سەدەی ١٤ (ز)

ئەمەی خوارەوە لیستێکی سەدە و ھەزارەکانە....

ئیتالیا (١١٧٣)و دوو بورجەکەی پۆڵۆنیا(١١٠٩) و بورجەکانی ھێمالایا لەبانەکانی تیبت (سەدەی ١٤). بورجی میلاد دەروازەی ئەندازیاریی شارستانی دەروازەی نژیاروانی...

کۆتایییەکانی سەدەی ١٩ھەمدا ژاپۆن چاوی بڕییە سەر کۆریاو توانی دەست بەسەر ھەموو کۆریادا بگرێت تاکو کۆتای ھاتنی شەڕی جیھانیی دووەم لەساکی ١٩٤٥ ز. ەدوای کۆتای...

ساڵانی (٢٠٥٠ تاوەکوو ١٩٥٠ پ. ز) کەوتۆتە ژێر دەسەڵاتی خانەوادەی سێھەمی ئیمپراتۆریەتی ئووری سوومەرییەوە. لە ساڵی (١٦٠٠ پ. ز) و دواتر کەوتۆتە ژێر دەسەڵاتی...

كریستیان دوپلار له‌ ساڵی (١٨٤٢)ز دانرا و له‌ ساڵی (١٩٥٥)ز له‌لایه‌ن یابانییه‌كان به‌كارهات بۆ زانینی جووڵه‌كانی دڵ. له‌ ساڵی (١٩٦٢)ز به‌ به‌كارهێنانی دوپلار...

مەرینیەکان لە سەردەمی هەردوو برا ئەبو یەحیا عەبدول حەق (١٢٤٤-١٢٥٨)ز وپاشان ئەبویوسف (١٢٥٨-١٢٨٦)ز توانیان دەست بگرن بەسەر چەندین شاردا مکناس ساڵی ١٢٤٤ز وفاس ساڵی...

ئەرستۆ پێشنیاری ئەوەی کردبوو کە ڕەنگە لە سەرەتای سەدەی ١٢، فیرعەون سێنوسرێتی سێیەم (١٨٧٨–١٨٣٩ پ. ز)، بە یارمەتی سیسۆستریس گریکەکانەوە لەوانەیە ھەڵسا...

ڕووبەڕووبونەوەیەش لە شەڕی عەین جالوتدا بوو، دواتر و لە سەردەمی سوڵتان بێبرس (١٢٦٠-١٢٧٧)ز و سوڵتانەکانی پاش ئەو، مەمالیکەکان ھەوڵەکانیان کۆکردەوە لە دژی میرنشینە خاچھەڵگرەکانی...

پاشای مەقدوونیا، ئەو کاتە سوپای فارس شکان لە ساڵی ٣٣١پ. ز، لە دوای مردنی ئەسکەندەری گەورە ساڵی ٣٢٣پ. ز ناوچەی ئەنادۆڵ بوو بە مەیدانی شەڕ و کوشتار لە زنجیرەی...

ھیندی ئایورڤێردی بوو کە لە سەدەی ٦ی پ. ز بۆ سوشرۆتا بەستراوە. ھەرچۆنێک بێت، کۆنترین تێکست وەک ڕێکەوتە پارێزراوەکان بۆ سەدەی سێیەم یان چواری زایین. لە ئەورووپا...

زمان و ئەدەبی کوردی زۆر پەرەی سەند، بەتایبەتی لە کۆتاییی سەدەی شانزەوە تاکوو نیوەی یەکەمی سەدەی ھەژدە. دروستبوونی قوتابخانەی شیعری کلاسیکی کوردی بە ڕێبەرایەتیی...

خەلەف بن عەباس زەهراوی (عەرەبی: أبو القاسم خلف بن عباس الزهراوي) (٩٣٦ ز. – ١٠١٣ ز.)، ناسراوە بە زەھراوی، لە جیهانی ڕۆژاوا بە (Abulcasis) ناسراوە، پزیشکێکی...

بۆ ساڵانی (١٧٣٠ بۆ ١٧٤٠ ز). ھەروەھا فەڕەنسیەکانیش لە ساڵانی سەدەی سێزدە لە ئیتاڵیەکانیان وەرگرتە (bróntion). پێشتریش لە لە سەدەی یازدە لە لایەن بەیزەنتیەکانەوە...

(کریسمەس) Christmas (واتە: لەدایکبونی مەسیح) بەکاردێت. وشەکە لە کۆتایی سەدەی (١٤ ز.) ـەوە ھاتوەتە ناو زمانی ئینگلیزی. لە ئینگلیزیی ناوەڕاستدا وشەکە بە Nowel...

بەڵگەنامەکانی ئیمپراتۆریەتیی ڕۆمیدا ھاتووە دەڵێت ناوچەی سەڵماسە. لە سەدەی(٩پ. ز) دا دەوڵەتێکی سیاسی گرنگ لە ڕۆژاوای دەریاچەی ورمێ ھەبووە بە ناوی گوڵیزان...

چادرگای ڕاوکەران کە چەکی سادەی بەردینیان بەکار ھێناوە. سوێدیەکان لە ٤٠٠٠ پ. ز کشتوکاڵ و بەخێوکردنی ئاژەڵیان زانیوە، جگە لە درووستکردنی کێڵ بۆ سەر گۆڕەکان...

کۆتایی سەدەی پانزە غەڕناتە ڕوخێنرا. دەوڵەتە بچوکەکان ڕێکخرانەوە بە تێپەڕبوونی کات، بێجگە لە پرتوگال، ئەگەر بۆ ماوەیەکی کەمیش بێت (١٦٤٠-١٥٨٠)ز نیمچە دوورگەکە...

و شاعیری گەورەی ئێران و فەیلەسوفی ڕۆژھەڵات لە کۆتایییەکانی سەدەی پێنجەم و سەرەتاکانی سەدەی شەشەمە. تەرزی بەیانی مەسلەک و فەلسەفەی ئەو کاریگەری زۆری لەسەر...

ئیمپراتۆریەتیی ڕۆمی ڕوویان دا کە قەڵاکەیان نوێ کردەوە. ڕەنگە لە سەدەی بیست و پێنجەمی پێش زایین تا سەدەی حەوتەمی زایینی بەشێکی دانەبڕاو بووبێت لە ئاشوور. لەسەردەمی...

ناسراو بە سوڵتان محەممەد فاتیح فەتحی قوستەنتینیە کرا، دواتر لە ساڵی ١٥١٦ ز. نەوەی سوڵتان محەممەدی دووەم کە سەلیمی یەکەم بوو فەتحی وڵاتەکانی شام و میسری...