देवता

चान्द्रमसं ज्योतिः प्राप्य निवर्तते । धूमः = धूमः (देवता) रात्रिः = निशा (देवता) कृष्णः = कृष्णपक्षः (देवता) तथा = एवम् षण्मासाः दक्षिणायनम् = षण्मासावधिकं...

वस्तु गच्छन्ति = यान्ति । यत्र अनलः (देवता) कान्तिः (देवता) दिवसः (देवता) शुक्लपक्षः षण्मासावधिकम् उत्तरायणम् (देवता) तस्मिन् काले गताः ब्रह्मोपासकाः जनाः...

नद्यां सुरायां देवरे दिवि “ – नानार्थरत्नमाला गजः शैलः धीभेदः(बुद्धेः भेदः) देवता शत्रवः देवरः (पत्न्यायाः सहोदरः) स्वभावः नदी सुरा(मद्यम्) अदिति दिवि (स्वर्गः)...

शतकरूपाणि स्तोत्राणि अपि उपलभ्यन्ते । अत्र इन्द्र:, वरुण:, सविता, अग्नि: इति देवता:।क्वचिद् ऐहिकेच्छा दृश्यते यथा- पुत्रा: पशवो धनम्...।क्वचिद् नीतिपूर्णा...

कथ्यते । यथा ऋक्संहिता,यजुः संहिता,सामसंहिता,अथर्वसंहिता । ऋक्संहितायां देवता स्तुतिपरकमन्त्राः सन्ति । याजकीयमन्त्राणां संग्रहः यजुःसंहितायां वर्तते...

यद्वत्तथाफलम्॥ दुष्टः शशधरो लग्नात् षष्ठाष्टस्थोऽन्नभक्षणे"। मार्कण्डेयः। "देवता पुरतस्तस्य पितुरङ्कगतस्य च। अलङ्कृतस्य दातव्यमन्नं पात्र्ो च काञ्चने॥ मध्वाज्यकनकोपेतं...

विश्वकर्मा देवानां शिल्पी। सर्जनात्मकशक्तेः देवता इति भारते पूज्यते। शिप्लिनः विशेषरूपेण विश्वकर्मपूजां कुर्वन्ति। विश्वकर्मणः पिता प्रभासवसुः। माता बृहस्पतेः...

यत्प्रतिपाद्यं वस्तु सा देवता । ३. एष एव अभिप्रायः बृहद्देवतायामपि (१.६.) दर्शितः । अनेन ज्ञायते यत् मन्त्रे प्रतिपादित विषय एव देवता इत्यभिधीयते । मन्त्रद्रष्टा...

भावः । शिवस्य अपरं नाम कालः इति अस्य पत्नी काली भवति । एषा परिवर्तनस्य देवता । विविधेषु शाक्तहिन्दुविश्वशास्त्रेषु शाक्ततान्त्रिकविश्वासेषु च एताम् एव...

श्रीमूकाम्बिकादेवालयः महर्षिणा परशुरामेण निर्मितः इति पौराणिकाधारः अस्ति । अत्रत्या देवता पर्वतेश्वरी पार्वती श्रीमूकाम्बिकादेवी । इदं सिद्धपीठम् । श्रीशङ्कराचार्याः...

धन्वन्तरिः ओषधीनां देवता। महाविष्णोः अवतारत्वेन अपि धन्वन्तरेः उल्लेखः वर्तते। एषः आयुर्वेदाधिदेवता। समुद्रमथनकाले क्षीरसागरादुद्भूतः इति प्रथा वर्तते।...

भाग्यसूक्तम् वैदिक सूक्तेषु भाग्य वर्धानायै निथ्यम ध्येयम् इति केचित्। अस्य छन्दसि देवता रूपेण अग्निः इन्द्रः मित्रः वरुणः अश्विनी भग पूषा ब्रह्मणस्पति सोमः रुद्रः...

कारणं-काङ्क्षन्तोऽभीप्सन्तः कर्मणां सिद्धिं फलनिष्पत्तिं प्रर्थयन्तो यजन्त इहास्मिँलोके देवता इन्द्राग्नयाद्याः, 'अथयोऽन्यां देवतामुपास्तेऽन्योऽहमस्मीति न स वेद यथा पशुरेवं...

देवः नाम काचन अगोचरा शक्तिः । भगवान् प्रभुः देवता परमात्मा इत्यादिभिः नामभिः वयं तं निर्दिशामः । एकं सत् विप्राः बहुधा वदन्ति । इति श्रुत्यनुगुणं विभुः...

जगत् धरति इति जगद्धात्री । एषा देवता हिन्दूदेवतायाः पार्वत्याः अंशः इति परिगण्यते । इयं देवता भारतदेशस्य पश्चिमवङ्गे ओडिशायां च पूज्यते । एतस्याः आराधना...

चित्रानक्षत्रमिन्द्रो देवता इत्येषः उल्लेखः तैत्तिरीयसंहितायाः ४-४-१० मन्त्रे दृश्यते । किन्तु तैत्तरीयब्राह्मणे चित्रानक्षत्रस्य अधिपतिः त्वष्टा देवता इति निर्दिष्टम्...

कानि इत्येतं विषयं मनोरञ्जकरीत्या विरोधाभासयुक्तैः वचनैः वर्णितवन्तः। कापि देवता न स्वतन्त्रा, सर्वाः देवताः परब्रह्मणा प्रेरिताः इत्ययं सिद्धान्तः अत्र...

देव्युत्तरा आ वहन्तु ॥ आषाढ नक्षत्रं विश्वेदेवा देवता इति उल्लिखितम् अस्ति । तन्नाम उत्तराषाढनक्षत्रस्य देवता विश्वेदेवः । ऋषयः समस्तदेवतासमूहं विश्वेदेवा...

सप्तमोध्याये भूमोपासनं विवृतम् । अस्मिन् सनत्कुमार-नारदयोः संवादः वर्तते । देवता-तारतम्यपरिमाणम् अत्र विस्तृतरूपेण प्रदत्तमस्ति । अष्टमोध्याये दहरविद्या...

कार्तिकेयः (तमिलुभाषायां मुरुगन्) तमिलुहैन्दवसमाजे कश्चित् प्रसिद्धः देवता पुरुषः । विशेषतः तमिलुप्रान्ते एनं पूजयन्ति । एवं दक्षिणभारते, सिन्गपूर्-श्रीलङ्का-...