Cùng người Tây Tạng (Trung Quốc) đón Tết Losar

Nếu như người Việt Nam có Tết Nguyên Đán là Tết cổ truyền, thì người dân ở Tây Tạng – một khu tự trị của Trung Quốc, cũng có ngày tết riêng của họ, đó là Tết Losar.

“Losar” là một từ tiếng Tạng có nghĩa là “năm mới”. “lo” về mặt ngữ nghĩa là “năm, tuổi”; “sar” về mặt ngữ nghĩa là “mới”, còn gọi là Tết Tây Tạng. Đây là ngày lễ quan trọng nhất trong năm của người Tây Tạng, thể hiện đầy đủ nhất những nét văn hóa và tín ngưỡng độc đáo của họ. Ngoài ra, Tết Losar còn được chào đón bởi nhiều cộng đồng người theo Phật giáo sống ở xung quanh dãy Himalaya quanh năm tuyết phủ thuộc những quốc gia láng giềng như Ấn Độ, Nepal và Bhutan.

Do bị ảnh hưởng từ lịch của người Trung Quốc và người Mông Cổ nên Tết Losar rơi gần vào Tết truyền thống của 2 quốc gia này. Mỗi năm được gắn với một con vật thiêng, theo thứ tự là Thỏ, Rồng, Rắn, Ngựa, Dê, Khỉ, Gà, Chó, Lợn, Chuột, Trâu, Hổ.

Lịch của người Tây Tạng gồm 12 tháng âm lịch và Tết Losar rơi vào ngày thứ nhất của tháng thứ nhất. Tuy nhiên cứ 3 năm thì lại có thêm một tháng âm lịch, tức là tháng âm lịch thứ 13. Các tháng của họ không có tên, nên được gọi theo thứ tự số, trừ tháng thứ tư được gọi là Saka Dawa để kỷ niệm ngày sinh và sự khai sáng của Đức Phật.

Lễ Losar có từ trước khi Phật giáo xuất hiện tại Tây Tạng và có thể truy nguyên từ thời kỳ Bön tiền Phật giáo. Theo truyền thống Bön ban đầu này, một nghi lễ thần thánh được tổ chức vào mỗi mùa đông, trong đó mọi người dâng một lượng lớn hương nhằm an ủi các linh hồn, vị thần và “Hộ pháp” bản địa. Lễ hội tôn giáo này sau đó đã tiến triển thành một lễ hội Phật giáo thường niên, được cho là khởi đầu trong giai đoạn trị vì của Bố Đức Cộng Kiệt (Pude Gungyal), tán phổ thứ 9 của triều đại Thổ Phồn. Lễ Losar được cho là bắt đầu khi một cụ bà tên là Belma đã giới thiệu cách tính thời gian dựa trên pha của Mặt Trăng. Lễ này diễn ra khi các cây mơ ở vùng Lhokha Yarla Shampo ra hoa trong mùa thu, và nó có thể là hoạt động đầu tiên của thứ mà sau này trở thành lễ hội nông dân truyền thống. Trong giai đoạn này, các kỹ năng trồng trọt, thủy lợi, tinh chế sắt từ quặng và xây dựng cầu đã lần đầu tiên được đưa tới Tây Tạng. Các nghi lễ được đưa vào nhằm đánh dấu các khả năng mới này có thể được công nhận là tiền thân của lễ Losar. Sau đó, khi các nguyên lý cơ bản của chiêm tinh học, dựa trên Ngũ hành, được đưa đến Tây Tạng, lễ hội nông dân trở thành điều mà ngày nay chúng ta gọi là Losar hay Tết Tạng.

Tết Losar sẽ được diễn ra trong 15 ngày (trong đó có 3 ngày chính) với những nghi lễ cổ đại diện cho cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, bằng cách tụng kinh, đi qua ngọn đuốc. Lễ Losar đặc trưng bởi những điệu nhảy, âm nhạc và tinh thần lạc quan của người Tây Tạng.

Thời điểm cuối năm được coi là một dịp đặc biệt để người Tây Tạng nói lời tạm biệt với năm cũ và đón chào năm mới, nên dù Tết Losar có 3 ngày chính nhưng người ta sẽ bắt đầu ăn mừng từ ngày 29 của tháng 12 âm lịch. Đêm 29/12 được coi là đêm giao thừa và không thể thiếu một món súp đặc biệt tên là Guthuk. Người ta sẽ nặn ra những viên tròn bằng bột, bên trong có chứa 9 biểu tượng của may mắn khác nhau, bao gồm ớt, sợi bông, một miếng gỗ nhỏ, than đá, đường, sợi len, giấy, sỏi và đậu sống bên trong. Mỗi người sẽ chọn một viên và nhân bên trong nó sẽ nói lên tính cách và vận mệnh của họ trong năm mới. Ví dụ nếu họ chọn được viên bánh có ớt, điều đó có nghĩa là họ là người sôi nổi, thích nói chuyện. Nếu là len thì nó tượng trưng cho lòng tốt còn than đá biểu tượng cho sự bủn xỉn. Nếu họ chọn được những nguyên liệu màu trắng bên trong, ví dụ như muối thì đây cũng là một dấu hiệu tốt.

Ngày chính của Tết Losar bắt đầu (Mồng 1 Tết hay còn gọi là Lama Losar), lúc này các thành viên trong gia đình đều sẽ dậy sớm, mặc những bộ quần áo mới và đẹp nhất. Các bà mẹ sẽ nấu một nồi rượu lúa mạch gọi là changkol (tương đối giống bia) và chờ mặt trời lên. Trong thời gian này, họ sẽ cùng nhau ăn Droma dresil – một món cơm thập cẩm gồm gạo, bơ, nho khô, đường. Khi bình minh ló rạng, người phụ nữ cao tuổi nhất nhà sẽ mang một chiếc gầu ra con sông gần nhà để lấy về gầu nước đầu tiên trong năm mới. Theo quan niệm của người Tây Tạng, đây là lúc nước đạt được độ tinh khiết nhất. Các thành viên trong gia đình cùng quây quần bên nhau, trao cho nhau câu chúc năm mới truyền thống là Tashi Delek và cùng uống rượu lúa mạch. Người ta sẽ để hạt lúa mạch mọc mầm và bánh lúa mạch Tsampa cùng những hạt ngũ cốc khác lên bàn thờ để cầu mong một năm mới được mùa.

Ngày thứ hai của Tết Losar có tên Gyalpo Losar – còn có tên là “ngày Tết Losar của nhà vua”, có mục đích tôn vinh Đạt Lai Lạt Ma – thủ lĩnh tinh thần của người Tây Tạng cùng các lãnh đạo của cộng đồng. Trước đây nó là ngày để các vị vua tặng quà cho dân chúng trong các lễ hội. Trong ngày này sẽ có những màn múa hát, biểu diễn đặc sắc chỉ có duy nhất một lần trong năm. Người dân cũng uống rượu lúa mạch Chang và cùng nhau ca hát, nhảy múa. Trong các gia đình, vào buổi tối, người ta sẽ mang những cây đuốc và đi khắp nhà, vừa đi vừa la hét để xua đuổi quỷ dữ ra khỏi nhà.

Mồng 3 Tết (Choe-kyong Losar), người dân tổ chức cúng tế những vị thần bảo hộ các Lạt Ma. Họ treo cờ sặc sỡ trên đồi, núi và nóc nhà, đốt lá cây bách xù và đốt hương dâng lên thần thánh. Họ hát và cầu nguyện những điều tốt đẹp trong năm mới. Tết Losar có 3 ngày chính nhưng ở nhiều nơi các hoạt động ăn mừng còn có thể kéo dài thêm từ 10 đến 15 ngày nữa, đến tận Chunga Choepa – Lễ hội Đèn Bơ, trong đó người ta sẽ tạo ra những tác phẩm điêu khắc từ bơ sữa bò yak. Đây là một hoạt động mang tính thiêng liêng với người Tây Tạng, và các thầy tu trước khi tham gia phải thực hiện những nghi lễ để thanh tẩy cơ thể. Sau đó, những tác phẩm nghệ thuật này sẽ được đặt ở các tu viện. Nếu như ở Tây Tạng Tết Losar kéo dài đến 2 tuần, thì ở các quốc gia khác như Ấn Độ, Nepal, Bhutan, thường nó chỉ kéo dài từ 1 đến 3 ngày.

Khi tới Tây Tạng vào dịp tháng 2 – 3 hàng năm, du khách không những sẽ được chiêm ngưỡng phong cảnh tuyết trắng lấp lánh dưới ánh mặt trời tuyệt đẹp ở Tây Tạng, mà còn có thể tham gia những lễ hội đầy màu sắc văn hóa trong Tết Losar của nơi đây. Thời tiết khá lạnh nhưng du khách có thể thuê những khách sạn tiện nghi có điều hòa nhiệt độ ở thành phố Lhasa – thủ phủ hành chính của Tây Tạng với mức giá khá rẻ vì mùa du lịch cao điểm ở Tây Tạng là mùa hè. Chắc chắn du khách sẽ không nên bỏ qua những đồ ăn thức uống đặc trưng, ví dụ như sữa chua, trà nhài, hoặc trà pha với bơ và pho mát làm từ sữa bò yak của địa phương.

Du khách có cảm thấy hào hứng với Tết Losar của người dân Tây Tạng không? Nếu câu trả lời là có thì còn chần chờ gì nữa mà du khách không đặt ngay cho mình một tour du lịch Trung Quốc của https://travel.duhoctrungquoc.vn/ để cùng hòa mình trong một “cái” tết Losar đặc sắc và vui nhộn.

Thông tin bài viết được thu thập và tổng hợp từ Nguồn Internet chỉ mang tính chất tham khảo.- Email: support@duhoctrungquoc.vn

Bài viết này được cập nhật lần cuối (Last updated): 17-03-2020 21:04:41

Danh mục đăng tin:Ẩm thực Trung Hoa, Văn hoá - Con người,