Дихазургатәи Барбара Ацқьа Луахәама

დიხაზურგის წმინდა ბარბარეს ეკლესია) — Аԥсны Дихазурга ақыҭан иҟоу ауахәама. Ауахәама иргылан XIII ашәышықәсазы.

Ауахәама игылоуп Аԥсны ашьхарԥы алада-мрҭашәаратә ахәҭаҿы, Игры аӡиас арӷьаратәи аҟәараҿы. Уажәазы ахыжәжәарақәа мацароуп иаанханы иҟоу. Аҭыԥантәи ауааԥсыра уи Барбара ацқьа луахәама ҳәа иашьҭоуп. Ауахәама ахыжәжәарақәа рҿы иаарԥшу ақырҭуа адҩылақәа инрықәыршәаны, ауахәама иргылеит Григол Галатозҭухуцеси.

Асоветтә аамҭақәа раан, 1952 шықәсанӡа, Дихазурга „Диди Ҵиԥуриа“ ахьӡын. Абри ахьӡ змоу ақыҭа ҳԥылоит италиатәи акатолик миссионер Арханџьело Ламберти иажәабжьқәеи, иара убас, зыӡбахәы ҳәоу ауахәама аҟазаара иазгәазҭо 1654 шықәсатәи ахсаалеи рҿы.

	«Ҵиԥуриа аберҭыԥ иргылоуп адәкаршәраҿы, Игры аҟәараҿы. Уажәы абри аберҭыԥ ҳа-ҳтәқәа рнапаҿы иҟоуп. Араҟа еидҵоу 2 уахәамак иҟоуп. Руакы Анцәадзыхшаз лыхьӡ ахуп, егьи Гьаргь ацқьа ихьӡала иҟоуп.»

Ишубарҭоу ала, икьасоу абжьарашәышықәсақәа раан Ҵиԥуриа иҟан еиду 2 уахәамак, XVII ашәышықәса агәҭаны абарҭ ауахәамақәа Одишьи аҭауадраҿы изуаз акатолик - мессионерцәа рнапаҿы иҟан.

XX ашәышықәса алагамҭазы абри ауахәама ахыжәжәарақәа рҿы аадырԥшит ахаҳәҟьаԥсқәа ҩба, руакы аҿы адҩыла иҟан. Москватәи археологиатә уаажәларра Кавказтәи аҟәша адҵала, Дихазургатәи ауахәамеи адҩылеи ибеит зыӡбахәы ҳәоу ауаажәларра Кавказтәи аҟәша алахәыла, аҭоурыхҭҵааҩы Мосе Джанашвили. Иара идыррақәа рыла, ауахәама игылан Игры арӷьаратәи аҟәараҿы, аҭауад Миқаиа инадел аҿы, ауахәама аҳаш шкәакәа иалхын. Дихазургатәи ауахәама азалтә еиҿкаашьа змаз ныҳәарҭан, уи аҭыԥантәи афеодалцәа раҳҭынратә ауахәама акәын.

Дихазургатәи ауахәама ахыжәжәарақәа рҿы иаарԥшу ахаҳәқәа руакы аџьар асахьа ануп, уи армарахьтәи аган аҿы аиаалатәи ахагәҵәытәи аганқәа рыбжьара ахаҵа ифигура аарԥшуп. Ахаҵа инапқәа аџьар ашҟа ирхоуп. Аџьар ахагәҵәытә аган аханы иубарҭоуп мхедрули анбан ала иҟаҵоу адҩыла, уаҟа Дихазургатәи ауахәама зыргылаз Григол Галатозҭухуцеси иӡбахә ҳәоуп. Аханатә ари адҩыла ииаашамкәа иаԥхьеит, аха, Мосе Джанашвили атекст аҵакы ириашаны, икьыԥхьны, X-XI ашәышықәсақәа иаҵаиркит. Убри ашьҭахь, Григол Галатозҭухуцеси иҟаиҵаз адҩыла иӡит, анеҩс, еиҭах аарԥшын Дихазургатәи анышәырҭраҿы. 1992-1993 шықәсқәа рзтәи еибашьранӡа адҩыла зныз ахаҳәҟьаԥс ишьҭан Галтәи атәылаҿацәҭҵааратә музеи аҿы. 1980 шықәсазы адҩыла атекст икьыԥхьны, XI ашәышықәса аҵаиркит Валери Силагава. Апалеографиатә ганахьала, Григол Галатозҭухуцеси идҩыла мраҭашәаратә Қырҭтәыла аҵакырадгьылаҿы мхедрули анбан ала иҟаҵоу адҩылақәа рыгәҭа зегьы раасҭа зықәра дуу адҩылақәа иреиуп. Аҭоурых-хыҵхырҭаҭҵааратә анализ инақәыршәаны, адҩыла аҵакы аҟынтә ишубарҭоу ала, XI ашәышықәсазы Дихазургатәи ауахәама иргылеит Қырҭтәыла аҳратә абыргцәа ринститут ахаҭарнак, аҳәынҭқарратә архитектор Григол Галатозҭухуцеси. Дихазургатәи ауахәама аԥхьанаттәи аргылара XI ашәышықәса ала иҳәаақәҵазароуп.

Аҭоурых-хыҵхырҭаҭҵааратә анализ инақәыршәаны, адҩыла аҵакы аҟынтә ишубарҭоу ала, XI ашәышықәсазы Дихазургатәи ауахәама иргылеит Қырҭтәыла аҳратә абыргцәа ринститут ахаҭарнак, аҳәынҭқарратә архитектор Григол Галатозҭухуцеси. Дихазургатәи ауахәама аԥхьанаттәи аргылара XI ашәышықәса ала иҳәаақәҵазароуп.

• დიხაზურგის წმინდა ბარბარეს ეკლესია