Иран

Исламдин Республика Иран, куьрелди Иран, гьакӀни 1935-лагьай йисал кьван Персия — Кьиблединни ракъакӀидай патан Азияда авай гьукумат я.

Иран
Исламдин Республика Иран
جمهوری اسلامی ایران
Ирандин‎‎ пайдах Ирандин‎‎ герб
Пайдах Герб
Иран
Гимн: Ирандин гимн
Кьилин шегьер:Тегьран
Шегьерар:Тегьран, Мешгьед, Исфагьан, Тебриз, Караж, Шираз
ЧӀал:Фарси
Идара авунин тегьер:Исламдин республика
Кьил:Али Хаменеи (рахбар),
Ибрагьим Раиси (президент)
Майдан:1 648 195 км²
 · Цин кьадар %:0,7
Агьалияр:81 000 000 кас (17-лагьай)
 · Агьалийрин чуькьуьнвал:49,1 кас/км²
Пул:Ирандин риал
КъВБ:1100 млрд. $ (23-лагьай)
 · АСКА КъВБ:13 073 $
ИПВИ:0,797 (65-лагьай)
Домен:.ir
Телефондин код:+98
Сятдин чӀул:+3:30 / +4:30, IRST

Кьилин шегьер — Тегьран я.

КъВБ-диз килигна (маса къачунин алакьунин паритетдин жигьетдай) экономикадин кьадардал гьалтайла исламдин дуьньяда Иран кьудлагьай чкадал ала, РагъакӀидай патан Азияда — кьведлагьайдал (Туьркиядалай гуьгъуьниз). Иран — технологиядин жегьетдай региондин виридалайни вилик фенвай гьукуматрикай сад я. Стратегиядин фикирдай Иранди Евразиядин чӀехи метлеб квай регионда чка кьунва, адаз ири нафтадинни тӀебии газдин запасар ава.

Тарих

Кхьенвай чешмейриз килигайла Ирандин тарихди саки 5 агъзур йис желбзава. Адан чилер садлагьай гьукумат — Элам — чи девирдилай вилик III-лагьай агъзур йисуз Хузестанда арадал акъатна. Вич Агьеменидрикай тир Садлагьай Дарий авай чӀавуз Персиядин империя Грециядилайни Киренаикадилай гатӀумна Инд ва Тарим вацӀарал кьван яргъи тир.

Вичин кхьенвай тарихдин чӀехи паюнин къене Персия хьиз малум тир Иран 2000-дилай пара йисан къене дуьньядин виридалайни таъсирлу сиясатдинни медениятдин юкьварикай сад тир. Пара виш йисарин къене агъавал ийизвай дин заратуштравал тир. XVI-лагьай виш йисахъ ислам Ирандин гьукуматдин дин хьана.

Аятолла Хомейнидин гъилик кваз 1979-лагьай йисуз Иранда Исламдин инкъилаб хьана, адан нетижада монархия алудна гадарна ва исламдин республика малумарна.

География

РагъакӀидай пата Иракьдихъ галаз, кефердинни рагъакӀидай пата Азербайджандихъ галаз, Эрменистандихъ галаз, Туьркиядихъ галаз ва кьабул тахьанвай Суван Къарабагъдин Респубдикадихъ галаз, кефердин пата Туьркемнистандихъ галаз, рагъэкъечӀдай пата — Афгъанистандихъни Пакистандихъ галаз сергьят пайзава. Кефердин патай адан къерехар Каспий гьуьлуь, кьибледин патай Индиядин океандин Персиядин ва Омандин заливри кьунва.

Административ паюн

Иран 

РагъакӀидай патан
Азербайжан
РагъэкъечӀдай патан
Азербайжан
Ардебиль
Гилян
Мазендеран
Зенджан
Курдистан
Казвин
Тегьран
Керманшах
Хамадан
Илам
Лурестан
Меркези
Кум
Хузестан
Чехармехальни
Бахтиария
Кохгилуйени
Бойерахмед
Альборз
Исфахан
Семнан
Голестан
Кеферпатан
Хорасан
Хорасан
-Резави
Кьиблепатан
Хорасан
Йезд
Керман
Бушир
Хормозган
Фарс
Систанни
Белуджистан
  1. Тегьран
  2. Кум
  3. Юкьван остан
  4. Казвин
  5. Гилян
  6. Ардебиль
  7. Зенджан
  8. РагъэкъечӀдай патан Азербайджан
  9. РагъакӀидай патан Азербайджан
  10. Курдистан
  11. Хамадан
  12. Керманшах
  13. Илам
  14. Лурестан
  15. Хузестан
  16. Чехармехальни Бахтиария
  17. Кохгилуйени Бойерахмед
  18. Бушир
  19. Фарс
  20. Хормозган
  21. Систанни Белуджистан
  22. Керман
  23. Йезд
  24. Исфахан
  25. Семнан
  26. Мазендеран
  27. Голестан
  28. Кеферпатан Хорасан
  29. Хорасан-Резави
  30. Кьиблепатан Хорасан
  31. Альборз

Баянар

ЭлячӀунар

Tags:

Иран ТарихИран ГеографияИран БаянарИран ЭлячӀунарИранТегьран

🔥 Trending searches on Wiki Лезги чІал (Lezgi č’al):

Финн чӀалАтеизмМаймунВьетнамдин дявеИзбербашПепеярГрецияИнд океанТӀебиатКатолицизмЛатин чӀалДезоксирибонуклеин цуруцӀАзим Алаудинан хва ЯрагьмедринМединаГуржистанНах-дагъустандин чӀаларШахматар1887 йисЛезгийрин тарихЭкономикаХъачмаз районРТеннисКьурагьСтӀал СулейманЮрий Алексеевич ГагаринЛенино (Бабаюрт район)АгъуларНорвегияНигерияЛезги чIалан падежар1845 йисКьуркьушумАддаксУрусатдин Федерациядин субъектрин кодарЛезгистан1966ИталияСфиев Сфибуба Юсуфан хваSEOИсламФилософияУрус чӀалАраб алфавитДагъустандин ЦӀаярДубна (Тула вилаят)Атлантик океанЛезги чӀаларБарселона (мана)Сибир1996 йисКъуйсунЯралиев Якъуб Рамазанан хваЯрукьваларМалоархангельск районГимнастикаМосква вилаятАнгика чӀал2018 Футболдай дуьньядин чемпионатТабасаран чӀалВашингтон (кьилин шегьер)Белла Агьатан руш Агьмадулина🡆 More