Il-belt kapitali tagħha hi Pariġi. Hi membru tal-Unjoni Ewropea. Franza hi maqsuma f'18 régions li huma suddiviżi f' départements.

Repubblika Franċiża
Mottu: Liberté, Égalité, Fraternité “Libertà, Ugwaljanza, Fraternità”
Innu nazzjonali: La Marseillaise
Pożizzjoni ta' Franza (aħdar skur) – fi ħdan l-Unjoni Ewropea (aħdar ċar) fil-kontinent Ewropew (griż skur)
Belt kapitali (u l-ikbar belt)		Pariġi 48°52′N 2°19.59′E / 48.867°N 2.3265°E / 48.867; 2.3265
Lingwi uffiċjali		Franċiż
Gruppi etniċi		Franċiżi
Gvern		Repubblika semipresidenzjali
-	President	Emmanuel Macron
-	Prim Ministru	Élisabeth Borne
Leġislatura		Parlament
Formazzjoni
-	L-Ewwel Repubblika Franċiża	1792
-	Kostituzzjoni attwali	1958
Sħubija fl-UE		25 ta' Marzu, 1957
Erja
-	Total	674,843 km2 (40) 260,558 mil kwadru
-	Densità	115/km2 (89) 297/mili kwadri
PGD (PSX)		stima tal-2008
-	Total	$2.086 triljun
-	Per capita	$33,334 (18)
PGD (nominali)		stima tal-2009
-	Total	$2.499 triljun
-	Per capita	$39,922 (16)
Gini (2002)		26.7
IŻU (2008)		▲ 0.956 (għoli) (11)
Valuta		Ewro, CFP Franc (EUR, XPF)
Żona tal-ħin		CET (UTC+1)
Kodiċi telefoniku		+33
TLD tal-internet		.fr

Il-pajjiż ilu wieħed mill-potenzi dinjin mill-aħħar tas-Seklu 17. Fis-sekli 18 u 19, bena imperu kolonjali kbir mifrux mal-Afrika tal-Punent u l-Asja tax-Xlokk. Illum dan m'għadux jeżisti. Hu l-pajjiż li l-iktar iżuruh nies fid-dinja. Madwar 82 miljun turist barrani jżuru kull sena. Franza hi membru fundatur tal-Unjoni Ewropea. Għandha l-iżjed art kbira fl-Unjoni. Franza hi wkoll membru fundatur tal-Ġnus Magħquda, u membru tal-G7 u tan-NATO. Hi wieħed mill-ħames membri permanenti tal-Kunsill tas-Sigurtà tal-Ġnus Magħquda. Għandha Armi Nukleari, inklużi testati attivati, u għandha wkoll impjanti nukleari tal-elettriku.

Fost il-bliet l-iżjed magħrufa fi Franza insibu 'l Pariġi, Nizza, Nancy, Marsilja, Bordeaux, Lille, Lyon, Toulouse, Strasburgu, Rennes u Nantes.

Ġeografija u Klima

Franza qiegħda fl-Ewropa tal-Punent. Għandha fruntieri mal-Belġju, il-Lussemburgu, il-Ġermanja, u l- Iżvizzera, l-Italja, Monako, Andorra, u Spanja. Għandha żewġ katini ta' muntanji qrib il-fruntieri tagħha: l-Alpi fil-Lvant u l-Pirenej fil-nofsinhar. Fit-tramuntana u l-punent ta' Franza hemm għoljiet baxxi u widien tax-xmajjar.

Fi Franza hemm ħafna klimi differenti. L-Atlantiku għandu effett kbir fuq it-temp fit-tramuntana u l-punent. Dan ifisser it-temperatura hi kważi istess matul is-sena. Fil-Lvant, ix-xitwa kiesħa b'temp tajjeb u s-sajf sħun bi-maltempati. Fin-nofsinhar, ix-xitwa friska b'ħafna xita u s-sajf hu sħun u xott.

Franza għandha t-tieni l-akbar Żona Ekonomika Esklussiva fid-dinja. Din tkopri 11,035,000 kilometru kwadru. L-iStati Uniti biss għandha waħda akbar.

Total tal-fruntieri ta' Franza: 3,956 km, pajjiżi tal-fruntiera (8): Andorra 55 km; il-Belġju 556 km; Ġermanja 418 km; Italja 476 km; Lussemburgu 69 km; Monako 6 km; Spanja 646 km; Isvizzera 525 km, Franza metropolitana - total: 2751 km: Gujana Franċiża - total: 1205 km (730 km mal-Brażil, 510 km). Hemm ukoll 16-il km bejn il-komun Franċiż barra minn xtutna ta' Saint Martin 16-il km u n-nazzjon separat tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi ta' Sint Maarten.

Storja

L-isem "Franza" ġej mill-kelma bil-Latin Francia, li letteralment tfisser "Art il-Franki".

Il-fruntieri ta' Franza moderna huma bejn wieħed u ieħor l-istess bħal dawk tal-Gallja l-antika fejn kienu joqgħodu l-Galli Ċeltiċ. Ġulju Ċesri kkonkwista l-Gallja u waqgħet taħt Ruma fl-ewwe seklu QK. Bilmod il-Galli adottataw il-lingwa tar-Rumani (il-Latin li minnu evolva l-Franċiż) u l-kultura Rumana. Il-Kristjaneżmu deher l-ewwel darba fit-tieni u tielet seklu WK u kien stabbilit fir-raba' u ħames seklu.

Fis-seklu 4 WK, it-tribujiet Ġermaniċi, prinċipalment il-Franki invadew il-Galli. Hekk beda l-isem Francie. L-isem modern "Franza" ġej mill-isem tar-Rejiet Kapetinġi ta' Franza madwar Pariġi. Il-Franki kienu l-ewwel tribù tal-Ewropa wara l-waqgħa tal-Imperu Ruman kkonvertew għall-Kristjaneżmu minflok l-Arjaneżmu. Il-Franċiż kienu jsejħu lilhom infushom "ir-Renju l-iżjed Kristjan ta' Franza".

It-Trattat ta' Verdun (843), qasam l-imperu ta' Karlumanju fi tliet partijiet. L-ikbar parti kienet Francia tal-Punent. Bejn wieħed u ieħor kienet l-istess bħal Franza moderna.

Id-dinastija Karolinġa ggvernat Franza sal-987, meta Hugues Capet sar Re ta'Franza. Dixxendenti tiegħu, il-Kapetinġi diretti, id-Dar ta' Valois u d-Dar ta' Bourbon unifikaw il-pajjiż permezz ta' ħafna gwerer u wirt dinatiku. Il-monarkija kienet fl-aqwa tagħha matul il-Seklu 17 fir-renju ta' Lwiġi XIV ta' Franza. Dak iż-żmien Franza kellha l-akbar popolazzjoni fl- Ewropa. Il-pajjiż kellu influwenzata fuq il-politika, l-ekonomija, u l-kultura Ewropea. Il-Franċiż sar il-lingwa komuni tad-diplomazija fl-affarijiet Internazzjonali. Ħafna mill-Illuminiżmu ġie minn Franza. Ix-xjenzati Franċiżi għamlu skoperti xjentifiċi importanti fis-Seklu 18. Barra minn hekk Franza invadiet ħafna artijiet fl-Ameriki, l-Afrika u l-Asja.

Franza kellha monarkija sar-Rivoluzzjoni Franċiża fl-1789. Ir-Re Lwiġi XVI u martu Marie Antoinette ġew maqtulin fl-1793. Eluf ta' ċittadini Franċiżi oħra kienu wkoll maqtula. Napuljun Bonaparte ħa kontroll tar-Repubblika fl-1799. Aktar tard għamel lilu nnifsu Imperatur tal-Ewwel Imperu (1804-1814). L-armati tiegħu ikkonkwistaw il=parti l-kbira tal-Ewropa kontinentali.

Fl-1815 wara l-aħħar telfa ta' Napuljun fil-Battalja ta' Waterloo, qamet monarkija oħra. Iktar tard fl-1852, Louis-Napuljun Bonaparte ħoloq it-Tieni Imperu . Louis-Napoléon tneħħa wara t-telfa fil-Gwerra Franko-Prussjana tal-1870. It-Tielet Repubblika ħadet post ir-reġim tiegħu.

Fis-sekli 18 u 19 Franza bniet imperu kolonjali kbir . Il-imperu kien fih partijiet mill-Afrika tal-Punent u l-Asja tax-Xlokk. Il-kultura u l-politika ta' dawn ir-reġjuni kienu influwenzati minn Franza. Ħafna eks-kolonji għandhom il-Franċiż bħala lingwa uffiċjali.

Il-pajjiż ra l=ġlied kemm fl-Ewwel Gwerra Dinjija u kemm fit-tieni. Matul l-Ewwel Gwerra Dinjija, miljuni mietu fit-trinek, aktar minn miljun minnhom fil-Battalja tas-Somme. Matul il-Tieni Gwerra Dinjija, in-Nazisti okkupaw Franza. L-Alleati niżlu l-art fin-Normandija fis-6 ta' Ġunju u nvadew in-Normandija u bdiet il-Battalja tan-Normandija. Il-forzi Ġermaniżi tilfu 'l Franza fi ftit xhur.

Diviżjonijiet administrattivi

Mill-2016 Franza maqsuma fi 18-il reġjun amministrattiv. 13 minnhom huma fi Franza Metropolitana. Korsika għandha stat differenti mill-12 l-oħra fir-reġjun Metropolitan u msejħa collectivité territoriale. Franza għandha wkoll ħames reġjuni barra l-Ewropa. Dawn ir-reġjuni għandhom l-istess stat bħal dawk Metropolitani.

Imbagħad Franza hi maqsuma f'101 département u d-départements huma maqsuma f'335 arrondissement. L-arrondissements huma mill-ġdid maqsuma f’2,054 canton u l-cantons huma maqsuma f' commune. Fl-1 ta' Jannar 2014, skont L-Institut National de la Statistique et des Études Économiques kien hemm 36,681 communes fi Franza, 36,554 minnhom fi Franza Metropolitana u 127 minnhom barra.

Reġjun	Départements	Belt Kapitali
Auvergne-Rhône-Alpes	Ain, Allier, Ardèche, Cantal, Drôme, Isère, Loire, Haute-Loire, Puy-de-Dôme, Rhône, Savoie, Haute-Savoie	Lyon
Bourgogne-Franche-Comté	Côte-d’Or, Doubs, Jura, Nièvre, Haute-Saône, Saône-et-Loire, Yonne, Territoire de Belfort	Dijon
Bretagne	Côtes-d'Armor, Finistère, Ille-et-Vilaine, Morbihan	Rennes
Centre-Val de Loire	Cher, Eure-et-Loir, Indre, Indre-et-Loire, Loir-et-Cher, Loiret	Orléans
Corse (Korsika)	Corse-du-Sud, Haute-Corse	Ajaccio
Grand Est	Ardennes, Aube, Marne, Haute-Marne, Meurthe-et-Moselle, Meuse, Moselle, Bas-Rhin, Haut-Rhin, Vosges	Strasbourg (Strażburgu)
Hauts-de-France	Aisne, Nord, Oise, Pas-de-Calais, Somme	Lille
Île-de-France	Essonne, Hauts-de-Seine, Paris, Seine-et-Marne, Seine-Saint-Denis, Val-de-Marne, Val-d'Oise, Yvelines	Paris (Pariġi)
Normandie	[Calvados, Eure, Manche, Orne, Seine-Maritime	Rouen
Nouvelle-Aquitaine	Charente, Charente-Maritime, Corrèze, Creuse, Dordogne, Gironde, Landes, Lot-et-Garonne, Pyrénées-Atlantiques, Deux-Sèvres, Vienne, Haute-Vienne	Bordeaux
Occitanie	Ariège, Aude, Aveyron, Gard, Haute-Garonne, Gers, Hérault, Lot, Lozère, Hautes-Pyrénées, Pyrénées-Orientales, Tarn, Tarn-et-Garonne	Toulouse
Pays de la Loire	Loire-Atlantique, Maine-et-Loire, Mayenne, Sarthe, Vendée	Nantes
Provence-Alpes-Côte d’Azur	Alpes-de-Haute-Provence, Alpes-Maritimes, Bouches-du-Rhône, Hautes-Alpes, Var, Vaucluse	Marseille

Isem	Stat kostituzzjonali	Belt kapitali	Post
Guyane française	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Cayenne	Amerika t'Isfel
Guadeloupe	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Basse-Terre	Karibew
Martinique	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Fort-de-France	Karibew
Mayotte	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Mamoudzou	Oċean Indjan
Réunion	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Saint-Denis	Oċean Indjan

Gvern

Franza għandha sistema ta' gvern semi-presidenzjali stabbilita mill-kostituzzjoni tal-Ħames Repubblika Franċiża. Il-Kostituzzjoni tiddikjar n-nazzjon bħala repubblika soċjali, indiviżibbli, sekulari u demokratika. tipprovdi wkoll għas-separazzjoni tal-poteri.

Il-militar

Il-Forzi Armati Franċiż huma maqsumin f'erba' fergħat:

• Armée de Terre (Forza tal-Art)
• Marine Nationale (Forza Navali)
• Armée de l'Air (Forza tal-Ajru Force)
• Gendarmerie Nationale (Forza militari li taġixxi bħala Pulizija Nazzjonali Rurali)

Franza għandha madwar 359.000 ruħ fil-Militar u tonfoq 2.6% tal-Prodott Gross Domestiku (PGD) fid-difiża. Dan l-ogħla fl-Unjoni Ewropea. Franza u r-Renju Unit jonfqu 40%mill-baġit tad-difiża tal-UE. Madwar 10% tal-baġit għad-difiża ta' Franza jintefaq fuq l-Armi Nukleari.

Relazzjonijiet barranin

Franza hi membru tal-Ġnus Magħquda, infatti membru permanenti tal-Kunsill tas-Sigurtà tal-Ġnus Magħquda u għandu dritt tal-veto. Hi wkoll membru tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO). Is-sedi ċentrali tal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni Ekonomika u l-Iżvilupp (OECD), UNESCO u Interpol qegħdin Franza.

Franza kienet waħda mill-memmbri fundaturi tal-Unjoni Ewropea. Fis-snin 1960, Franza riedet teskludu r-Renju Unit mill-organizzazzjoni. Riedet tibni l-potenza ekonomija tagħha fl-Ewropa kontinentali u ssir wieħed mill-pajjiżi l-aktar influwenti fl-UE. Mis-snin , Franza u l-Ġermanja saru ħafna eqreb fil-pulitika tagħhom. Franza illum hi membru tal-Organizzazzjoni tat-Trattat tal-Atlantiku ta' Fuq (NATO). Madankollu, taħt il-President de Gaulle kienet ħalliet il-kmand militari konġunt. Fl-1990, Franza ġiet ikkritikata għal provi tal-armi nukleari taħt l-art fil-Polineżja Franċiża. Franza kienet għal kollox kontra l-invażjoni tal-Iraq tal-2003. Franza għad għandha influwenz politika u ekonomika qawwija fil-kolonji li kellha fl-Afrika. Per eżempju hija pprovdiet għajnuna ekonomika u truppi fil-missjoni għaż-żamma tal-paċi fil-Côte d’Ivoire u Ċad.

Ekonomija

Franza hija membru tal-grupp G8 tal-pajjiżi industrijalizzati ewlenin. Franza għandha it-tmien l-ikbar konomija fid-dinja skont il-Prodott Gross Domestiku (PGD) (li jieħu kont kemm iqum biex tgħix fil-pajjiżi differenti u rati tal-inflazzjoni). Franza flimkien ma' 11-il-membru ieħor tal-Unjoni Ewropea nidiet l-euro fl-1 ta' Jannar 1999 u bdiet tużaha fl-2002.

L-ekonomija ta' Franza għandha kważi 2.9 miljun kumpannija reġistrata. Il-gvern għandu influwenza konsiderevoli fuq id-ditti tal-Ferrovija, l-Elettriku, l-Ajru, u t-Telekomunikazzjont (billi hu l-proprjetarju ta' kumpaniji kbar bħal SNCF (ferroviji) u EDF (elettriku)). Franza għandha industrija importanti tal-ajruspazju (disinn tal-ajruplani u vetturi spazjali) bl-industrija Airbus fir-ras. Tista' wkoll tvara razzi minn Guyane française.

Franza investiet ħafna fl-enerġija nukleari. Għalhekk Franza tipproduċi l-inqas dijossidu tal-karbonju fost is-seba' pajjiżi l-aktar industrijalizzati fid-dinja. Il-59 impjant nukleari jiġġeneraw il-parti l-kbira tal-elettriku prodott fil-pajjiż (78% fl-2006, minn 8% biss fl-1973, 24% fl-1980, u 75% fl-1990).

Franza hija l-ikbar produttur u esportatur agrikolu fl-Ewropa. Tesporta qamħ, tjur, prodotti tal-ħalib, ċanga, u majjal. Hi famuża wkoll għall-industrija tal-inbid. Franza rċeviet 10 biljun ewro fl-2006 mill-Komunità Ewropea bħala sussidji lill-bdiewa.

Kultura

Lingwa

Il-Franċiż hi l-lingwa uffiċjali ta' Franza. Din appartjeni għall-grupp ta' lingwa Rumanzi li jinkludi t-Taljan u l-Ispanjol u oħrajn. Imbagħad hemm ukoll ħafna djaletti reġjonali. L-Alsazjan, djalett Ġermaniż jitkellmuh f'Alsace u f'partijiet ta' Lorraine fi Franza tal-Lvant. Il-Franċiż kien il-lingwa tad-diplomazija u l-kultura fl-Ewropa bejn is-Seklu 17 u u d-19 u għadu użat ħafna.

Xi nies fi Franza jitkellmu wkoll bil-Bask, Breton, Katalan, Korsikan, Ġermaniż, Fjamming u Occitan.

Reliġjon

Franza hi stat sekulari u l-Kostituzzjoni tiggarantixxi l-libertà tar-reliġjon. Il-popolazzjoni hi bejn wieħed u ieħor, 51% Kattolika, 31% tan-nies huma anjostiċi jew atej, 4% huma Misilmin, 3% jgħidu li huma Protestanti u 1% jgħidu li huma Lhud. 10% huma minn reliġjonijiet oħra jew ma għandhomx opinjoni dwar ir-reliġjon.

Skont stħarriġ tal-opinjoni fl-2005:

• 34% taċ-ċittadini Franċiżi jgħidu li "jemmnu li hemm Alla".
• 27% jgħidu li "jemmnu li hemm xi spirtu jew qawwa tal-ħajja".
• 33% jgħidu li "ma jemmnux li hemm xi spirtu, Alla jew qawwa tal-ħajja.".

Letteratura

Il-letteratura Franċiża bdiet fil-Medjuevu. Il-Franċiż kien maqsum f'bosta djaletti dak iż-żmien u l-ortografija kienet tvarja minn awtur għall-ieħor.

Matul is-Seklu 17, l-awturi ewlenin kienu Pierre Corneille, Jean Racine, Moliere Blaise Pascal u René Descartes.

Fis-sekli 18 u 19, il-letteratura Franċiża laħqet l-aqwa tagħha. Fis-seklu 18 kien raw saġġisti u moralisti bħal Voltaire u Jean-Jacques Rousseau. Ħafna mir-rumanzi Franċiżi famużi inkitbu fis-seklu 19 minn awturi bħal Victor Hugo, Alexandre Dumas u Jules Verne. Dawn kitbu rumanzi popolari bħall It-Tliet Muskettieri, Il-Konti ta' Monte Cristo, Għoxrin Elf Liga taħt il-Baħar u Il-Ħotbi ta' Notre-Dame. Fost il-kittieba tar-rumanzi tas-seklu 19 insibu 'l Emile Zola, Guy de Maupassant, Théophile Gautier u Stendhal.

Arti

Il-bidu tal-arti Franċiża kien influwnzat ħafna mill-arti Fjamminga u Taljana fi żmien ir-Rinaxximent. L-iSkola tal-Pittura ta' Fontainebleau fir-rinaxximent kienet imnebbħa direttament minn pitturi Taljani bħal Primaticcio u Rosso Fiorentino, li tnejn kienu jaħdmu Franza. Tnejn mill-pitturi l-iżjed famużi ta' żmien il-Barokk, Nicolas Poussin u Claude Lorrain, kienu jgħixu l-Italja. Is-seklu 17 kien il-perjodu meta l-pittura Franċiża saret l-iżjed prominenti u individwalizzat ruħha permezz tal-klassiċiżmu. Il-priminstru ta' Lwiġi XIV Jean-Baptiste Colbert fl-1648 waqqaf l-Akkademja Rjali tal-Pittura u Skultura biex tipproteġi dawn l-artisti. u fl-1666 ħalaq l-Akkademja Franċiża f'Ruma, li għadha sejra, biex ikun hemm kuntatt dirett mal-artisti Taljani.

Fis-seklu 18, l-artisti Franċiżi żvillupaw l-istil rokoko, verżjoni iżjed intima tal-istil barokk ta' qabel. Ix-xogħlijiet tal-artisti appoġġati mill-qorti rjali Antoine Watteau, François Boucher u Jean-Honoré Fragonard huma eżempji mill-aħjar ta' dan l-istil. Ir-Rivoluzzjoni Franċiża ġabet bidliet kbar, billi Napuljun kien jiffavorixxi l-artisti tal-istil neoklassiku bħal Jacques-Louis David u l-Académie des Beaux-Arts li kellha ħafna influwenza stabbiliet l-istil magħruf bħala Akkademiżmu. F'din l-epoka Franza saret ċentru ta' ħolqien artistiku u l-ewwel nofs tas-seklu 19 kien iddominat minn żewħ movimenti, wieħed wara l-ieħor. L-ewwel kien ir-Romantiċiżmu b'Théodore Géricault u Eugène Delacroix, u mbagħad ir-Realiżmu b'Camille Corot, Gustave Courbet u Jean-François Millet, stil li spiċċa biex żviluppa fin-Naturaliżmu.

Fit-tieni nofs tas-seklu 19, l-influwenza ta' Franza fuq il-pittura saret saħansitra iżjed importanti, bl-iżvilupp ta' stili ġodda ta' pittura bħall-Impressjoniżmu u s-Simboliżmu. Il-pitturi impressjonisti l-iżjed famużi kienu Camille Pissarro, Édouard Manet, Edgar Degas, Claude Monet u Auguste Renoir. It-tieni ġenerazzjoni tal-pitturi tal-istil impressjonista Paul Cézanne, Paul Gauguin, Toulouse-Lautrec u Georges Seurat kienu wkoll fir-ras ta' evoluzzjonijiet artistiċi flimkien mal-artisti fauvisti Henri Matisse, André Derain u Maurice de Vlaminck. fil-bidu tas-seklu 29 Georges Braque u l-pittur Sspanjol Pablo Picasso, li kien jgħix Pariġi, żviluppaw il-Kubiżmu. Kien hemm pitturi oħra barranin li kienu joqogħdu u jaħdmu Pariġi jew fil-qrib, bħal Vincent van Gogh, Marc Chagall, Amedeo Modigliani u Wassily Kandinsky.

Sports

It-tiġrija tar-roti, Tour de France, li ssir kull Lulju hija wieħed mill-avvenimenti sportivi l-aktar magħrufa. Din-tellieqa tieħu tliet ġimgħat u twila madwar 3500 km, tgħaddi minn ħafna minn Franza u tintemm fiċ-ċentru ta' Pariġi, fl-Avenue des Champs-Elysées.

Il-Futbol hu sport ieħor popolari fi Franza. It-tim Franċiż rebaħ it-Tazza tad-Dinja tal-Futbol fl-1998 u l-Kampjonat Ewropew tal-Futbol fl-1984 u fl-2000.

Franza tospita wkoll tiġrija ta' 24 Siegħa tal-karozzi ta' Le Mans. Il-logħob tat-Tazza tad-Dinja tar-Rugby sar Franza fl-2007 u Franza spiċċat ir-raba'.

Franza kellha x'taqsam ħafna mal-Logħob Olimpiku Modern. Fl-aħħar tas-seklu 19, il-Baruni Pierre de Coubertin issuġġerixxa li jibda jsir il-Logħob Olimpiku mill-ġdid. Franza ospitat l-Olimpjadi tas-Sajf darbtejn, fl-1900 u 1924, f'Pariġi. Franza ospitat ukoll l-Olimpijadi tax-Xitwa tliet darbiet, fl-1924 f'Chamonix, fl-1968 f'Grenoble, u fl-1992 f'Albertville.

Kċina

Il-kċina Franċiża influwenzat l-istil tat-tisjir madwar l-Ewropa kollha, u l-koki Franċiżi jaħdmu fir-ristoranti madwar id-dinja.

L-"haute cuisine" bdewha koki famużi Franċiżi bħal François Pierre La Varenne (1615-1678) u l-kok ta' Napuljun, Marie-Antoine Careme ( 1784-1833). Dawn il-koki żviluppa stil eħfef ta ikel imqabbel mal-ikel tal-Medjuevu. Użaw inqas ħwawar u aktar ħxejjex aromatiċi u l-krema.

Il-kċina Franċiża fis-seklu 20 zviluppaha l-iżjed Auguste Escoffier (1846-1935)li kien ġenju fl-organizzazzjoni. Sab kif għandhom jiġu maniġġati ristoranti kbar, bħal f'lukanda kbira jew f'palazz, kif il-ħaddiema għandhom jiġu organizzati u kif il-menu għandu jitħejja. Huwa kellu metodi għall kollox. L-akbar kontribuzzjoni ta' Escoffier kienet il-pubblikazzjoni ta' La Guide Culinaire fl-1903, li stabbiliet l-fundamenti tat-tisjir Franċiż. Escoffier immaniġġa r-ristoranti u l-kċina fil-lukandi Savoy u Carlton f' Londra, ir-Ritz f'Pariġi. Forsi l-iżball ta' Escoffier kien li ħalla barra ħafna mill-karattru kulinari li nsibu fir-reġjuni ta' Franza.

Fis-seklu 20 il-Gastro-turiżmu u l-gwida Michelin għenu biex in-nies isiru jafu kemm hi għanja l-kċina tal-borġeżija u tal-gabillotti fil-kampanja Franċiża. Il-kċina ta' Gascogne kellha influwenza kbira fuq il-kċina tal-Lbiċ ta' Franza. Ħafna platti li darba kienu reġjonali infirxu b'varjazzjonijiet mal-pajjiż. Il-Ġobon u l-Inbid huma parti ewlenija tal-kċina. Franza ta' Fuq in-nies jippreferu jużaw il-butir biex isajru waqt li fi Franza t'Isfel jippreferu ż-żejt taż-żebbuġa u t-tewm. Franza, kull reġjun għandu l-platti speċjali tiegħu bħax-choucroute f'Alsace, il-quiche f'Lorraine, il-cassoulet f'Languedoc-Roussillon u t-tapenade f'Provence-Alpes-Côte d'Azur.

F'Novembru 2010, UNESCO żid il-gastronomija Franċiża mal-lista tal-"patrimonju kulturali intanġibbli".

Turiżmu

Franza hija l-akbar destinazzjoni turistika fid-dinja. Fl-2007, 81.9 miljun turist barranin żaru Franza. Spanja it-tieni (58.5 miljun fl-2006) u l-iStati Uniti it-tielet (51.1 miljun fl-2006). Fost l-attrazzjonijiet l-aktar famużi hemm it-Torri Eiffel u l-Arc de Triomphe f'Pariġi u Mont Saint Michel, fin-Normandija.

F'subborg fil-Lvant ta' Pariġi hemm Disneyland Ewropeja. din l-attrazzjoni infetħet fl-1992 u saret wkoll destinazzjoni turistika popolari fl-Ewropa.

Gallerija tal-Bliet ta' Franza Kontinentali

• 
  Ivry fuq Seine (Ivry sur Seina/Ivry sobre Sena)
• 
  Lille
• 
  Strasbourg
• 
  Besançon
• 
  Dijon
• 
  Belfort
• 
  Chalon-sur-Saône
• 
  Nevers
• 
  Lyon
• 
  Grenoble
• 
  Saint-Étienne
• 
  Clermont-Ferrand
• 
  Chambèri
• 
  Marseille/Marsella
• 
  Rouen/Ruan
• 
  Caen
• 
  Toulouse/Tolosa
• 
  Bordeaux/Burdeos
• 
  Perpignan/Perpiñan/Perpinyà
• 
  Orleans
• 
  Nantes
• 
  Saumur
• 
  Montsoreau
• 
  Rennes/Roazhon/Resnn
• 
  Ajaccio/Aiacciu
• 
  Corse/Corsica
• 
  Céret/Ceret
• 
  Céret/Ceret
• 
  Angoustrine-Villeneuve-des-Escaldes
• 
  Montbéliard
• 
  Nimes
• 
  Sedán
• 
  Sedán
• 
  Sedán
• 
  Sedán
• 
  Sedán
• 
  Old Greek Marseille/Marselle/Marsella
• 
  Il-“Porta dei Genovesi” f’Bonifacio, belt fejn xi abitanti għadhom jitkellmu djalett Ġenoveż
• 
  Bunifaziu/Bunifazziu/Bonifacio
• 
  Bunifaziu/Bunifazziu/Bonifacio Qawwija/Fort/Fuerte/Forte
• 
  Lacoste
• 
  Mérindol
• 
  Veduta tal-wied tal-Luberon
• 
  Il-"Grand Luberon", mill-majjistral, b'villaġġ fit-tagħrif miksub u dwieli fil-wied ta 'Calavon.
• 
  Vista/View/Veduta lejn il-lvant mill-quċċata tal-Grand Luberon (Mourre Nègre).
• 
  Tignes – Val d'Isère
• 
  Val d'Isère/Valdi
• 
  Tignes
• 
  Les Trois Vallées/Los Tres Valles/The Three Valleys (It-Tliet Widien)
• 
  Courchevel
• 
  Meribel/Méribel
• 
  Val Thorens
• 
  Parc national de la Vanoise/Parque Nacional de Vanoise/Vanoise National Park (Park Nazzjonali Vanoise)
• 
  Bramans
• 
  Val-Cenis
• 
  Agén
• 
  Clermont-Ferrand (Oċċitan: Clarmont-Ferrand)
• 
  Xmara Garona
• 
  Xmara Garona
• 
  Bordeaux
• Bordeaux
  Bordeaux
• 
  Monument aux Girondins, Bordeaux
• 
  Cathédrale Saint-André/Catedral de San Andrés (Katidral Saint-André), Bordeaux
• 
  Port de Bordeaux (Port ta' Bordeaux)
• 
  Bordeaux Opera
• 
  Bordeaux
• 
  Pont, Bordeaux
• 
  Limoges (Oċċitan: Lemòtges). Fl-2008 kellha 140,138 abitant. L-erja tagħha hija 77.45 km². Hija parti mill-Camino de Santiago (Via Lemovicensis).
• 
  Pjazza tal-Parlament Brittany (Place du parlement de Bretagne), Rennes (Galiz: Resnn; Breton: Roazhon). Skont iċ-ċensiment tal-2015, il-belt kellha popolazzjoni ta' 221,272 abitant (inklużi 67,791 student fis-sena akkademika 2017-2018) u 710,481 abitant fiż-żona urbana tagħha.
• 
  Bourg-des-Comptes hija belt Franċiża u komun fir-reġjun amministrattiv ta' Brittany, fid-dipartiment ta' Ille-et-Vilaine, fid-distrett ta' Redon u l-canton ta' Guichen.
• 
  Pénestin (bil-Breton Pennestin) hija belt u komun fi Franza, li tinsab fir-reġjun tal-Brittanja, dipartiment tal-Morbihan, fid-distrett ta' Vannes u l-canton ta' La Roche-Bernard.
• 
  (Château de Vitré Place St-Yves), itré (Vitræ) huwa komun Franċiż, li jinsab fid-dipartiment ta' Ille-et-Vilaine, fir-reġjun ta' Bretagna fil-punent ta' Franza. Ismu Galliku huwa Vitræ. L-abitanti tagħha jissejħu: Vitréens jew Vitréennes.
• 
  La mairie et la tour de l'abbaye Saint-Sauveur., Redon (bil-Gaulish Rdon, bil-Breton Redon) hija belt fi Franza li tinsab fir-reġjun tal-Bretagna u fid-dipartiment ta' Ille-et-Vilaine.
• 
  La Roche-Bernard (bil-Breton Ar Roc'h-Bernez) hija belt u komun fi Franza, li tinsab fir-reġjun tal-Bretagna, dipartiment tal-Morbihan, fid-distrett ta' Vannes u l-canton ta' La Roche-Bernard.
• 
  Évran (bil-Breton Evrann) hija belt u komun fi Franza, li tinsab fir-reġjun tal-Brittanja, id-dipartiment ta' Côtes-d'Armor, fid-distrett ta' Dinan u l-canton ta' Évran.
• 
  Kwartieri ġenerali tad-Dipartiment tal-Côtes d'Armor (bil-Franċiż Côtes-d'Armor, bil-Breton Aodoù an Arvor) f'Saint-Brieuc (bil-Breton: Sant-Brieg)
• 
  Il-belt ta' Saint-Brieuc minn Place du Général-de-Gaulle (Hôtel de ville de Saint-Brieuc depuis la place du Général-de-Gaulle), Saint-Brieuc (Breton: Sant-Brieg), hija belt Franċiża u komun fil-Brittanja li tinsab bejn il-bliet ta' Rennes u Brest, l-akbar tnejn fir-reġjun. Hija l-kapitali tad-dipartiment tal-Côtes d'Armor.
• 
  Brest hija komun u belt Franċiża li tinsab fid-dipartiment tal-Finistère, fir-reġjun tal-Brittanja
• 
  Quimper (Kemper fil-Breton) hija belt Franċiża ta' 63,000 abitant, kapitali tad-dipartiment tal-Finistère, fir-reġjun tal-Brittanja.
• 
  Katjdral, Quimper (Kemper fil-Breton) hija belt Franċiża ta' 63,000 abitant, kapitali tad-dipartiment tal-Finistère, fir-reġjun tal-Brittanja.
• 
  Termignon
• 
  Lanslebourg-Mont-Cenis
• 
  Lanslevillard
• 
  Col du Mont Cenis/Moncenisio
• 
  Il-firxa kristallina tal-muntanji Ambin u wieħed mill-ħafna widien selvaġġi tagħha f'Maurienne/Môrièna
• 
  Sollières-Sardières
• 
  Dent du Géant
• 
  Mappa Alps/Alpes.
• 
  Grandes Jorasses
• 
  Grandes Jorasses
• 
  La Rosière
• 
  La Rosière
• 
  Les Arcs/The Arcs/Los Arcos/L-Arkati
• 
  La Plagne
• 
  Paradiski
• 
  Paradiski
• 
  Bozel/Bosél
• 
  Bozel/Bosél
• 
  Bozel/Bosél
• 
  Val Veny
• 
  Pralognan-la-Vanoise/Pralonyan
• 
  Séez/Seez
• 
  Arles/Arle
• 
  Veduta tax-xmara Thiou, tributarju tal-Lag Annecy; Fuq ix-xellug il-Palais de l'Isle (seklu 12)
• 
  Lag ta' Annecy (Lac d'Annecy) Il-lag ġie ffurmat 18,000 sena ilu, waqt it-tidwib tal-glaċieri kbar Alpini.
• 
  Dingy-Saint-Clair
• 
  Dinan
• 
  Dinan
• 
  Dinan
• 
  Dinan
• 
  Dinan
• 
  Saône
• 
  Pont Valentre, Cahors hija belt u komun fi Franza. Li tinsab fir-reġjun tal-Oċċitanja, fid-dipartiment tal-Lot, il-prefettura tal-Lot hija l-belt ewlenija tad-dipartiment. Hija wkoll il-belt ewlenija tal-komunità Grand Cahors. B'20,159 abitant f'agglomerazzjoni ta' 41,607 abitant, Cahors hija l-kapitali storika ta' dik li qabel kienet provinċja ta' Quercy. Id-demonimu tiegħu bil-Franċiż huwa cadurciens (qabel kien cahorsins) u bl-Oċċitan caorsins.
• 
  Kwartieri Amministrattivi tad-Dipartiment tal-Ħama f'Cahors
• 
  Tarn u Garonne (82; Franċiż: Tarn-et-Garonne; Oċċitan: Tarn e Garonne)
• 
  Le Mans hija belt u komun Franċiż, kapitali tad-dipartiment ta' Sarthe, fir-reġjun ta' Pays de la Loire. L-abitanti tagħha jissejħu Manceaux bil-Franċiż.
• 
  Arles Provenzal: Arle kemm fl-istandards klassiċi kif ukoll fil-Mistraljan; Latin Klassiku: Arelate) hija belt u komun kostali fin-Nofsinhar ta' Franza, sub-prefettura fid-dipartiment ta' Bouches-du-Rhône tar-reġjun Provence-Alpes-Côte d'Azur, fl-ex provinċja ta' Provence.
• 
  Mayenne hija belt u komun fi Franza, fir-reġjun ta' Pays de la Loire, dipartiment ta' Mayenne, fid-distrett ta' Mayenne u l-canton ta' Mayenne-Est u l-canton ta' Mayenne-Ouest.
• 
  Laval hija komun Franċiż, li jinsab fid-dipartiment ta' Mayenne u fir-reġjun ta' Pays de la Loire. L-abitanti tagħha jissejħu, bil-Franċiż, Lavallois
• 
  Saint-Fort hija belt u komun fi Franza, fir-reġjun ta' Pays de la Loire, dipartiment ta' Mayenne, fid-distrett ta' Château-Gontier u l-canton ta' Château-Gontier-Est. Il-popolazzjoni tagħha fiċ-ċensiment tal-1999 kienet 1,571 abitant. Hija parti mill-agglomerazzjoni urbana (agglomération urbaine) ta' Château-Gontier. Hija integrata fil-Communauté de communes du Pays de Château-Gontier.
• 
  Saint-Fort
• 
  Azé hija belt u komun fi Franza, fir-reġjun ta' Pays de la Loire, dipartiment ta' Mayenne, fid-distrett ta' Château-Gontier u l-canton ta' Château-Gontier East. Hija integrata fil-Communauté de communes du Pays de Château-Gontier.
• 
  Château-Gontier hija belt u komun fi Franza, fir-reġjun ta' Pays de la Loire, dipartiment ta' Mayenne. Hija s-sottoprefettura tad-distrett u l-kap ta 'żewġ cantons: Château-Gontier East u Château-Gontier West. Il-popolazzjoni tagħha fiċ-ċensiment tal-1999 kienet 11,137 abitant.
• 
  Pré-en-Pail, Pré-en-Pail-Saint-Samson
• 
  Saint-Samson, Pré-en-Pail-Saint-Samson
• 
  Bouchemaine hija komun u belt fi Franza, fir-reġjun ta' Pays de la Loire, dipartiment ta' Maine-et-Loire, fid-distrett ta' Angers u l-canton ta' Angers-Ouest. Hija integrata fil-Communauté d'agglomération Angers Loire Métropole.
• 
  Angers hija belt Franċiża, li tinsab fid-dipartiment ta' Maine et Loire, fir-reġjun ta' Pays de la Loire. L-abitanti tagħha huma magħrufa bħala Angevins (bil-Franċiż, angevins) u qabel bħala l-Andegaves. Angers hija l-eks-kapitali ta' Anjou. Il-belt hija kklassifikata bħala sit ta’ wirt tal-UNESCO. Il-belt tinsab fuq ix-xtut tal-Maine, ftit kilometri mill-Loire (Bouchemaine). Hemm lag artifiċjali msejjaħ Lake Maine.
• 
  Saint-Céneri-le-Gérei hija belt u komun fi Franza, li tinsab fir-reġjun tan-Normandija t'Isfel, id-dipartiment tal-Orne, fid-distrett ta' Alençon u l-canton ta' Alençon-1.
• 
  Pont fuq il-banek tas-Sarthe.
• 
  Eglise, Miribel-les-Échelles
• 
  Souillac hija belt u komun Franċiża, li tinsab fid-dipartiment tal-Lot u fir-reġjun ta' Midi-Pyrénées.
• 
  Figeac hija belt u komun Franċiża li tinsab fid-dipartiment ta' Lot, fir-reġjun ta' Midi-Pyrénées, fuq ix-xatt tax-Xmara Célé.
• 
  Kwartieri Ġenerali Amministrattivi tad-Dipartiment tal-Lozère (fl-Oċċitan Losèra) f'Mende (Préfecture de Mende, Lozère) fir-reġjun Oċċitan
• 
  Mende huwa komun Franċiż li jinsab fid-dipartiment tal-Lozère u fir-reġjun tal-Oċċitanie.
• 
  Saint-Aquilin-de-Corbion hija belt u komun fi Franza, li tinsab fir-reġjun tan-Normandija t'Isfel, id-dipartiment tal-Orne, fid-distrett ta' Mortagne-au-Perche u fil-canton ta' Moulins-la-Marche.
• 
  Rocamador jew Rocamadour hija belt u komun Franċiż li jinsab fid-dipartiment tal-Lot, fir-reġjun tal-Oċċitanie.
• 
  Montauban (Oċċitan Montalban) hija belt fil-Lbiċ ta' Franza. Hija l-kapitali u l-prefettura tad-dipartiment ta' Tarn-et-Garonne fir-reġjun tal-Oċċitanie. Għandha 54,421 abitant u hija l-kapitali tad-dipartiment ta' Tarn-et-Garonne. Hija tinsab madwar 50 km fit-tramuntana ta 'Toulouse, fuq ix-xellug tax-Xmara Tarn.
• 
  Albi hija belt u komun Franċiża li tinsab fid-dipartiment tat-Tarn, li tagħha hija l-kapitali, fir-reġjun tal-Oċċitanie, b'51,199 abitant. Hija tinsab fuq ix-xtut tax-Xmara Tarn.
• 
  Veduta tax-xmara Tarn kif tgħaddi minn Albi
• 
  Veduta tal-Garonne kif tgħaddi minn Toulouse
• 
  Toulouse, bl-Oċċitan u tradizzjonalment bl-Ispanjol: Tolosa) hija belt fin-Nofsinhar ta' Franza, kapitali tad-dipartiment ta' Haute Garonne u r-reġjun tal-Oċċitanie, kif ukoll il-kapitali storika tal-provinċja ta' Languedoc. B'498,003 abitant fl-2020, hija r-raba' l-aktar popolata fil-pajjiż.
• 
  Bordeaux (Spanjol: Bordeaux; Oċċitan: Bordèu) hija belt port fil-Lbiċ ta' Franza, kapitali tar-reġjun ta' New Aquitaine u l-prefettura tad-dipartiment ta' Gironde. B'popolazzjoni ta' 260,958 abitant3 fil-belt u 814,049 abitant (2019) fil-metropoli ta' Bordeaux, hija l-ħames l-akbar fi Franza, wara Pariġi, Marsilja, Lyon u Lille, qabel Toulouse. Iż-żona metropolitana tagħha, imsejħa aire urbaine de Bordeaux, għandha 1,363,711 abitant (2019).
• 
  Astet hija belt u komun fid-dipartiment ta' Ardèche fir-reġjun Rhône-Alpes fi Franza, fid-distrett ta' Largentière u fil-canton ta' Thueyts.
• 
  Pont-Saint-Esprit hija belt u komun fir-reġjun ta' Languedoc-Roussillon, fid-dipartiment ta' Gard, fid-distrett ta' Nîmes, Franza. It-traduzzjoni vernakulari (Occitan Provençal) hija Lo Pònt Sant Esperit. Hija l-chef-lieu jew il-kapitali tal-canton ta' Pont-Saint-Esprit. Hija belt tal-fruntiera, qabel bejn l-Istati Papali; l-Imperu Ruman Qaddis - Ġermaniku; u l-kontea ta' Toulouse (l-Oċċitanja) u aktar tard assimilati fir-Renju ta’ Franza. Illum, il-fruntieri tagħha huma r-reġjuni ta' Languedoc-Roussillon, Provence-Alpes-Côte d'Azur u Rhône-Alpes. Beda bħala port tas-sajd żgħir fuq ir-Rhône fis-seklu 5 QK. C., u sekli wara kien is-sede tal-prijorat Cluniac.
• 
  Aubenas hija belt u komun fid-dipartiment ta' Ardèche fir-reġjun Rhône-Alpes fi Franza, fid-distrett ta' Privas u fil-canton ta' Aubenas. Fl-1963, il-belt ingħatat il-Premju tal-Ewropa, distinzjoni mogħtija kull sena mill-Kunsill tal-Ewropa, mill-1955, lil dawk il-muniċipalitajiet li għamlu sforzi notevoli biex jippromwovu l-ideal tal-għaqda Ewropea.
• 
  Iċ-Cirque de la Madeleine fl-Ardèche Gorges.
• 
  Pont-de-l'Arc, fil-gorges ta' Ardèche
• 
  Il-Loire - Liger- Léger - Leir hekk kif tgħaddi minn Orleans.
• 
  Ritratt f'Lavardín tax-Xmara Loirs
• 
  Il-Maine hija xmara, tributarja tal-Loire, twila 11.5 km, fid-dipartiment ta' Maine-et-Loire fi Franza.
• 
  Montrichard, Montrichard-Val-de-Cher
• 
  Bourré, Montrichard-Val-de-Cher
• 
  Katidral Saint-Louis de Blois (Cathédrale Saint-Louis de Blois), Blois (47.854 ab.)
• 
  Kastell ta' Blois
• 
  Kastell ta' Blois
• 
  Kwartieri ġenerali tal-amministrazzjoni ta' Loir-et-Cher (bil-Franċiż Loir-et-Cher) Fl-Blois
• 
  Saint-Martin-du-Tertre/San Martín del Tertre
• 
  Conques, Aveyron (Katidral mis-sena 1008)
• 
  Royan
• 
  Cherbourg/Chèrbourg, Cherbourg-en-Cotentin
• 
  Apside tal-Knisja ta' Notre-Dame (Eglise de Notre-Dame), Martinvast huwa komun fid-dipartiment ta' Manche tan-Normandija, fil-majjistral ta' Franza.
• 
  Il-Katidral ta' Notre Dame, Strasburgu (Lingwa Ġermaniża: Straßburg)
• 
  Ponts Couverts (Pontijiet Mgħottija), Strasburgu (Lingwa Ġermaniża: Straßburg)
• 
  Palais Rohan (Palazz Rohan), Strasburgu (Lingwa Ġermaniża: Straßburg)
• 
  Strasburgu (Lingwa Ġermaniża: Straßburg)
• 
  Straßburger Kaiserpalast (Franċiż: Palais du Rhin/Palazz ta' Ruin), Strasburgu (Lingwa Ġermaniża: Straßburg)
• 
  Hôtel Brion, 22 rue Sleidan. Lukanda stil Art Nouveau mibnija minn Auguste Brion (1861-1940) fl-1904. Trasformata fl-1929, Strasburgu (Lingwa Ġermaniża: Straßburg)
• 
  Il-kamra tal-Parlament Ewropew fi Strasburgu waqt sessjoni plenarja fl-2014, Strasburgu (Lingwa Ġermaniża: Straßburg)
• 
  Strasburgu (Lingwa Ġermaniża: Straßburg) hija l-prefettura u l-akbar belt fir-reġjun tal-Lvant Kbir. Li tinsab fuq il-fruntiera mal-Ġermanja fir-reġjun storiku ta' Alsace, hija l-prefettura tad-dipartiment ta' Bas-Rhin Hija l-kwartieri ġenerali uffiċjali tal-Parlament Ewropew. Fl-2021, il-belt proprja kellha 291,313 abitant u kemm l-Eurométropole de Strasbourg (Strasbourg il-Kbir) kif ukoll id-Distrett ta' Strasburgu kellhom 514,651 abitant. Iż-żona metropolitana ta' Strasburgu kellha popolazzjoni ta' 860,744 abitant fl-2020. (Ritratt mill-2014)
• 
  Il-kastell ta' Koenigsbourg ta' Fuq fit-tramuntana ta' Colmar
• 
  Wissembourg/Wissemburgo (Nofsinhar tal-Frankonja: Weissenbruch; Lingwa Ġermaniża: Weißenbur)
• Dar Baħar, Wissembourg
  Dar Baħar, Wissembourg
• 
  Town Hall, Wissembourg
• 
  Knisja Kolleġġjata tal-Qaddisin Pietru u Pawlu, parti mill-ex Abbey ta' Weissenburg
• 
  Knisja Kolleġġjata tal-Qaddisin Pietru u Pawlu, parti mill-ex Abbey ta' Weissenburg (Franċiż: Église Saints-Pierre-et-Paul)
• 
  Il-Belt ta' Scheibenhard
• 
  The Xmara Lauter bejn Scheibenhard (Franza) u Scheibenhardt (il-Ġermanja)
• 
  Il-Knisja ta' San Martin (Eglise de Saint Martín), Tollevast hija komun fid-dipartiment ta' Manche fin-Normandija, fil-majjistral ta' Franza.
• 
  Fos hija belt u komun fid-dipartiment ta' Haute-Garonne fl-Oċċitanie, Franza, fid-distrett ta' Saint-Gaudens u fil-canton ta' Saint-Béat.
• 
  Cherbourg-en-Cotentin
• 
  Charenton-le-Pont (30.374 ab; 2017)
• 
  Xmara Roya (Ribieré Roya/Fiume Roia)
• 
  Il-wied Dingy-Saint-Clair jidher minn Parmelan.
• 
  Veduta tal-Lag ta' Ġinevra minn Évian-les-Bains, Évian-les-Bains jew sempliċement Évian (Arpitan: Èvian, Évyan, jew L'Èvian), hija komun fil-Lvant ta' Franza, fuq il-fruntiera mal-Isvizzera. Hija tinsab fin-naħa tat-tramuntana tad-dipartiment ta 'Haute-Savoie f'Auvergne-Rhône-Alpes. reġjun. Fl-2018, kellha popolazzjoni ta' 9,100 abitant. (Bini tas-Seklu 15 fil-Koordinati: 46° 23′ 58.21″ N, 6° 35′ 30.06″ E)
• 
  Splendi Hotel, Kartolina minn Évian, 1907
• 
  Tarka ta' Évian-les-Bains/Évian/Èvian
• 
  Col du Petit Saint Benard/Colle del Piccolo San Bernardo (Paso/Pass)
• 
  Col du Petit Saint-Bernard/Colle del Piccolo San Bernardo (Pequeño Paso/Little Pass/Pass żgħir)
• 
  Mont Cenis/Mount Cenis/Colle del Moncenisio
• 
  Mont Tour Noir/Mount Tour Noir
• 
  Tunel/Tunnel/Mina tal-Mont Blanc
• 
  Tunel/Tunnel/Mina tal-Mont Blanc
• 
  Tunel/Tunnel/Mina tal-Mont Blanc
• 
  Col Ferret/Grand Col Ferret/Col du Grand Ferret (Paso/Ferret Pass) (2537 meter/metros)
• 
  Arve Valley/Valle de Arve/Wied l-Arve ( La vallée de l'Arve)
• 
  Mont Blanc/Mount Blanc
• 
  Rhône/Rhóne/Rhone/Rodanó/Rodano Xmara/rivieré ta' Lyon
• 
  Il-lag u l-muntanji ta' Sète minn Bouzigues
• 
  Étang de Thau/Estanh de Taur
• 
  Mappa tal-Camargue
• 
  Il-kosta tal-vaccarès
• 
  Flamingos fil-Camargue
• 
  Żwiemel u baqar fil-Kamargue
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Île d'Yeu (Yeu Gzira)
• 
  Île d'Yeu (Yeu Gzira)
• 
  Veduta mill-ajru tal-Port de la Meule
• 
  Marmoutier/Màschmínschter
• 
  Faċċata tal-Punent ta' l-ex knisja tal-abbazija fit-triq prinċipali ta' Marmoutier
• 
  Djar tul il-'gave d'Aspe', qabel il-konfluwenza tagħha mal-'gave d'Ossau' biex jiffurmaw il-'gave d'Oloron'
• 
  Somport jew Col du Somport, magħruf ukoll bħala port ta' Aspe jew port ta' Canfranc, (el. 1632 m.) huwa pass muntanjuż fil-Pirinej ċentrali fuq il-fruntiera ta' Franza u Spanja.
• 
  Xmara Dio d'Aspe
• 
  Xmara Dio d'Aspe
• 
  Lourdios-Ichère
• 
  Sarrance/Sarraceno (Oċċitan: Sarrança
• 
  Bedous/Bedoso
• 
  Osse-en-Aspe (Oċċitan: Òussa)
• 
  Aydius
• 
  Accous (Oċċitan: Acós)
• 
  Lées-Athas
• 
  Lescun/Lescún
• 
  Cette-Eygun
• 
  Borce (Oċċitan: Bòrça)
• 
  Urdos (Oċċitan: Urdòs)
• 
  Arudy (Gascon: Arudi)
• 
  Aste-Béon
• 
  Béost (Gascon: Biost)
• 
  Castet (Gaskon: Castèth)
• 
  Lag ta' Castet (Lac de Castet)
• 
  Laruns (Oċċitan: Laruntz)
• 
  Laruns (Oċċitan: Laruntz)
• 
  Eaux-Chaudes
• 
  Rive-de-Gier (litteralment Bank of Gier; Arpitan: Vâr-de-Giér), Loire
• Eaux-Chaudes (1886)
  Eaux-Chaudes (1886)
• 
  Les Saintes-Maries-de-la-Mer (Santas Marías del Mar", lokalment Les Saintes, Oċċitan Provençal: Li Santi Mario de la Mar)
• 
  Il-knisja ta' San Lizier, Bescat
• 
  Bielle/Viele (Oċċitan: Vièla)
• 
  Bilhères (Oċċitan: Vilhèras)
• 
  Buzy (Oċċitan: Busi)
• 
  Gère-Bélesten
• Izeste (Oċċitan: Isesta) (1926)
  Izeste (Oċċitan: Isesta) (1926)
• 
  Louvie-Juzon (Oċċitan: Lobier de Baish)
• 
  Louvie-Soubiron (Lobièr sobiran jew Lobièr de Haut bl-Oċċitan)
• 
  Lys (Oċċitan: Lo Lis)
• 
  Sainte-Colome (Oċċitan: Senta Colom/Spanjol: Santa Coloma)
• 
  Sainte-Colome (Oċċitan: Senta Colom/Spanjol: Santa Coloma)
• 
  Sévignacq-Meyracq (Oċċitan: Sevinhac e Meirac)
• 
  Town Hall, Neauphle-le-Château hija komun fid-dipartiment ta' Yvelines fir-reġjun ta' Île-de-France fiċ-ċentru tat-tramuntana ta' Franza.
• 
  Pic du Midi d'Ossau, Oċċitan: Pic ta' Mieidia d'Aussau; 2,884 m
• 
  Bigorre Midi Peak (2877m)
• 
  Bigorre Midi Peak (2877m)
• Bigorre Midi Peak (2877m)
  Bigorre Midi Peak (2877m)
• 
  Mappa Topografika ta' Pyrenees
• 
  Pic d'Anie (Bask Auñamendi) hija muntanja fil-Pirinej fi Franza, li tinsab ħdejn il-fruntiera Spanjola. Huwa għoli 2,507 metri (8,225 pied).
• 
  Pau, Pirineos Atlánticos
• 
  Boulevard des Pyrénées/Bulevar de los Pirineos, Pau
• 
  Boulevard des Pyrénées/Bulevar de los Pirineos, Pau
• 
  Eaux-Bonnes, "ilmijiet tajbin"; Oċċitan: Aigas Bonas
• 
  Il-Gave d'Ossau ħdejn Eaux-Chaudes
• 
  Il-Gave d'Ossau ħdejn Eaux-Chaudes
• 
  Escot, Pyrénées-Atlantiques
• 
  Il-Wied Ossau jidher minn fuq ir-raħal ta' Gère-Bélesten
• 
  Il-Wied Lescun
• 
  Chemin de la Mâture
• 
  Fort du Portalet, mibni bejn l-1842 u l-1870.
• 
  Etsaut
• 
  Pont de la Legende (it-tagħrif miksub). Warajh hemm it-Tour Monreal u, fuq il-ħitan, il-knisja ta' San Andrés (seklu 12), Sauveterre-de-Béarn (litteralment Sauveterre de Béarn; Oċċitan: Sauvatèrra; Bask: Salbaterra Bearno)
• 
  Kastell ta' Montreál, Peyrehorade
• 
  Xmara Dio de Pau, Orthez (Oċċitan: Ortès)
• 
  Aire-sur-l'Adour (Oċċitan: Aira d'Ador jew sempliċiment Aira)
• 
  Aspin-Aure (Oċċitan: Aspin)
• 
  Mont-de-Marsan (Oċċitan: Lo Mont de Marçan)
• 
  Col d'Aspin (Oċċitan: Còth d'Aspin) (għoli 1,489 m (4,885 pied)) huwa pass muntanjuż fil-Pirinej Franċiżi fid-dipartiment ta' Hautes-Pyrénées. Tgħaqqad Sainte-Marie-de-Campan, fil-wied ta' fuq ta' Adour, ma' Arreau, fuq ix-xatt tax-xmara Neste.
• 
  Il-Katidral ta' Chartres (ukoll, Katidral tal-Assunta tal-Madonna) (bil-Franċiż, Cathédrale de l'Assomption de Notre-Dame) hija knisja katidral ta' qima Kattolika ddedikata lill-Madonna fil-belt ta' Chartres, fl-Eure-et- Id-dipartiment tal-Loir, fi Franza, madwar 80 kilometru fil-Lbiċ tal-kapitali, Pariġi. Hija wkoll is-sede tad-djoċesi ta' Chartres, fl-Arċidjoċesi ta' Tours. Dan il-katidral immarka pass importanti u żviluppa fażi ta' plenitudni fil-ħakma tat-teknika u l-istil Gotiku, u stabbilixxa bilanċ bejn it-tnejn. Huwa estremament influwenti f'ħafna kostruzzjonijiet ta' wara li kienu bbażati fuq l-istil tiegħu u l-innovazzjonijiet numerużi tiegħu, bħall-katidrali ta' Reims u Amiens, li għalihom serva bħala mudell dirett. L-aktar figura importanti fl-storja ta' din id-djoċesi kien l-Isqof Fulbert ta' Chartres, teologu skolastiku rikonoxxut madwar l-Ewropa. Fl-1979, kien iddikjarat Sit ta' Wirt Dinji mill-UNESCO.
• 
  Chartres hija belt u komun Franċiża li tinsab fid-dipartiment tal-Eure-et-Loir, li tagħha hija l-kapitali, fir-reġjun taċ-Ċentru-Wied tal-Loire. Huwa notevoli għall-katidral Gotiku notevoli tiegħu, il-Katidral tal-Madonna ta' Chartres. Li tinsab fuq ix-xatt tax-Xmara Eure, il-belt kienet magħrufa fi żminijiet differenti fl-istorja tagħha bl-ismijiet tal-post ta' Carnutes, Autricum u civitas Carnutum. Nhar Ħadd il-Palm u l-Pentekoste, Chartres isir sit ta' pellegrinaġġ tradizzjonali.
• 
  Dreux hija belt fi Franza li tinsab fid-dipartiment ta 'Eure-et-Loir, fir-reġjun imsejjaħ Ċentru. Bil-Franċiż, l-abitanti tagħha jissejħu drouais jew durocasses.
• 
  Louviers hija belt Franċiża fid-dipartiment tal-Eure, fin-Normandija. Hija tinsab 100 km minn Pariġi u 30 minn Rouen, il-kapitali reġjonali. L-għoli tiegħu 'l fuq mil-livell tal-baħar ivarja bejn 11 m u 149 m, b'medja ta' 15 m. Tokkupa erja ta' 27.06 km² u għandha popolazzjoni ta' 18,648 abitant (2017), li tirrappreżenta densità ta' popolazzjoni ta' 670 abitant għal kull km².
• Xmara Neste
  Xmara Neste
• 
  Xmara Gaves réunis
• 
  Il-Pont du Gard
• 
  Katjdral (Cathédrale/Catedral), Uzès (bl-Oċċitan Usès) hija muniċipalità Franċiża li tinsab fid-dipartiment tal-Gard u r-reġjun tal-Oċċitanie, fil-wied tax-xmara Alzon. Jappartjeni għad-distrett ta' Nîmes u l-canton ta' Uzès u kellu 8,007 abitant fl-1999. L-abitanti tiegħu jissejħu Uzétiens.
• 
  Ix-Xmara Eure (fi żminijiet antiki Autura) hija xmara fi Franza, tributarju tax-xellug tax-Xmara Seine. Titla' fl-Etang de Rumien (fid-dipartiment ta' Orne), 250 m ‘l fuq mil-livell tal-baħar, u tiżvojta fix-Xmara Seine f’Martot (dipartiment ta' Eure), għalkemm joħorġu prattikament flimkien minn Pont-de-l'Arche, wara korsa ta' 225 km. Il-baċin tiegħu jkopri erja ta' 5,935 km². Tisraq id-dipartimenti Franċiżi ta' Orne, Eure u Loir u Eure. Il-bliet ewlenin tal-kors tagħha huma Chartres, Dreux u Louviers. L-ilmijiet tax-Xmara Eure jintużaw biex jipprovdu l-ilma tax-xorb ta' Pariġi.
• 
  Uzès (bl-Oċċitan Usès) hija muniċipalità Franċiża li tinsab fid-dipartiment tal-Gard u r-reġjun tal-Oċċitanie, fil-wied tax-xmara Alzon. Jappartjeni għad-distrett ta' Nîmes u l-canton ta' Uzès u kellu 8,007 abitant fl-1999. L-abitanti tiegħu jissejħu Uzétiens.
• 
  Ex ħajt tal-belt, Remoulins (fl-Oċċitan Remolins) hija belt u komun fi Franza, li tinsab fir-reġjun ta' Languedoc-Roussillon, fid-dipartiment ta' Gard, fid-distrett ta' Nîmes u fil-canton ta' Remoulins.
• 
  L-akwedott Ruman kien għaddej minn Fontaine d'Eure qrib Uzès sa Nemausus (Nimes) u jgħaddi minn fuq il-Pont du Gard u ħafna pontijiet oħra ta' daqs konsiderevoli (dijagramma mhux fuq skala)
• 
  Sezzjoni trasversali tal-Pont du Gard (lemin) u l-pont tat-triq tas-seklu 18 (xellug) (Alfred Léger, 1875)
• 
  Pont du Gard, 1850s
• 
  Il-Pont du Gard
• 
  Ix-Xmara Vilaine (Breton, Gwilen) hija xmara kostali fil-Brittanja, fil-punent ta' Franza. Is-sors tax-xmara jinsab fid-dipartiment ta’ Mayenne (53), u taħbat fl-Oċean Atlantiku f’Pènestin, fid-dipartiment tal-Morbihan (56). Huwa twil 218 km. Hija marbuta mar-Rance permezz tal-Canal d'Ille-et-Rance fil-muniċipalità ta' Évran.
• 
  Ir-Rance hija xmara fil-Brittanja, fil-majjistral ta' Franza. Tibattal fil-Kanal Ingliż bejn Dinard u Saint-Malo. Qabel ma jidħol fil-Kanal, l-ilmijiet tiegħu jintużaw biex jiġġeneraw l-elettriku permezz ta' diga ta' 750 metru li tikkostitwixxi l-impjant tal-enerġija tal-marea ta' Rance. Ix-xmara hija konnessa max-Xmara Vilaine mill-kanal Ille-et-Rance.

Gallerija tal-Bliet ta' Franza Barranija

• 
  Cayenne/Cayena, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Matoury, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Veduta ta' Saint-George mix-xmara, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Saint-Laurent-du-Maroni, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Kourou, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Veduta tal-Xmara Approuague (Apuruaque fi Tupi). Huwa 335 km (208 mil) minn Regina, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Ouanary (Kreolo tal-Gujana Franċiża: Wannari), Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Muntanji Tumuk Humak fuq mappa mill-1891, deskritti biss bħala "Il-firxa tal-muntanji li taqsam il-Gujana mill-baċin tal-Amażonja."
• 
  Veduta tax-Xmara Oyapock mill-Brażil lejn il-Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Guisanbourg fl-1856 mix-Xmara Approuague, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Remire-Montjoly, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• 
  Basse-Terre, Guadalupe
• 
  Pointe-à-Pitre, Guadalupe
• 
  Martinique
• 
  Fort-de-France, Martinique
• 
  Mamoudzou, Mayotte
• 
  Dembéni, Mayotte
• 
  Saint-Denis, La Réunion/La Rényon
• 
  Gustavia, Saint-Barthélemy
• 
  Marigot, Saint-Martin
• 
  Saint-Martin
• 
  Saint-Pierre-et-Miquelon
• 
  Saint-Pierre-et-Miquelon
• 
  Matā'utu, Wallis et Futuna
• 
  Polynésie Française/Porinetia Farani
• 
  Polynésie Française/Porinetia Farani
• 
  Dent du Géant
• 
  Tahiti (bil-Franċiż: Tahiti, storikament imsejħa Otaheite) hija l-akbar gżira fil-Polineżja Franċiża, territorju barrani Franċiż li jinsab fil-Gżejjer tas-Soċjetà, fin-Nofsinhar tal-Oċean Paċifiku. Il-kapitali tagħha hija Papeete. Hija parti mill-grupp Windward Islands tal-Arċipelagu tas-Soċjetà. (17°40′00″S 149°28′00″O)
• 
  Tahaa (Tajtijan: Taha'a, li qabel kienet imsejħa wkoll 'Uporu)​ hija waħda mill-Gżejjer Leeward tal-arċipelagu tal-Gżejjer tas-Soċjetà, fil-Polineżja Franċiża.5​ Hija tinsab 5 km fil-punent minn Raiatea. (16°37′S 151°30′O)
• 
  Tahaa (Tajtijan: Taha'a, li qabel kienet imsejħa wkoll 'Uporu)​ hija waħda mill-Gżejjer Leeward tal-arċipelagu tal-Gżejjer tas-Soċjetà, fil-Polineżja Franċiża.5​ Hija tinsab 5 km fil-punent minn Raiatea.
• 
  Tahaa (Tajtijan: Taha'a, li qabel kienet imsejħa wkoll 'Uporu)​ hija waħda mill-Gżejjer Leeward tal-arċipelagu tal-Gżejjer tas-Soċjetà, fil-Polineżja Franċiża.5​ Hija tinsab 5 km fil-punent minn Raiatea.
• 
  Tahaa (Tajtijan: Taha'a, li qabel kienet imsejħa wkoll 'Uporu)​ hija waħda mill-Gżejjer Leeward tal-arċipelagu tal-Gżejjer tas-Soċjetà, fil-Polineżja Franċiża.5​ Hija tinsab 5 km fil-punent minn Raiatea.
• 
  Il-Gżejjer tas-Soċjetà1 (Franċiż: Îles de la Société3 jew Archipel de la Société;5 Taħitjan: Tōtaiete mā o te fenua Tōtaiete mā) jiffurmaw arċipelagu fin-Nofsinhar tal-Paċifiku, amministrattivament parti mill-Polineżja Franċiża.
• 
  Bora Bora, Gżejjer tas-Soċjetà
• 
  Motu One, magħruf ukoll bħala Bellingshausen, huwa l-aktar atoll tat-Tramuntana tal-grupp tal-gżejjer Leeward tal-Gżejjer tas-Soċjetà, il-Polineżja Franċiża. (Żona: 2.8 km u Koordinati: 15°48'00″S 154°32'00″W)
• 
  Maupihaa (Maupiha'a fit-Tahitian standard), jew ukoll Mopelia, huwa atoll fil-grupp tal-gżejjer Leeward tal-Gżejjer tas-Soċjetà, fil-Polineżja Franċiża. Amministrattivament jiddependi mill-komun ta' Maupiti li jinsab 160 km fil-lvant u 230 kilometru fil-punent ta' Bora Bora.
• 
  Manuae (Gżejjer tas-Soċjetà)
• 
  Bora Bora (Franċiż: Bora-Bora;3​ Taħitjan: Pora Pora)5​ hija waħda mill-Gżejjer Leeward, tal-Gżejjer tas-Soċjetà, fil-Polineżja Franċiża.7​ L-ortografija vera ta' isimha kienet Pora Pora ('l-ewwel imwieled ' bit-Taħitjan). Tissejjaħ ukoll May ti pora ('maħluqa mill-allat').
• 
  Maupiti hija waħda mill-Gżejjer Leeward tal-Gżejjer tas-Soċjetà, il-Polineżja Franċiża. Hija l-aktar gżira vulkanika tal-punent tal-arċipelagu, 40 km fil-punent tal-gżira ta' Bora Bora.
• 
  Mehetia (jew ukoll Meetia; Meheti'a fit-Tahitian standard) hija gżira fil-grupp tar-Riħ tal-Gżejjer tas-Soċjetà, fil-Polineżja Franċiża. Hija tinsab 110 km fil-lvant ta' Tahiti.
• 
  Huahine, Gżejjer tas-Soċjetà
• 
  Port ta' Papeete, Tahiti, Gżejjer tas-Soċjetà
• 
  Balieni f'Cook's Bay fuq il-Gżira ta' Moorea (Baleine baie de Cook à Moorea)

Gallerija Storika

• 
  It-Tielet Repubblika Franċiża qabel it-Tieni Gwerra Dinjija
• 
  Kolonji Franċiżi fl-1939
• 
  It-Tielet Repubblika Franċiża qabel l-Ewwel Gwerra Dinjija
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds) (1865)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds)
• 
  Kastell ta' Pierrefonds (Château de Pierrefonds) (1857)
• 
  Tarka (1852-1870)
• 
  Tarka (1848-1852)
• 
  Repubblika Franċiża fl-1848
• 
  Imperu Franċiż fl-1861
• 
  Kolonji Franċiżi
• 
  Tarka (1830-1848)
• 
  Bandiera (1814–1830)
• 
  Il-Libertà Tmexxi l-Poplu, ta' Eugène Delacroix, tfakkar ir-Rivoluzzjoni tal-1830 (La liberté guidant le peuple).
• 
  Barricade f'Pariġi fi Frar 1848, minn Horace Vernet.
• 
  Tarka (1804-1815)
• 
  Jean-Louis-Ernest Meissonier-Campagne de France
• 
  L-Imperu fl-aqwa tiegħu, li jibda fl-1812: (Aħdar Skur) Amministrat direttament, (Aħdar ċar) Stati Klijenti.
• 
  L-Imperu u l-ħakma kolonjali tiegħu fl-1812: (Dark Green) Franza u l-kolonji tagħha, (Light Green) stati okkupati u l-kolonji tagħhom.
• 
  Rebħa fil-Battalja ta' Jena.
• 
  Nar Moska.
• 
  Mappa tal-Ewropa fl-1812, bl-aħmar is-Sitt Koalizzjoni, bil-blu l-Imperu Napoleoniku.
• 
  Mappa tal-Ewwel Imperu Franċiż fl-1811: Empire français divisé en 130 départements per MM. Drioux u Leroy
• 
  Mappa tal-Ewwel Imperu Franċiż fl-1812, inklużi s-seba' intendanzi tal-Provinċji Illirji kif ukoll l-erba' dipartimenti Spanjoli li l-istatus legali tagħhom ma kienx komplut
• 
  Bandiera (1790-1794)
• 
  Tarka (1791-1804)
• 
  L-Ewwel Repubblika fl-1800
• 
  Napuljun imbujjar mid-deputati. Mill-Ġeneral Bonaparte u l-Konċilju ta' Ħames Mitt f'Saint-Cloud fl-10 ta' Novembru, 1799 qabel il-Cop of Brumaire (Novembru) 18 (François Bouchot, 1840). (Bouchot - Le general Bonaparte au Conseil des Cinq-Cents)
• 
  Kalendarju Repubblikan tal-1794.
• 
  Digriet tal-Konvenzjoni tat-tneħħija tar-Royalties, 21 ta' Settembru, 1792 (Arkivji Nazzjonali). (Décret de la Convention abolissant la Royauté, 21 septembre 1792).
• 
  Suldati tal-Ewwel Repubblika, Auguste Raffet (ċ. 1840) (Soldats de la Première République, Auguste Raffet).
• 
  Repubblika Franċiża fl-1801 fi żmien il-Konsulat.
• 
  Bandiera tal-flotta Franċiża matul ir-Rivoluzzjoni. Bandiera bajda sempliċi, bit-tricolore Franċiż fuq il-kwadrant tal-unur ta' fuq tax-xellug. Użat mill-1790 sal-15 Frar ta' 1794.
• 
  Tarka (1791-1792)
• 
  Renju Franċiż fl-1792, qabel il-mewt tiegħu.
• 
  Dipartimenti ta' Franza fl-1791.
• 
  Louis XVI ħalef lealtà lejn il-Kostituzzjoni tal-1791 fuq l-artal tal-patrija, minn Guy Brenet.
• 
  Bandiera tar-Renju ta' Franza
• 
  Tarka tar-Renju ta' Franza
• 
  Tarka Rjali Grandi ta' Franza u Navarra
• 
  Bandiera tad-Ducadi ta' Lorraine (959–1766)
• 
  Tarka tad-Ducadi ta' Lorraine (959–1766)
• 
  Ritratt tal-aħħar Duka ta' Lorena Franġisku Stiefnu fuq munita tal-fidda 10 paoli kif wiret il-Gran Dukat tat-Toskana (1747)
• 
  Dukat ta' Lorraine (blu) fi ħdan l-Imperu Ruman Qaddis (c. 1400)
• 
  Il-kontea ta' Roussillon (Katalan: Condado de Rosselló) (759-1172) u kontej Katalan oħra 8-12 sekli
• 
  Lotharingia maqsuma, madwar 1000 AD: F'Celeste l-Alsace, ċedut lil Suebia (Swabia) fl-925, F'Orange l-Opper Lorraine wara l-928, Fl-Aħdar il-Lowera t'isfel wara l-977
• 
  Lorraine kif kien 1618–1648
• 
  Mappa tad-Dukat ta' Lorraine (1756), li turi l-komuni kemmxejn imxerrda tiegħu skont ir-reġjun ta' Franza u l-Ġermanja, għal din tal-aħħar it-terminu bl-Ingliż u bil-Ġermaniż għar-reġjun huwa Saarland.
• 
  Mappa tad-Dukat ta' Lorraine (1756) fir-reġjun modern.
• 
  Salib ta' Lorraine, simbolu ta' Lorraine mis-seklu 15
• 
  Tarka tad-Dukat (1697)
• 
  Tarka sħiħa tad-Dukat, Siebmachers Wappenbuch, 1703
• 
  Lorraine Regjón
• 
  "Rene jieħu l-belt ta' Nancy (5 ta' Jannar 1477)", minn Pierre Jacobi (1519)
• 
  Franza tal-Punent fl-843
• 
  Ir-Renju ta' Lotharingia (vjola) u renji Karolingji oħra wara t-Trattat ta' Prüm, 855
• 
  Mill-punent għal-lvant, it-territorji li joħorġu mit-Trattat ta' Verdun fl-843: Franza tal-Punent, Franza Nofsani u Franza tal-Lvant.
• 
  Banner
• 
  Mappa tal-imperi Abbasid u Karolingi madwar is-sena 814 (f'nofs l-Alleanza Abbasid-Karolingja, sekli 8 u 9)
• Inizjali B abitata minn kopja tal-Kummentarju ta' Kassiodoru dwar is-Salmi li sar fl-Abbazija ta' Saint-Denis fl-ewwel kwart tas-seklu 9 (illum Pariġi, BnF lat. 2195) jinkorpora ras ta' iljunfant. Ir-rappreżentazzjoni realistika ta' iljunfant Asjatiku tissuġġerixxi li l-artist kien ra lil Abul-Abbas.
  Inizjali B abitata minn kopja tal-Kummentarju ta' Kassiodoru dwar is-Salmi li sar fl-Abbazija ta' Saint-Denis fl-ewwel kwart tas-seklu 9 (illum Pariġi, BnF lat. 2195) jinkorpora ras ta' iljunfant. Ir-rappreżentazzjoni realistika ta' iljunfant Asjatiku tissuġġerixxi li l-artist kien ra lil Abul-Abbas.
• 
  Rappreżentazzjoni Romantika ta' Harun li qed jirċievi delegazzjoni Franka, seklu 9.
• 
  Estensjoni tal-Imperu Karolingju fuq livell Ewropew (814).
• 
  476 Mappa ta' Renju tal-Vandali u Alani (Regnum Vandalorum u Alanorum Vandaliric) (435–534)
• 
  Mappa li turi t-tkabbir tal-poter Franki bejn l-481 u l-814.
• 
  Munita li turi lil Gelimer (530–534)
• 
  Kalifat Pillow (1121–1269) (ٱلْمُوَحِّدُونَ, al-Muwaḥḥidūn)
• 
  Firxa akbar tar-renju Visigothic ta' Toulouse fl-oranġjo ċar u skur, c. 500. Minn 585 sa 711 Renju Visigothic ta' Toledo bl-oranġjo skur, aħdar u abjad (l-Spanja)
• 
  Hispania Visigothic u d-diviżjonijiet reġjonali tagħha fis-sena 700, qabel il-konkwista

Munita

• 
  Biċċa ta' 20 frank mill-1907, Cérès, it-Tielet Repubblika
• 
  Biċċa ta' 20 frank mill-1857; ritratt ta Napuljun III
• 
  Napuljun ta' 40 fran mill-1807
• 
  Il-faċċata tal-Ewwel Konslu Bonaparte nħadmet fl-1803 f'Pariġi, (58,262 ġew maħduma), dan l-eżempju juri dettall fin żejjed għal munita ta' 206 sena. L-"A" tindika ż-zekka ta' Pariġi u s-serduk jindika l-kaptan taż-zekka Charles-Pierre de l'Espine (1797-1821)
• 
  Il-parti ta' wara tal-istess munita ta' Pariġi tal-1803 (AN XI tindika l-11-il sena wara r-Rivoluzzjoni Franċiża, jew l-aħħar parti tal-1803)
• 
  Napuljun 20 franc mill-aħħar tal-1803, magħruf ukoll bħala An 12. Nota: Il-kalendarju rivoluzzjonarju Franċiż beda f'Settembru bir-Rivoluzzjoni u għalhekk kull sena rivoluzzjonarja hija maqsuma f'sentejn tal-kalendarju Gregorjan.
• 
  Louis d'Or minn Louis XVI (1788)
• 
  2 deheb Louis ta' Louis XV (1717)
• 
  Louis d'Or minn Louis XIV (1709)
• 
  Deheb Nofs Louis ta' Louis XIII (1643)
• 
  4 Louis d'or ta' Louis XIII (1640), l-ewwel sena tal-ħruġ, Zekka ta' Pariġi.

Renju ta' Franza (987-1792, 1814-1815, 1815-1848)

Ir-Renju ta' Franza (bil-Franċiż: Royaume de France) huwa l-isem storjografiku jew it-terminu catch-all applikat għal diversi entitajiet politiċi ta' Franza matul il-Medju Evu u l-perjodu modern bikri. Kien wieħed mill-aktar stati qawwija fl-Ewropa sa mill-Medju Evu Bikri. Kienet ukoll waħda mill-ewwel poteri kolonjali, b’possedimenti mad-dinja kollha.

Franza oriġinat bħala Franza tal-Punent, in-nofs tal-punent tal-Imperu Karolingju, wara t-Trattat ta' Verdun (843). Fergħa tad-dinastija Karolingja baqgħet tmexxi sal-987, meta Hugh Capet ġie elett re u waqqaf id-dinastija Kapetjana. It-territorju baqa' jkun magħruf bħala Franza u l-ħakkiem tiegħu bħala r-rex Francorum ("sultan tal-Franki") sew fil-bidu tal-Medju Evu. L-ewwel re li sejjaħ lilu nnifsu rex Francie ("sultan ta' Franza") kien Filippu II, fl-1190, u uffiċjalment mill-1204. Minn dak iż-żmien 'il quddiem, Franza kienet immexxija kontinwament mill-Kapetjani u l-fergħat kadetti tagħhom—il-Valois u l-Bourbons. sakemm il-monarkija ġiet abolita fl-1792, fi ħdan il-qafas tar-Rivoluzzjoni Franċiża. Ir-Renju ta’ Franza kien ukoll iggvernat f'għaqda personali mar-Renju ta' Navarra għal żewġ perjodi, mill-1284 sal-1328 u mill-1572 sal-1620, is-sena li fiha l-istituzzjonijiet ta' Navarra ġew aboliti u Franza annessetha kompletament (għalkemm ir-re ta' Franza baqgħet tuża t-titlu “re ta' Navarre” sat-tmiem tal-monarkija).

Franza fil-Medju Evu kienet monarkija deċentralizzata u feudali. Fil-Brittanja u l-Katalunja, kif ukoll fl-Aquitaine, l-awtorità tar-re Franċiż bilkemm kienet innutata. Lorraine u Provence kienu stati tal-Imperu Ruman Qaddis u kienu għadhom ma kinux parti minn Franza. Għall-ewwel, ir-rejiet tal-Punent ta' Franza ġew magħżula minn magnati sekulari u ekkleżjastiċi, iżda l-inkurunazzjoni regolari tal-iben il-kbir tar-re renjanti matul ħajtu missieru stabbilixxiet il-prinċipju tal-primoġenitura maskili, li kien ikkodifikat fil-liġi Salika. Matul l-aħħar tal-Medju Evu, ir-rivalità bejn id-dinastija Kapetjana, ħakkiema tar-Renju ta' Franza, u l-vassalli tagħhom tad-Dar Plantagenet, li ħakmet ukoll ir-Renju tal-Ingilterra bħala parti mill-Imperu Angevin, tat lok għal bosta ġlidiet armati. L-aktar notorji minn dawn hija s-sensiela ta' kunflitti magħrufa bħala l-Gwerra tal-Mit Sena (1337-1453), li fiha r-rejiet tal-Ingilterra ħadu t-tron Franċiż. Wara li ħarġet rebbieħa minn dan il-kunflitt, Franza fittxet li testendi l-influwenza tagħha għall-Italja, iżda ġiet megħluba minn Spanja u l-Imperu Ruman Qaddis fil-Gwerer Taljani ta' wara (1494-1559).

Franza fl-Età Moderna bdiet tiċċentralizza; Il-lingwa Franċiża bdiet tiċċaqlaq lingwi oħra mill-użu uffiċjali, u l-monarka kabbar is-setgħa assoluta tiegħu, għalkemm f'sistema amministrattiva (ir-Reġim Antik) ikkumplikata minn irregolaritajiet storiċi u reġjonali fi kwistjonijiet ta' tassazzjoni, diviżjonijiet legali, ġudizzjarji u ekkleżjastiċi, u prerogattivi lokali. Mil-lat reliġjuż, Franza kienet maqsuma bejn il-maġġoranza Kattolika u minoranza Protestanti, l-Ugonotti, li taw lok għal sensiela ta’ gwerer ċivili, il-Gwerer tar-Reliġjon (1562-1598). Il-gwerer reliġjużi pparalizzaw lil Franza, iżda r-rebħa fuq Spanja u l-Imperu Habsburg fil-Gwerra tat-Tletin Sena għal darb'oħra għamlet Franza l-iktar nazzjon b'saħħtu fil-kontinent. Is-saltna saret il-qawwa kulturali, politika u militari tal-Ewropa fis-seklu 17 taħt Louis XIV.2 B'mod parallel, Franza żviluppat l-ewwel imperu kolonjali tagħha fl-Asja, l-Afrika u l-Amerika. Matul is-sekli 16 u 17, l-ewwel imperu kolonjali Franċiż kopra erja totali ta 'aktar minn 10,000,000 km2 fl-aqwa tiegħu fl-1680. Kien it-tieni l-akbar imperu fid-dinja f'dak iż-żmien wara l-Imperu Spanjol. Konflitti kolonjali mal-Gran Brittanja wasslu għat-telf ta' ħafna mill-possedimenti tagħha fl-Amerika ta’ Fuq fl-1763. L-intervent Franċiż fil-Gwerra Rivoluzzjonarja Amerikana għen biex tiġi żgurata l-indipendenza tal-Istati Uniti l-ġodda tal-Amerika, iżda kien jiswa ħafna flus u ġab ftit benefiċċji għal Franza. .

Ir-Renju ta' Franza adotta kostituzzjoni bil-miktub fl-1791, iżda r-renju tneħħa sena wara u sostitwit bl-Ewwel Repubblika Franċiża. Il-poteri l-kbar l-oħra rrestawraw il-monarkija fl-1814, u damet (ħlief għall-Mit Jum fl-1815) sal-Rivoluzzjoni Franċiża tal-1848.

Kontea ta' Artois (1237-1659)

Il-Kontea ta' Artois (bil-Franċiż: comté d'Artois, bl-Olandiż: graafschap Artesië) kienet provinċja storika tar-Renju ta' Franza, immexxija mid-Duki ta' Burgundy mill-1384 sal-1477/82, u stat tal-Imperu Ruman Imqaddes mill-1493. sal-1659.

Illum it-territorju tal-kontea ta 'Artois jinsab fit-tramuntana ta' Franza, fuq il-fruntiera mal-Belġju. It-territorju tiegħu għandu erja ta' madwar 4000 km² u popolazzjoni ta' madwar miljun. L-ibliet ewlenin tagħha huma Arras (Atrecht), Calais (Kales), Boulogne-sur-Mer (Bonen), Saint-Omer (Sint-Omaars), Lens u Béthune. Jifforma l-intern tad-dipartiment Franċiż ta 'Pas-de-Calais.

•  
  Bandiera
•  
  Tarka
•  
  Kontea ta' Artois fl-1350 (sfond tal-kontea ta' Flanders)
•  
  Il-kontea ta' Artois fl-1477
•  
  Mappa Blaeu: Artesia Comitatus, 1645

Data

Kapitali: Arras (Atrecht); Lingwa Uffiċjali: Qadim u nofs Olandiż, Franċiż; Gvern: Monarkija feudali; Konti ta' Artois: Robert I (l-ewwel) (1237-1250), John Fearless (l-aħħar) (1404-1419); Perjodu Storiku: Medju Evu - Età Moderna: Maħluq-1180, Konti Robert I-1237, Parti minn Burgundy-1384, Mgħoddi lill-Habsburgs-1493, Magħqudin għaċ-Ċirku ta' Burgundy-1512, Riverżjoni għal Franza-5 ta' Novembru 1659, Abolizzjoni tat-titli nobbli Franċiżi-21 ta' Settembru, 1792; Illum huwa parti mid-Dipartiment ta 'Pas-de-Calais (Franza).

Dukat tal-Brittanja (1 ta' Awwissu, 939-13 ta' Awwissu, 1547)

Id-Dukat tal-Brittanja (bil-Franċiż, Duché de Bretagne; bil-Breton, Dugaelez Breizh) kien entità politika feudali tal-Medju Evu, maħluqa mir-rejiet Merovingi fis-seklu 6 bħala dipendenza tal-Imperu Franki, iżda mrażżna bil-forza. matul id-dinastija tal-Karolingja biex aktar tard jerġa' jiġi ddaħħal mill-ġdid, wara x-xoljiment tar-Renju tal-Brittanja, fl-10 seklu, fit-territorju approssimattiv tal-erba' dipartimenti tar-reġjun Franċiż tal-Brittanja u d-dipartiment ta' Loire-Atlantique.

•  
  Bandiera (1532)
•  
  Tarka (Ardamezioù dugelezh Breizh/Armoiries du duché de Bretagne)
•  
  Post tad-Dukat tal-Brittanja (Duché de Bretagne)
•  
  Il-Kroaz Du (Salib l-Iswed), standard tad-Dukat tal-Brittanja mis-seklu 14.

Motto: Potius mori quam foedari "Mewt qabel diżunur"; Kapitali: Nantes (de facto), Rennes (de facto), Vannes (de facto); Lingwa Uffiċjali: Latin u mis-seklu 13 il-Franċiż; Lingwi Oħra (mitkellma): Breton, Galliku (Franċiż Qadim); Reliġjon: Kristjaneżmu, Perjodu Storiku: Medju Evu, Rinaxximent: 1 ta' Awwissu, 939-Battalja ta' Trans-la-Fôret, 13 ta' Awwissu, 1547-Għaqda ma’ Franza; Forma ta' Gvern: Dukat; Duka tal-Brittanja: Alan II (938-952), Henry (1536-1547).

Monarkija doppja tal-Ingilterra u Franza (21 ta' Ottubru, 1422-19 ta' Ottubru, 1453)

Il-monarkija doppja tal-Ingilterra u Franza kienet teżisti matul l-aħħar fażi tal-Gwerra tal-Mit Sena, meta Karlu VII ta' Franza u Enriku VI tal-Ingilterra kkontestaw is-suċċessjoni għat-tron Franċiż. Din bdiet fil-21 ta' Ottubru, 1422 wara l-mewt tar-Re Karlu VI ta' Franza, li kien iffirma t-Trattat ta' Troyes li ta l-kuruna Franċiża lill-iben tiegħu Enriku V tal-Ingilterra u l-werrieta ta' Enriku. Eskludiet it-tifel tar-Re Karlu, id-Dauphin Charles, li bi dritt tat-twelid kien il-werriet tar-Renju ta' Franza. Għalkemm it-Trattat ġie ratifikat mill-Istati Ġenerali ta' Franza, l-att kien kontravvenzjoni tal-liġi Franċiża tas-suċċessjoni li ddeċidiet li l-kuruna Franċiża ma setgħetx tiġi aljenata. Enriku VI, iben Enriku V, sar re tal-Ingilterra u Franza u kien rikonoxxut biss mill-Ingliżi u l-Burgundi sal-1435 bħala r-Re Enriku II ta' Franza. Ġie inkurunat re ta' Franza fis-16 ta' Diċembru, 1431.

F'termini prattiċi, it-talba tar-Re Henry għas-sovranità u l-leġittimità de jure bħala re ta' Franza kienet rikonoxxuta biss fit-territorji ta' Franza kkontrollati mill-Ingilterra u l-alleati tagħha li kienu taħt id-dominju tal-kunsill tar-reġenza Franċiż tiegħu, filwaqt li d-Dauphin ħakem bħala re ta' Franza. f’parti mir-renju fin-nofsinhar tax-Xmara Loire.

Id-Dauphin ġie inkurunat Re Karlu VII ta' Franza f'Reims fis-17 ta’ Lulju 1429, l-aktar grazzi għall-isforzi marzjali ta' Joan of Arc, li emmnet li l-missjoni tagħha kienet li teħles lil Franza mill-Ingliżi u tinkuruna lid-Dauphin Charles f’Reims. . Fl-1435, id-Duka ta’ Burgundy, meħlus mill-obbligi tiegħu lejn Enriku VI minn legat papali, irrikonoxxa lil Karlu VII bħala r-re leġittimu ta' Franza. Id-defezzjoni ta' dan nobbli Franċiż qawwi mmarkat it-tnaqqis tar-renju de facto ta' Henry fuq Franza. Il-monarkija doppja ġiet fi tmiemha bit-teħid ta' Bordeaux mill-forzi ta’ Karlu VII fid-19 ta' Ottubru, 1453 wara r-rebħa finali tagħhom fil-Battalja ta' Castillon (17 ta' Lulju, 1453), u b’hekk spiċċat il-Gwerra tal-Mit sena. L-Ingliżi tkeċċew mit-territorji kollha li kienu kkontrollaw fi Franza, bl-unika eċċezzjoni ta' Calais. Karlu VII kien għalhekk stabbilixxa lilu nnifsu bħala r-re bla dubju ta’ kważi Franza kollha.

•  
  Bandiera (1406–1603)
•  
  L-armi rjali tal-Ingilterra matul ir-renju ta' Henry VI (1470-1471)
•  
  Iż-żwieġ ta' Henry V ma' Catherine ta' Valois
•  
  Henry VI ta' disa' xhur jidher taħt il-kura ta' Richard de Beauchamp, it-13-il Konte ta' Warwick.
•  
  Franza fl-1428. Pariġi kienet iċċentrata fir-reġjun ikkontrollat ​​mill-Anglo-Burgundians. Reims tinsab fil-grigal ta' din iż-żona.

Stat: Għaqda personali bejn ir-Renju tal-Ingilterra u r-Renju ta' Franza; Gvern: Monarkija: Re: Enriku VI tal-Ingilterra u II ta' Franza 21 ta' Ottubru, 1422–19 ta' Ottubru, 1453; Epoka Storika: Medju Evu: Trattat ta' Troyes-21 ta' Mejju 1420, Mewt ta' Karlu VI ta' Franza-21 ta' Ottubru 1422, Inkurunazzjoni ta' Henry II f'Notre-Dame ta' Paris-16 ta' Diċembru, 1431, Trattat ta' Arras- 20 ta' Settembru/ 21, 1435, Telf ta' Bordeaux-19 ta' Ottubru, 1453.

Imperu Angevin (25 ta' Ottubru 1154–27 ta' Lulju, 1214)

It-terminu Imperu Angevin (/ˈændʒɪvɪn/; Franċiż: Empire Plantagenêt) jiddeskrivi l-possedimenti tad-Dar Plantagenet matul is-sekli 12 u 13, meta ħakmu fuq żona li tkopri bejn wieħed u ieħor nofs Franza, l-Ingilterra kollha, u partijiet mill-Irlanda u Wales, u kellu aktar influwenza fuq ħafna mill-Gżejjer Brittaniċi li kien fadal. Jista' jiġi deskritt bħala eżempju bikri ta' monarkija komposta.[3] L-imperu ġie stabbilit minn Henry II tal-Ingilterra, li ħa post missieru Geoffrey bħala Duka tan-Normandija u Konti ta' Anjou (li minnu ġej it-terminu Angevins). Enriku żżewweġ lil Eleanor ta 'Aquitaine fl-1152, akkwista d-Dukat ta' Aquitaine, u wiret it-talba ta 'ommu l-Imperatriċi Matilda għat-tron Ingliż, wara r-rivali tiegħu Stephen fl-1154. primarjament fil-kontinent f'Angers f'Anjou, u f'Chinon f'Touraine.

L-influwenza u s-setgħa tad-Dar ta' Anjou ġabuhom f'kunflitt mar-rejiet ta' Franza tad-Dar ta' Capet, li lilhom kienu wkoll dovuti ġieħ feudali għall-possedimenti Franċiżi tagħhom, u ġabu perijodu ta' rivalità bejn id-dinastiji. Minkejja l-estent tal-ħakma Angevin, iben Henry Ġwanni ġie megħlub fil-Gwerra Anglo-Franċiża (1213–1214) minn Filippu II ta' Franza wara l-Battalja ta' Bouvines. John tilef il-kontroll tal-biċċa l-kbira tal-possedimenti kontinentali tiegħu, minbarra Gascony fin-Nofsinhar tal-Aquitaine. Din it-telfa waqqfet ix-xena għal aktar kunflitti bejn l-Ingilterra u Franza, li wasslu għall-Gwerra tal-Mit Sena.

Kapital: L-ebda kapital uffiċjali. Il-Qorti kienet ġeneralment miżmuma f'Angers u Chinon; Reliġjon: Kattoliċiżmu Ruman (uffiċjali); Gvern: Monarkija feudali; Epoka storika: Medju Evu: Enriku ta' Anjou jiret l-Ingilterra-25 ta' Ottubru, 1154, Battalja ta' Bouvines, telfa effettiva u, f'dak iż-żmien, li ma tistax tiġi rkuprata tan-Normandija u l-Anjou.-27 ta' Lulju, 1214, Trattat ta' Pariġi, Enriku III jirrikonoxxi formalment il-ħakma Kapetjana fuq Anjou, Poitou, Maine, u Normandija-4 ta' Diċembru, 1259.

•  
  Banner irjali (użat għall-ewwel darba wara l-1198)
•  
  Tarka
•  
  L-Imperu Angevin fl-1190
•  
  Franza fl-1180. Ir-rejiet Angevin tal-Ingilterra żammew it-territorji ħomor kollha.
•  
  Il-Kastell ta' Chinon (Château de Chinon), iċ-ċentru amministrattiv u l-post tat-teżor ewlieni fl-Imperu Angevin.
•  
  Tramuntana ta' Franza madwar il-Kontea ta' Anjou; ċrieki ħomor jimmarkaw ċentri reġjonali
•  
  Rappreżentazzjoni tas-seklu 12 ta' Henry u Eleanor ta' Aquitaine li jżommu l-qorti
•  
  Is-sitwazzjoni fl-1154
•  
  Siġill ta' William the Lion, King of Scotland...
•  
  Re John's Kastell, fuq ix-xmara Shannon
•  
  Carcassone, Toulouse
•  
  L-aktar ritratt magħruf tal-qtil ta' Thomas Becket fil-Katidral ta' Canterbury, fejn kien Arċisqof.
•  
  Rikardu I tal-Ingilterra
•  
  Filippu II ta' Franza
•  
  Rikardu I u Filippu II f'Acre
•  
  Il-kostruzzjoni tal-Kastell Gaillard bdiet taħt ir-renju ta' Richard, iżda miet qabel ma seta' jidher lest.
•  
  Id-Duka Arthur I tal-Brittanja jagħti ġieħ lir-Re Filippu II ta' Franza, mill-Grandes Chroniques de France
•  
  Il-Bataille de Bouvines, ta' Horace Vernet. Rappreżentazzjoni tas-seklu 19 ta' Filippu II ta' Franza fil-Battalja ta' Bouvines.
•  
  Magna Carta, iffirmata f'Runnymede fil-15 ta' Ġunju 1215.

Dukat tan-Normandija (911-1204)

 

 

 

 

 

 

Id-Dukat tan-Normandija għandu l-oriġini tiegħu fit-Trattat ta' Saint-Clair-sur-Epte, miftiehem fl-911 bejn ir-Re Karlu III ta' Franza (Is-Sempliċi) u l-kap Viking Rollón. Bi skambju għall-ġurament ta' lealtà lir-re ta' Franza, il-protezzjoni tal-artijiet minn invażjonijiet minn popli Vikingi oħra, il-konverżjoni għall-fidi Kattolika u ż-żwieġ lil Giselle, it-tifla illeġittima tar-re, Rollón u l-“Irġiel tat-Tramuntana” tiegħu (in-Normanni, mill- Latin Northmannorum) jirċievu l-Kontea ta' Rouen, il-Pays de Caux u l-Pays de Talou (reġjun ta' Dieppe), artijiet maħkuma min-Normanni. Dawn jikkostitwixxu n-Normandija ta' Fuq, jiġifieri l-eqdem Normandija, għall-kuntrarju tat-territorji aktar tard inkorporati fid-dukat, li jiffurmaw in-Normandija t'Isfel.

Inizjalment, il-kapitali kienet il-belt ta 'Rouen. Aktar tard, wara l-espansjoni tad-dukat lejn il-punent, il-kapitali ġiet imċaqalqa għal Caen.

Fl-928 il-kontej ta 'Évreux, Hiémois (reġjun Bayeux) u Bessin (reġjun Argentan u Falaise) ġew miżjuda.

Fl-931-934, William I Long Sword inkorpora t-territorji ta 'Cotentin u Avranches.

Fl-933 il-Gżejjer Channel, li jinsabu fil-Kanal Ingliż, ġew inkorporati.

Id-Duki tan-Normandija

Filwaqt li l-predeċessuri tiegħu rċevew it-titlu ta' Jarl of the Normans jew Earl ta' Rouen, kien Rikardu II tan-Normandija li, meta ħa post Richard I, irċieva t-titlu ta' Duka tan-Normandija għall-ewwel darba.

Fl-1204, id-dukat ġie anness mal-kuruna mir-re Franċiż Filippu Awgustu. Id-diversi rejiet Ingliżi baqgħu jippretendu t-territorji tad-dukat sal-iffirmar tat-Trattat ta' Pariġi fl-1259. Madankollu, il-kuruna Ingliża baqgħet tirregola l-Gżejjer Anglo-Normanni bħala parti mid-dukat.

Id-dukat ingħata f’diversi okkażjonijiet lil membru tal-familja rjali Franċiża: hekk Filippu IV ta' Franza tah lil ibnu l-ewwel imwieled, il-werriet tat-tron; Ġwanni II ta' Franza, lil ibnu l-futur Karlu V ta' Franza, magħruf ukoll bit-titlu tiegħu ta' dauphin. Dan aktar tard ta lil ħuh Louis XI, magħruf aħjar bit-titlu tiegħu Duka ta' Berry. Id-Dawfin Louis Charles, it-tieni iben ta' Louis XVI, ġie rikonoxxut bħala Duka tan-Normandija qabel il-mewt ta' ħu l-kbir fl-1789.

Id-Duka tan-Normandija kien wieħed mis-sitt sħabhom lajċi tal-bidu.

Subdiviżjonijiet

Id-Dukat tan-Normandija kien aktar suddiviż f'diversi kontej u vikonti.

Kontej:

• Kontea ta' Arques
• Kontea ta' Beaumont-le-Roger
• Kontea tal-Eu
• Kontea ta' Evreux
• Kontea ta' Hiémois
• Kontea ta' Longueville
• Kontea ta' Mortain
• Kontea ta' Talou
• Kontea ta' Tancarville

Viscounties

• Vikontea ta:l-Cotentin
• Viscounty ta Hiémois

Data

Kapitali: Rouen; Entità: Dukat Sovran; Lingwa Uffiċjali: Latin, Norman; reliġjon Kattolika; Perjodu Storiku: Medju Evu: 911-Trattat ta' Saint-Clair-sur-Epte, 1066-1071-Konkwista tal-Ingilterra, 1144-Maħbub minn Anjou, 1259-Trattat ta' Pariġi, 1337–1453-Gwerra ta' Mitt Sena, 1204- Assorbit fid-dominji tal-kuruna Franċiża, 1790-Maqsuma f'dipartimenti; Forma ta' Gvern: Dukat Jarl, Duka: Hrolf Ganger (911-927), Rikardu II tan-Normandija (996-1027), Henry III (1216-1259), Ġwanni II (1332-1350), Charles of Valois (1465-1466).

Renju tal-Brittanja (851-938)

 

Ir-Renju tal-Brittanja (Rouantelezh Breizh) kien renju medjevali antik, li jinsab fuq il-peniżola omonima u parti min-Normandija. Kien jeżisti mit-851, is-sena li fiha r-re tal-Punent ta' Franza, Karlu l-Qargħi, għaraf lin-nobbli Breton Erispoe bħala re tal-Brittanja (trattat ta' Angers), sas-sena 939, meta Alanus Bigbeard (neputi tal-aħħar re tal-Brittanja) ħeles. ir-reġjun tad-dominju Norman u ħa t-titlu ta' duka.

Minn dak il-mument il-Brittanja saret vassall duċinote 1 tar-re ta' Franza sal-inkorporazzjoni definittiva tagħha fir-renju ta' Franza fl-1532.

Kapital: Mhux speċifikat; Lingwa Uffiċjali: Latin; Lingwi Oħra: Breton Medjevali; Reliġjon: Kristjaneżmu; Gvern: Monarkija; Re tal-Brittanja: Nominoe (874-877), Erispoe (851-857), Salamun I tal-Brittanja (857-874), Pascweten Gurvant (874-877), Judicael (877-888), Alano I tal-Brittanja (890-907), Gurmaelón (908-913), Alano Barbatuerta (l-aħħar re tal-Brittanja u l-ewwel duka tal-Brittanja) (936-952).

Referenzi

Ħoloq esterni

• Franza fis-CIA World Factbook
• Franza fuq UCB Libraries GovPubs
• Franza fuq DMOZ
• Franza fl-Encyclopædia Britannica
• Franza fl-Unjoni Ewropea
• Atlas ta' Franza fuq Wikimedja

Economija

• INSEE, National Institute of Statistics and Economic Studies
• OECD Statistiki ta' Franza

Kultura

• Cocorico! Kultura Franċiża
• Contemporary French Civilization, Università ta' Illinois

Turizmu

• FranceGuide Sit uffiċjali tal-uffiċju tat-turiżmu tal-Gvern Franċiż