарей // Светоний. Властелины Рима. — М.: Ладомир, 1999. — ISBN 5-86218-365-5.
  16. Страбон. География. — М.: Ладомир, 1994. — (Памятники исторической мысли). — ISBN 5-86218-054-0.
  17. Юстин. Эпитома сочинения Помпея Трога. — СПб.: Издательство СПбГУ, 2005. — ISBN 5-288-03708-6.

Номнар

  1. Аверинцев С. С. Плутарх и античная биография. — М.: Наука, 1973.
  2. Бертельс Е. Э. Роман об Александре и его главные версии на Востоке. — М.; Л.: Издательство Академии наук СССР, 1948.
  3. Бойназаров Ф. Проблемы традиции и современности: (Образ и личность Александра Македонского). — М.: Наука, 1990.
  4. Бразгуноў А. Беларускія Александрыя, Троя, Трышчан: Перакладная белетрыстыка Беларусі XV—XVII стст. — Минск: Беларуская навука, 2009. — ISBN 978-985-08-1057-1.
  5. Бугай Д. Иоганн Густав Дройзен: Открытие эллинизма в немецкой науке об античности // История эллинизма : История Александра Великого / И. Дройзен. — М.: Академический проект, 2011.
  6. Гафуров Б., Цибукидис Д. Александр Македонский и Восток. — М.: Наука (ГРВЛ), 1980.
  7. Грин П. Александр Македонский : Царь четырёх сторон света / Пер. с англ. Л. А. Игоревского. — М.: ЗАО «Центрполиграф», 2003. — (Nomen est Omen). — ISBN 5-227-01416-7.
  8. Дандамаев М. А. Политическая история Ахеменидской державы. — М.: Наука, 1985.
  9. История немецкой литературы / Общ. ред. А. Дмитриева. — М.: Радуга, 1985. — Т. 1.
  10. История французской литературы / Гл. ред. В. М. Жирмунский (председатель), А. Н. Толстой, М. А. Шолохов и др.. — М., 1946. — Т. 1.
  11. Ковалёв С. Александр Македонский. — Майык:Л.: Соцэкгиз, 1937.
  12. Корнилов Ю. «Царь Азии»: К вопросу о царской титулатуре Александра Великого // Antiquitas Iuventae. — Саратов, 2011.
  13. Костюхин Е. А. Александр Македонский в литературной и фольклорной традиции. — М.: Наука, 1972. — (Исследования по фольклору и мифологии Востока).
  14. Кузищин В., Немировский А., Фролов Э. и др. Историография античной истории. — М.: Высшая школа, 1980.
  15. Литература Востока в Средние века : в 2 т.. — Т. 2.
  16. Лурье Я. С. Средневековый роман об Александре Македонском в русской литературе XV в. // Александрия / Изд. подг. М. И. Ботвинник, Я. С. Лурье, О. В. Творогов. — М., 1965. — (Литературные памятники).
  17. Маринович Л. П. Время Александра Македонского // Источниковедение Древней Греции: Эпоха эллинизма. — М.: Издательство МГУ, 1982. — С. 22—65.
  18. Маринович Л. П. Греки и Александр Македонский: К проблеме кризиса полиса. — М.: Издат. фирма «Восточная литература», 1993. — ISBN 5-02-017392.
  19. Проскурина В. Мифы империи: Литература и власть в эпоху Екатерины II. — М.: Новое литературное обозрение, 2006. — ISBN 5-86793-424-1.
  20. Ртвеладзе Э. В. Александр Македонский в Трансоксиане. Походы. Историческая география. — СПб.: Евразия, 2019. — ISBN 978-5-8071-0412-0.
  21. Суровенков Д. К вопросу об обстоятельствах смерти Александра Македонского // Antiquitas Iuventae. — Саратов, 2007.
  22. Уортингтон Й. Филипп II Македонский. — СПб.: Евразия, 2014. — ISBN 978-5-91852-053-6.
  23. Фишер-Фабиан С. Александр Великий: Мечта о братстве народов / Пер. с нем. Н. Фатовой, А. Вайса и др. — Смоленск: Русич, 1998. — (Тирания). — ISBN 5-88590-659-9.
  24. Фор П. Александр Македонский / Пер. с франц. И. И. Маханькова. — М.: Молодая гвардия, 2011. — (Жизнь замечательных людей). — ISBN 978-5-235-03423-5.
  25. Чиглинцев Е. Рецепция мифа об Александре Македонском // Рецепция античности в культуре конца XIX — начала XXI вв. — Казань: Издательство КГУ, 2009.
  26. Шахермайр Ф. Александр Македонский. — Ростов-на-Дону: Феникс, 1997. — ISBN 5-85880-313-X. (сокращённый перевод М. Н. Ботвинника и Б. Функа)
  27. Шифман И. Ш. Александр Македонский. — Майык:Л.: Наука, 1988. — ISBN 5-02-027233-7.
  28. Шофман А. С. Восточная политика Александра Македонского. — Казань: Издательство КГУ, 1976. — 528 с.
  29. Шеппард Рут. Александр Македонский: Армия, походы, враги / Пер. с англ. А. Колина. — М.: Эксмо, 2010. — (Военная история человечества). — ISBN 978-5-699-39019-9.
  30. Янгулов С. Личность и дела Александра Македонского в интерпретации Фрица Шахермайра // Шахермайр Ф. Александр Македонский. — Ростов: Феникс, 1997.
  31. Bosworth A. Alexander the Great. // Cambridge Ancient History. — Vol. VI: The Fourth century B.C. — Майык:Cambr.: Cambridge University Press, 1994. — P. 791—875.
  32. Bosworth A. Conquest and Empire: The Reign of Alexander the Great. — Майык:Cambr.: Cambridge University Press, 1993. — 348 p.
  33. Chugg A. The Sarcophagus of Alexander the Great? // Greece & Rome, Second Series, Vol. 49, No. 1 (Apr., 2002). — P. 8—26.
  34. Green P. Alexander of Macedon, 356—323 B.C.: A Historical Biography. — Los Angeles: University of California Press, 1991. — ISBN 0-520-07166-2.
  35. Hamilton J. Alexander’s Early Life // Greece & Rome, 2nd Series. — 1965. — Vol. 12, No. 2 (October). — P. 117—124.
  36. Hattendorff C. Alexander // Historische Gestalten der Antike. Rezeption in Literatur, Kunst und Musik. — Stuttgart/Weimar, 2013. — С. 17—58.
  37. Heckel W. The Conquests of Alexamder the Great. — Майык:Cambr., 2008. — 240 p.
  38. Nawotka K. Alexander the Great. — Cambridge, 2010. — 440 p.
  39. O’Brien J. M. Alexander the Great: The Invisible Enemy. — L.—Майык:N. Y.: Routledge, 1992. — 336 p.
  40. Raman B. Notable Horoscopes. — Delhi: Motilal Banarsidass, 1991. — ISBN 9788120809000.
  41. Stoneman R. Alexander the Great. — Routledge, 1997. — 122 p.
  42. Stoneman R. Primary sources from the classical and early medieval periods // A Companion to Alexander Literature In The Middle Ages. — Leiden, 2011.
  43. Thomas C. G. Alexander the Great in his World. — Blackwell, 2007. — 265 p.
  44. A Companion to Alexander Literature In The Middle Ages. Ed.: D. Zuwiyya. — Leiden: Brill, 2011. — 410 p.

Демдеглелдер

Tags:

Александр Македонский ШөлүглерАлександр Македонский Дөзүглел болгаш номнардаАлександр Македонский ДемдеглелдерАлександр Македонский

🔥 Trending searches on Wiki Тыва:

Будда ШакьямуниЧедилик1981Кая КузужуИдик-хепБудда МайдырАрал далайыУ ЦзэтяньСоңгу АмерикаВитамин AКиевАйНиитилелҮндүрүгШишлиХылбаСклодовская-Кюри, МарияТукДиккенс, ЧарльзВагонеткаГравитацияСүтЧаъшНикулин, Юрий ВладимировичЯпонияЖумабаев, МагжанТыва Ийиги Делегей дайынының үезиндеИшмуратова, Светлана ИрековнаМөңгүн-Тайга кожуунуАлдын-КушкашКорриган, МейридПиаф, ЭдитЛокк, ДжонМанджушриФранцуз дылЫнакшылМенгүчек бегликЁрж, Нина СтепановнаГреко-рим хүрешКызылВикипедия2015 чылКөрейлерМөңге Түрк Эл (1 дугаар күрүне)ДинлиннерБайлак, Вера Чүлдүм кызыИванова, Нина ГеоргиевнаАгглютинативтиг дылдарВассалШагдыр-Сүрүң, Оюн Санаа оглу«Тын дээш демисел»ЧесНайырал (арбан)НАТОЯпон дылБир дугаар хүнШвецияДошпулдуурИркутскГректерХөөрүкКоммунизмМоол дыл🡆 More